Deze week reist de Mexicaanse president Andrés Manuel Lopez Obrador af naar het Witte Huis. Met deze actie probeert de Amerikaanse president Donald Trump naar aanloop van de presidentsverkiezingen meer latino’s achter zich te krijgen en tracht Lopez Obrador de aandacht voor geweldproblemen in eigen land af te wenden.
Lopez Obrador beloofde tijdens zijn verkiezingscampagne om een halt toe te roepen aan het geweld van de georganiseerde misdaad. Maar ondanks de coronapandemie die hard toeslaat in Mexico, blijft het geweld er verder toenemen.
Hipolito Mora Chavez is de eerste oprichter van autodefensas in Mexico, in de staat Michoacan. Net zoals de paramilitairen in Colombia, richtte hij een organisatie op voor boeren die zichzelf verdedigen tegen de afpersing en het geweld van de drugskartels in zijn regio.
Op dit moment roept hij zijn medeburgers opnieuw op om zelf de wapens op te nemen. ‘Als Mexicaanse burgers zich niet gaan verenigen, is de dag dat Mexico volledig gedomineerd wordt door drugskartels nabij’, aldus Mora Chavez.
Ondanks de lockdownmaatregelen voor het coronavirus bleef het geweld en het aantal slachtoffers door de georganiseerde misdaad stijgen in Mexico. Hoe verklaart u dat?
HIPOLITO MORA CHAVEZ: President Lopez Obrador beweert elke dag dat het geweld in Mexico onder controle is, maar dat is een leugen. Overal in Mexico neemt het aantal slachtoffers van ongezien geweld toe. Het lijkt wel alsof Mexico in staat van oorlog leeft. Na de arrestatie en uitlevering van Chapo Guzman in 2016 beweerde de Mexicaanse overheid dat ze de drugskartels een harde klap hadden toegediend, maar niets is minder waar.
Sinds dat president Lopez Obrador aan de macht is, is het aantal gewelddelicten door de georganiseerde misdaad verviervoudigd.
President Lopez Obrador heeft de nationale garde opgericht om samen met het leger en de politie de drugskartels te bestrijden. Wat denkt u daarover?
MORA CHAVEZ: Tijdens zijn presidentscampagne zei Lopez Obrador nog dat meer militairen en meer politie niet de juiste strategie was om de georganiseerde misdaad te bestrijden. Campagne voeren en een beleid uitstippelen is nog iets anders. Binnen de kortste keren besefte Lopez Obrador dat verschillende regio’s in Mexico compleet geterroriseerd werden door de drugskartels. Hij heeft toen besloten om een nationale garde op te richten en hiervoor 30.000 nieuwe rekruten aan te werven. Deze mensen zijn ongekwalificeerd en missen de nodige training en kennis. Daarenboven heeft Lopez Obrador ze al meer ingezet om illegale migranten uit Centraal-Amerika tegen te houden dan om drugskartels te bestrijden. Het probleem is ook dat Lopez Obrador in verschillende regio’s het leger blijft inzetten naast de politie. Dit creëert nog een grotere spiraal van geweld.
In 2013 besloot u om zelf een groep autodefensas op te richten. Hoe komt het dat u die beslissing nam?
MORA CHAVEZ: In mijn regio was het drugskartel Los Caballeros Templarios dat geallieerd is aan het Sinaloakartel actief. Ze handelden niet alleen in drugs, maar dwongen ook alle inwoners van onze regio om tien procent van hun inkomsten af te staan. Daar stopte het helaas niet. Zo vroegen ze mij als eigenaar van limoenplantages om vijf van de zeven dagen op onze plantages te komen werken. Slechts twee dagen zouden we nog voor onszelf mogen werken. Maar ook daar stopte het niet: op een dag stonden ze voor de deur om mijn dochter op te halen. Net zoals vele andere meisjes zou ze slachtoffer worden van verkrachting door de kartelleden. Zo ver heb ik het nooit laten komen. Ik wist dat als we toen niet zouden ingrijpen de drugskartels elke dag meer eisen zouden stellen. Samen met verschillende families hebben we ons verzameld en besloten om ons te verdedigen. Toen het drugskartel vernam dat ik degene was die de mensen had gesensibiliseerd en bewust had gemaakt om de strijd aan te gaan, zijn ze met een dertigtal auto’s met zo’n 100 a 150 zwaarbewapende mannen naar mijn rancho gekomen. Uiteindelijk stopte het gevecht na zo’n twee uur schieten. Er waren toen drie van mijn mannen gestorven en 20 kartelleden.
Er bestaat ook veel kritiek en wantrouwen tegen autodefensas zoals jullie. Waarom heeft u zelf de wapens opgenomen?
