Werd oncontroleerbare brand Titanic fataal?

De Ierse journalist Senan Molony, die meer dan dertig jaar onderzoek gedaan heeft naar de Titanic, beweert nu dat de brand de belangrijkste oorzaak is voor de scheepsramp. Brandjes op kolenschepen waren niet ongewoon in die tijd, maar bij de Titanic zorgde het vuur volgens hem mee voor de fatale afloop die we allemaal kennen.

Op oude foto's ontdekte de journalist brandvlekken van zo'n 9 meter aan de rechterkant van het schip net achter de plaats waar de ijsberg het schip doorboorde. Door de vlammen zou de constructie van het schip zo verzwakt geweest zijn dat een kleine botsing - want er is wel degelijk een aanvaring met een ijsberg geweest - al voldoende was om immense schade te veroorzaken. Wat in de nacht van 14 op 15 april 1912 dan ook gebeurde.

"Metaalexperten hebben ons verteld dat staal bij zo'n temperaturen broos wordt, waardoor zijn kracht met zo'n 75 procent afneemt", zegt Molony.

De theorie van een brand aan boord van de Titanic is niet nieuw. Vlak na de ramp spraken getuigenissen al over een brand in kolenbunker nummer zes. Een brand die zelfs al ontstaan zou zijn voor het officiële vertrek van de Titanic uit Southamptom op 10 april 1912. Een twaalfkoppig team moest het vuur doven, maar de vlammen waren oncontroleerbaar.

"Men wist dat er brand was, maar het werd verzwegen. Het schip had nooit mogen uitvaren", zegt Molony stellig. Er waren strikte instructies uitgevaardigd zodat geen van de 2.200 passagiers te weten kwam dat er een brand binnenin het schip woedde. Om de brand te verdoezelen, zou het schip bewust andersom aangemeerd zijn. 

Interessant is dat J.P. Morgan op het laatste moment zijn booking cancelde. Morgan (ook wel "Napoleon van Wall Street" genoemd), was een van de investeerders van White Star Line, de rederij van de Titanic. Doorheen de jaren hebben al allerlei complottheorieën de ronde gedaan over de reden van zijn afzegging, maar misschien was hij op de hoogte van de brand en wilde hij geen risico lopen. Al blijft dat natuurlijk speculatie en zullen we de ware toedracht waarschijnlijk nooit kennen.

De brand zou volgens Molony ook verklaren waarom het schip zo snel voer. Tot nu toe werd aangenomen dat het grootheidswaanzin was van de kapitein om zo snel te varen in een gebied dat bekend stond om zijn ijsschotsen. "Om de brand in de bunker onder controle te krijgen, moesten ze de kolen verplaatsen naar de enige andere mogelijke plaats: de ketel. Dat betekende dat het schip veel sneller vooruitging."

Vlaams journalist en auteur van het boek "100 jaar Titanic" Dirk Musschoot valt niet achterover van het nieuws. "De ramp is gebeurd zoals ze gebeurd is. Het staat ontegensprekelijk vast dat de Titanic met zijn zijkant tegen de ijsschots geschuurd is, waardoor alle waterdichte compartimenten lek sloegen en het schip gedoemd was tot de zeebodem."

"Het nieuwe element is die verzwakte wand en de grote vraag die dat verhaal bij mij oproept, is: "Wat als die wand niet verzwakt was?" Zou de Titanic de ijsschots dan gewoon geaaid hebben in plaats van dat de wand gescheurd raakte?  Dat is een interessante theorie."

Bij de verhalen over de hoge snelheid en de omgekeerde aanmering stelt hij zich wel vragen. "Aan de andere kant voeren toch ook schepen? Als die rechterkant zo zwartgeblakerd was, zou het toch bizar zijn dat niemand daar in die 115 jaar een opmerking over gemaakt zou hebben?"

Musschoot ziet in deze recente ontdekking misschien wel een reden om nog eens te duiken naar het scheepswrak. "Er zijn heel wat financiële en technische obstakels die de lichting van het schip bemoeilijken, maar we mogen ook niet vergeten dat de Titanic nog altijd een massagraf is en we daar wel met respect mee moeten omgaan. Toch is deze wand misschien een goede reden om nog eens te duiken. Als maritieme specialisten dan een deel van de befaamde rechterkant lichten en een deel van de linkerkant om te vergelijken, kunnen wetenschappers misschien eindelijk een onomstreden bewijs leveren dat de theorie klopt."

Hij voegt nog toe: "Bijna 105 jaar na de ramp spreken we nog altijd over de Titanic. Er zijn zoveel scheepsrampen geweest in de geschiedenis die we allemaal vergeten zijn. Zolang we niet alles weten over de Titanic, zolang het mysterie blijft hangen, zal de Titanic fascinerend blijven. Veel antwoorden zullen we nooit meer vinden, maar andere antwoorden liggen misschien nog op de zeebodem."