Arts die na nachtmerrie van 10 jaar vrijgesproken werd voor moord, eist maatregelen tegen gerechtelijke dwalingen

Er vloeiden tranen in de rechtszaal toen het Gentse hof van beroep op 29 november Kris Permentier (50) op grond van ‘redelijke twijfel’ vrijsprak van de moord op Kristel Zimmermann (40), zijn echtgenote en moeder van zijn drie kinderen. Voor de arts, die een jaar eerder door de rechtbank in Oudenaarde veroordeeld werd tot 24 jaar cel, kwam een einde aan een tien jaar durende nachtmerrie.

Kristel Zimmermann overleed op 14 oktober 2009, acht dagen nadat Permentier haar bewusteloos had aangetroffen in haar bed en zelf de eerste reanimatie probeerde. Later onderzoek wees uit dat hij een buitenechtelijke relatie had, hem een lucratieve levensverzekeringspremie wachtte en in het lichaam hoge concentraties morfine waren aangetroffen.

Bijsturen

“De eerste weken na je vrijspraak ben je euforisch”, zegt Permentier. “Dan begint het te knagen. Want er blijft wel iets hangen van tien jaar lang dag en nacht bezig zijn met het bewijzen van je onschuld. Als arts leer je bijsturen op grond van nieuwe inzichten. Justitie doe dat helemaal niet. Eens er een stelling is ingenomen, wordt daar niet meer van afgeweken. Als wij, artsen, de coronacrisis hadden aangepakt zoals justitie het zou doen, dan lagen onze sterftecijfers hoger dan in de Verenigde Staten. Als arts héb je geen hof van beroep. Een foute inschatting kan een mensenleven kosten, en je krijgt vaak maar één kans.”

In een brief aan justitieminister Koen Geens (CD&V) komen Permentiers advocaten Ann Van de Steen en Lennert Dierickx op het gevoerde onderzoek terug: “De matras waarop mevrouw Zimmermann werd gevonden, bleek niet onderzocht op sporen van morfine. In de urine die in de matras was gedrongen zijn geen sporen van morfine gevonden. Hieruit bleek dat mevrouw Zimmermann voor haar hartfalen géén morfine had toegediend gekregen en dit dus tijdens de reanimatie moet zijn gebeurd.”

Tijdens de beide processen, in eerste aanleg en beroep, schaarde de familie Zimmermann zich achter Permentier. Dat maakte geen indruk op de eerste rechter, die hem in zijn vonnis een “criminele ingesteldheid” verweet.

Redelijke twijfel

Het was louter op eigen kosten dat Permentier een cardioloog, een toxicoloog en een spoedarts inhuurde om de conclusies van de wetsdokter te weerleggen. “De verdediging heeft het werk van de onderzoeksrechter en het openbaar ministerie voor eigen rekening moeten uitvoeren”, schrijven de advocaten. “De schade die werd aangericht is niet te meten en onherstelbaar. Het is de wens van de cliënt dat hij de laatste persoon was die geconfronteerd moest worden met een dergelijke gang van zaken.”

Kris Permentier: “De tegenexpertises hebben mij tienduizenden euro’s gekost. Hoeveel andere Belgen hebben dat liggen? Ik had het voordeel dat ik als arts door de manifeste fouten van de wetsdokter heen kon kijken. Wat ook wringt, is die term in het arrest: redelijke twijfel. Sorry, er is duidelijk genoeg bewezen dat de expertises waarop procureur Francis Clarysse zich baseerde om mij schuldig te doen verklaren, wetenschappelijke onzin zijn. Het was fout, en totaal onmogelijk.

“Ons systeem van wetsdokters is archaïsch. Ik zou als arts ook gerechtelijk expert kunnen zijn, maar dat zou botsen. Eén: ik heb daar geen tijd voor. En dat mag dan misschien een beetje hautain klinken, maar ik vrees dat artsen die voor justitie werken dat doen omdat ze geen of weinig klinische activiteit uitoefenen. En twee: ik zou nooit kunnen functioneren in een systeem waarin bijsturen op grond van nieuwe inzichten uitgesloten is. In beroep vroeg de aanklager een nog zwaardere straf. Weet je waarom? Omdat ik het had aangedurfd om in beroep te gaan.”

Schadevergoeding

De advocaten doen minister Geens een aantal voorstellen die justitie alerter moeten maken voor dwalingen. Ze willen af van het systeem van vaste gerechtelijke experten: “Een alternatief lijkt ons te bestaan in een onafhankelijk wetenschappelijk expertisecentrum ter ondersteuning van justitie.” Ze vragen ook een snellere digitalisering en een compensatieregeling voor slachtoffers van rechterlijke dwalingen.

Permentier verloor na zijn eerste veroordeling zijn werk, zijn nieuwe relatie liep op de klippen. Hij en zijn advocaten willen graag een nieuw controleorgaan zien ontstaan, in navolging van het Comité P voor de politie: “Tot op heden ontbreekt dergelijke adequate controle en botst de rechtszoekende al te vaak op diverse onoverwinnelijke hindernissen.”

De brief eindigt met een ingebrekestelling: “Bij uitblijven van een reactie tegen 1 september 2020 zien wij ons genoodzaakt de Belgische staat ter verantwoording te roepen voor de burgerlijke rechtbank. Het is daarbij op geen enkele wijze de bedoeling van de cliënt om voor zichzelf een financieel voordeel te bekomen. Wordt hem een schadevergoeding toegekend, dan zal die worden aangewend voor de oprichting van een fonds dat rechtszoekenden in een gelijkaardige situatie kan bijstaan.”