Een naakte molrat in gevangenschap eet een hapje.
Public domain

Naakte molrat blijft niet door zijn cellen vrij van kanker, maar wel door wat rond die cellen zit

Naakte molratten zijn knaagdieren die erg lang leven en een uitzonderlijke resistentie tegen kanker hebben. Dat is te danken aan de unieke omgeving van hun cellen die belet dat vroege kankercellen uitgroeien tot tumoren, zo blijkt uit een nieuwe studie. Als we begrijpen hoe het komt dat de dieren zo goed als volledig immuun zijn aan kanker, kan dat onze kennis van de vroege stadia van de ziekte bij mensen verbeteren en leiden tot nieuwe manieren om kanker te voorkomen of te behandelen. 

Tot nu toe werd over het algemeen gedacht dat naakte molratten bijna nooit kanker krijgen omdat hun gezonde cellen resistent zijn aan de omschakeling naar kankercellen. Onderzoekers van de University of Cambridge hebben nu echter voor de eerste keer aangetoond dat genen waarvan geweten is dat ze kanker veroorzaken in de cellen van andere knaagdieren, ook maken dat cellen van naakte molratten kankerachtig worden. 

Die bevinding wijst erop dat de molratten hun unieke eigenschap te danken hebben aan de micro-omgeving, het complexe systeem van cellen en moleculen dat een cel omringt, met inbegrip van het immuunsysteem. De onderzoekers denken dat het interacties met deze micro-omgeving zijn die beletten dat de eerste stadia van kanker zich ontwikkelen tot tumoren, en niet, zoals vroeger werd gedacht, een mechanisme dat weerstand biedt tegen kanker in de gezonde cellen zelf van de molrat. 

"De resultaten waren een verrassing voor ons en hebben onze inzichten in de resistentie tegen kanker bij naakte molratten volledig omgegooid", zei dokter Walid Khaled, een van de senior auteurs van de nieuwe studie van Cambridge. 

"Als we kunnen begrijpen wat er bijzonder is aan de immuunsystemen van deze dieren en hoe die ze beschermen tegen kanker, zullen we mogelijk in staat zijn manieren te ontwikkelen om de ziekte te vermijden bij mensen." 

Een naakte molrat verhuist naar een ander hok in de zoo van Knoxville in de VS.

Wel tumoren bij muizen

Naakte molratten (Heterocephalus glaber) zijn knaagdieren die voorkomen in Oost-Afrika en die in een burcht leven. Ze kunnen wel 37 jaar oud worden, wat zeer oud is voor een klein knaagdier, en ze hebben een enorme resistentie tegen kanker. Bij molratten in gevangenschap zijn er maar enkele gevallen van kanker vastgesteld.

Andere aparte kenmerken die hen interessant maken voor de wetenschap zijn het feit dat ze als enige zoogdieren alle kenmerken vertonen van een koudbloedig dier, een huid hebben die ongevoelig is voor pijn door zuren en andere chemische stoffen en in staat zijn erg lage niveaus van zuurstof te overleven.   

In de studie analyseerden de onderzoekers 79 verschillende cellijnen, die gekweekt waren uit 5 verschillende weefsels (darm, long, alvleesklier, nier en huid) van 11 verschillende molratten. Ze infecteerden de cellen met gemodificeerde virussen om er genen in te introduceren die kanker veroorzaken. Van die genen is geweten dat ze kanker veroorzaken in de cellen van ratten en muizen, maar er werd niet verwacht de ze in staat zouden zijn de cellen van naakte molratten te transformeren tot kankercellen. 

"Tot onze verrassing begonnen de geïnfecteerde cellen zich te vermenigvuldigen en vormden ze snel kolonies in het laboratorium. Door deze versnelde groei wisten we dat de cellen kankerachtig geworden waren", zei Fazil Hadi van het Cancer Research UK Cambridge Centre, de hoofdonderzoeker van de studie. 

Het team injecteerde vervolgens deze cellen bij muizen, en binnen enkele weken kregen de muizen tumoren. Dat opvallende resultaat wijst erop dat het milieu van het lichaam van de naakte molrat belet dat de kanker zich ontwikkelt. Dat spreekt eerdere studies tegen die suggereerden dat het in de eerste plaats een inherent kenmerk van de cellen van naakte molratten was dat ervoor zorgde dat ze niet kankerachtig werden.  

Dokter Ewan St. John Smith van de University of Cambridge, een senior auteur van de studie, met een naakte molrat.
Phil Mynott

Immuunsysteem

De onderzoekers zullen nu de mechanismen voort bestuderen waarmee naakte molratten kankercellen beletten van zich te ontwikkelen tot tumoren.

Een bijzonder interessante piste daarbij is  het unieke immuunsysteem van de naakte molratten, aangezien ons immuunsysteem een essentiële rol speelt in de bescherming tegen kanker en dit al met succes toegepast wordt in de moderne immuuntherapieën. 

"Kankercellen zitten niet geïsoleerd in ons lichaam, ze maken deel uit van een complex systeem van cellen en moleculen die met elkaar in interactie gaan en elkaars gedrag beïnvloeden. Deze studie toont aan hoe cruciaal de micro-omgeving van de tumor kan zijn voor de ontwikkeling van de ziekte", zei dokter Emily Armstrong van Cancer Research UK, de stichting die de nieuwe studie gefinancierd heeft. 

"Al ons werk met naakte molratten, van het bestuderen van hun resistentie tegen zuurstoftekort en hun ongevoeligheid voor pijn tot hun resistentie tegen kanker, is erop gericht om van de extreme biologie van deze soort een hefboom te maken om meer te weten te komen over hoe onze lichamen normaal gezien functioneren", zei dokter Ewan St. John Smith, een van de senior auteurs van de studie. 

De studie van het team van Cambridge University is gepubliceerd in Nature. Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van Cancer Research UK. 

Meest gelezen