Italiaanse politie onderschept recordlading van 14 ton pillen uit Syrië

De pillen werden onderschept in de haven van Salerno, ten zuiden van Napels, en zaten verspreid over drie containers verborgen tussen een lading papier. Volgens de Italiaanse politie gaat het om de grootste inbeslagname van amfetaminen wereldwijd. Amfetaminepillen worden meestal als Captagon aan druggebruikers verkocht. Dat is de merknaam van een geneesmiddel op basis van fenethylline dat in de jaren zestig werd ontwikkeld voor kinderen met ADHD.

Omdat er te veel bijwerkingen waren en het goedje bijzonder verslavend bleek te zijn, is het al lang verboden in een groot deel van de wereld. Maar de naam bleef voortbestaan in het illegale circuit, waar hij nu voor allerlei pillen op basis van amfetaminen - ook zonder een spoor van fenethylline - wordt gebruikt. De grootste afzetmarkt ligt in de Golfstaten, met Saudi-Arabië op kop. Daar wordt de drug vooral aan welstellende twintigers en dertigers verkocht. Vijf jaar geleden is er nog een lading van twee ton in het privévliegtuig van een Saudische prins onderschept.

De pillen, die doorgaans herkenbaar zijn aan de dubbele letter C die er in reliëf op staat, heten in het Arabisch ‘Abu Hilalain’, wat zoveel betekent als ‘de vader van de maansikkels’. Het zwaartepunt van de productie lag aanvankelijk in Oost-Europa, maar vandaag worden zowat alle drugs die als Captagon worden verkocht vervaardigd in Syrië.

Dat heeft al vaak geleid tot de bewering dat de Islamitische Staat er zijn terreur mee financiert. Een bewering die ook nu opduikt in het persbericht van de Italiaanse politie. Maar specialisten hebben daar altijd al twijfels over geuit.

Zij wijzen op de categorische afwijzing van drugs in streng-salafistische middens. Individuele volgelingen zondigen daar wel veelvuldig tegen, maar organisatorisch is de speelruimte uiterst beperkt. Zo legde IS zelfs de smokkel van sigaretten hardhandig aan banden in de gebieden die het controleerde in plaats van zich daarmee te verrijken. De terreurgroep had ook geen nood aan die opbrengst, zo klinkt het, omdat ze voldoende andere bronnen van inkomsten had, zoals de clandestiene handel in petroleum.

Zweem van onoverwinnelijkheid

Een onderzoek dat in het vakblad Journal of International Affairs verscheen, leert dat de productie van amfetaminen in werkelijkheid in handen is van Hezbollah. Die Libanees-sjiitische militie stortte zich op Captagon in 2006, toen de pas beëindigde oorlog tegen Israël haar zonder geld en bezigheden had gezet. Omdat een oorlogsgebied de ideale plaats is voor illegale productie en smokkel, verschoof die in 2011 van Libanon naar Syrië, waar Hezbollah militaire bijstand verleent aan het regime van dictator Bashar al-Assad.

De onderzoekers gaan ervan uit dat ook het Syrische bewind een graantje van de smokkel meepikt. Ze hebben voorts wel aanwijzingen dat het Vrije Syrische Leger (het niet-religieuze tot gematigd-islamitische verzet) dat op veel kleinere schaal heeft gedaan. Maar van een betrokkenheid van jihadistische groepen zoals IS is er geen enkel teken. Toen IS stukken van het grensgebied met Turkije controleerde, viel de smokkel van amfetaminen daar juist grotendeels stil.

Wat hoogstwaarschijnlijk wél klopt, is dat strijders van IS al Captagon hebben gebruikt. Omdat de drug angstgevoelens wegneemt en voor een zweem van onoverwinnelijkheid zorgt, zou hij geregeld worden toegediend om de militaire prestaties op te vijzelen. Dat leverde Captagon de bijnaam ‘jihadistendrug’ op. Maar precies omdat het middel in Syrië zo ruimschoots voorhanden is, zouden strijders uit ieder kamp er al naar gegrepen hebben, zodat die bijnaam niet bijzonder correct is.