MORA CHAVEZ: Ik begrijp deze kritiek zeker. Persoonlijk heb ik voordien tot wel driehonderd keer de hulp van de politie ingeroepen. Ik heb verschillende geweldzaken aangeklaagd waarbij ik zowel de daders als de slachtoffers met naam, voornaam en adres kon opnoemen. In ons dorp en in onze staat Michoacan zijn we slachtoffer van afpersing, chantage, diefstal, intimidatie, verkrachtingen en dodelijk geweld. Ik had geen alternatief meer. Ik zou al mijn bezittingen kunnen afgeven, maar dan had ik nog steeds moeten toestaan dat de drugskartels 5 van de 7 dagen mijn limoenvelden zouden bewerken en mijn dochter zouden verkrachten. Dit is toch geen menselijke situatie meer?
Bent u niet bang?
MORA CHAVEZ: Ik ben bang. Wie beweert dat hij niet bang is om Mexicaanse drugskartels te beschieten is aan het liegen. Iedereen weet dat hij zal aangevallen worden. Ik heb een zoon verloren in deze strijd. Toch ben ik banger om in de ogen van mijn familie of dorpsgenoten als een lafaard of verrader gezien te worden dan dat ik bang ben om te sterven.
Geweld kan toch niet de oplossing blijven voor de wantoestanden in Mexico?
MORA CHAVEZ: Dat klopt. Geweld is niet de oplossing. De staat moet terug controle krijgen over gebieden waar nu de georganiseerde misdaad de baas is. Wij als autodefensas zullen mensen niet identificeren of arresteren. Nee; wij blijven passief en vragen om ons met rust te laten en om te kunnen werken. Alleen wanneer de drugskartels ons aanvallen, komen wij in opstand. Toch weet ik dat mijn dagen geteld zijn. Sinds dat president Lopez Obrador aan de macht is, is het aantal gewelddelicten door de georganiseerde misdaad verviervoudigd. Jaar na jaar vallen er meer lijken op de straten van Mexico. Ik ben zelf al drie keer aangevallen op mijn rancho met zware wapens en zelfs dynamiet. Terwijl ik nu met jou spreek, lopen hier 20 zwaarbewapende mannen rond om mij te beschermen.
Ik weet dat mijn dagen geteld zijn.
President Lopez Obrador lijkt er voor te kiezen om geen harde oorlog tegen de drugskartels te voeren. Zou het kunnen dat hij meer geweld wil voorkomen?
MORA CHAVEZ: Deze strategie lijkt op dit moment compleet te mislukken. Het aantal slachtoffers van de georganiseerde misdaad is verdubbeld. Er zijn grote regio’s van Mexico die volledig in handen van de georganiseerde misdaad zijn. Het is niet omdat de president het probleem niet benoemt, dat het niet bestaat. Een eerste stap zou moeten zijn om de verschillende drugskartels duidelijk in kaart te brengen en dan de rechtsstaat te beschermen en een duidelijke lijn te trekken.
Zou legalisatie van drugs het geweld in Mexico kunnen laten verminderen?
MORA CHAVEZ: Wie dat beweert, is wereldvreemd. De drugskartels hebben nu al zoveel macht in Mexico en toch laten ze de gewone burgers niet met rust. Stel je voor dat ze na legalisatie over nog meer inkomsten zouden beschikken. Vele mensen beseffen niet dat drugskartels niet alleen bezig zijn met drugshandel, maar ook met diefstal, afpersing, verkrachtingen en mensensmokkel. Ze willen elke dag meer en meer geld en zijn daardoor in staat om gruweldaden te plegen. Drugskartels beheersen bijna alle regio’s in Mexico. In Mexico vind je geen fruitteler, graanteler of kippenteler die zich kan verplaatsen zonder percentages van hun inkomsten aan de drugskartels af te staan. De drugskartels domineren nu al Mexico.
U klinkt behoorlijk pessimistisch. Wat is volgens u de oplossing voor Mexico?
MORA CHAVEZ: Ik ben niet negatief. Ik beschrijf gewoon de situatie waarin Mexico zich momenteel bevindt. Een deel van de oplossing ligt volgens mij bij de overheid, maar een ander deel ligt bij de bevolking zelf. We moeten leren om deze problematiek bespreekbaar te maken en nog meer klachten gaan indienen bij de politie. We moeten ons blijven organiseren om onze wijken en dorpen te bewaken. We moeten ook solidair zijn met elkaar. Als iemand in de problemen komt door de georganiseerde misdaad, moeten we bereid zijn om hem te helpen. Al wie zijn blik afwendt, is eigenlijk medeplichtig en versterkt de drugskartels.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
