Direct naar artikelinhoud
Hagia Sophia

Plan van Turkije om Hagia Sophia om te toveren tot moskee stuit op steeds meer internationale kritiek

Plan van Turkije om Hagia Sophia om te toveren tot moskee stuit op steeds meer internationale kritiek
Beeld REUTERS

Na Griekenland, de Verenigde Staten en Frankrijk heeft nu ook Rusland zijn bedenkingen geuit over de plannen van Turkije om van de Hagia Sophia weer een moskee te maken. ‘We kunnen niet terug naar de Middeleeuwen.’

Ook Rusland keert zich fel tegen de plannen van Turkije om de Hagia Sophia in Istanbul weer in een moskee te veranderen. De Russisch-orthodoxe kerk noemde het maandag ‘onacceptabel’ als de oorspronkelijke Byzantijnse kathedraal weer wordt omgetoverd in een islamitisch gebedshuis, zoals het geval was tijdens het Ottomaanse Rijk van 1453 tot 1934.

“We kunnen niet terug naar de Middeleeuwen”, zei Metropolitan Hilarion, woordvoerder van het Patriarchaat Moskou. “We leven in een multireligieuze wereld en moeten de gevoelens van gelovigen respecteren.” De Russisch-orthodoxe patriarch Kirill zelf zei “diep bezorgd” te zijn. Het gebouw, dat in 537 in het toenmalige Constantinopel als christelijk orthodoxe kathedraal werd gebouwd, is volgens hem “een van de grootste monumenten van de christelijke cultuur”. “Een bedreiging van de Hagia Sophia is een bedreiging van de gehele christelijke beschaving en onze spiritualiteit en geschiedenis”, aldus de patriarch.

Atatürk

De Turkse Raad van State boog zich afgelopen donderdag over een al jaren lopende zaak die werd aangespannen door een historisch genootschap dat wil dat de kathedraal weer de functie krijgt van moskee. Volgens deze club moet het besluit van de voormalige seculiere Turkse leider Kemal Atatürk in 1934 om van de moskee een museum te maken, worden teruggedraaid. De rechters doen een dezer dagen uitspraak.

Atatürk
Beeld AP

Griekenland beschouwt de Turkse plannen als een regelrechte provocatie die het oude zeer van de Ottomaanse overheersing bovenhaalt. De verhouding tussen beide landen is al op een nieuw dieptepunt vanwege tal van conflicten over de grenzen van de territoriale wateren tussen beide landen, waar gasvelden zijn gevonden, en de dreiging van Turkije om migranten Europa binnen te laten via Griekenland. Sinds deze spanningen oplopen dreigt president Erdogan, tot afgrijzen van de orthodoxe Grieken, steeds vaker om in het museum weer gebedsdiensten te houden.

Patriarch Bartholomew, de hoogste leider van 300 miljoen Orthodoxe christenen wereldwijd in Istanbul, zegt dat het plan om het museum te veranderen in een moskee niet alleen christenen wereldwijd zal teleurstellen, maar “ook een breuk zal veroorzaken tussen Oost en West”. Navo-lid Turkije keert zich in toenemende mate af van oude bondgenoten en trekt zich weinig aan van internationale kritiek. Zo stijgt de spanning binnen de Navo de laatste maanden vanwege het eigenzinnige optreden van Turkije in Libië en het opzichtige schenden van het wapenembargo voor dit verscheurde land.

Binnenlandse aangelegenheid

Turkije noemt de plannen voor de Hagia Sophia een binnenlandse aangelegenheid en beschouwt de kritiek als een aanval op zijn soevereiniteit. Behalve Griekenland en Rusland hebben inmiddels ook Frankrijk en de Verenigde Staten Turkije verzocht om het wereldberoemde gebouw, dat jaarlijks tot 3,5 miljoen bezoekers trekt, als museum intact te laten.

Een woordvoerder van de Russische president Vladimir Poetin benadrukte dat de plannen met de Hagia Sophia een binnenlandse aangelegenheid zijn, maar zei te hopen dat Turkije rekening houdt met de status als UNESCO-werelderfgoed van het gebouw.