"Het wonen van de toekomst" in Zweden: complex doet het zonder aansluiting op water, gas, elektriciteit of riolering
In Zweden worden binnenkort enkele wooncomplexen gebouwd met een wel heel bijzondere eigenschap: ze zullen op geen enkel netwerk meer zijn aangesloten, noch voor energie, noch voor water. Het zou gaan om een wereldprimeur, "en misschien wordt dit wel het wonen van de toekomst", zeggen de bouwers.
Geen aansluiting meer voor elektriciteit, gas, waterleiding of riool: de gemeentelijke bouwmaatschappij Vätterhem heeft grote plannen in Jönköping, een middelgrote Zweedse stad ergens tussen Göteborg en Stockholm. Tegen 2023 moeten de eerste "volledig zelfvoorzienende" gebouwen er staan: twee wooncomplexen met in totaal 44 appartementen.
"Het gaat om een grote investering, maar we hopen dat we kunnen aantonen dat zo'n investering na verloop van tijd zichzelf terugbetaalt", zegt Pär Löfstedt, Project Manager van Yellon, het bureau dat het concept bedacht en uiteindelijk met Vätterhem in zee ging voor de uitwerking.
"De ontwikkeling van gebouwen met een kleinere ecologische voetafdruk in de economie van de toekomst moet ergens beginnen. Dit soort ontwerp zou wel eens het wonen van de toekomst kunnen worden", zegt Thorbjörn Hammerth van Vätterhem.
Dit soort ontwerp zou wel eens het gebouw van de toekomst kunnen worden
Energie: waterstof als buffer voor in de winter
Het gebouw zal dus al zijn energie zelf moeten opwekken, maar ook zijn eigen water moeten genereren en afvalwater moeten reinigen.
Wat betreft de energievoorziening, zal zonne-energie het meeste werk doen. Zowel de gevels, het dak als de beglazing krijgt zonnecellen van verschillende types. De elektriciteit wordt opgeslagen in batterijen voor ze gebruikt wordt. Om de winter te kunnen overbruggen, zal er ook energie worden opgeslagen in waterstofgas, dat desgevallend weer kan worden omgezet in elektriciteit en/of warmte.
Binnen het wooncomplex zal op verschillende manieren slim worden omgegaan met energie, ook bijvoorbeeld voor recuperatie van warm water. Bewoners zullen worden gestimuleerd om zuinig te zijn, omdat ze zelf heel nauwkeurig hun dagelijkse verbruik kunnen opvolgen.
Zowel de gevels, de ramen als het dak worden uitgerust met zonnecellen
Water: "Tot 75 procent minder verbruik"
De ontwerpers gaan ervan uit dat er geen tekort zal zijn aan water: er wordt regen en smeltwater opgevangen in een grote regenput, of veeleer een groot waterreservoir, tussen 390 en 410 kubieke meter groot. Die omvang zou voldoende moeten zijn om zelfs droge zomers zoals die van 2018 te overbruggen.
"Dat reservoir is groot genoeg om het waterverbruik van 120 tot 150 mensen te dekken tijdens drie maanden van droogte, op voorwaarde dat het water gezuiverd wordt en hergebruikt. Daarvoor wordt drinkwater gescheiden van ander water voor sanitaire toepassingen. Door deze manier van werken, kunnen we tot 75 procent water besparen", zeggen de ontwerpers.
Toiletwater wordt... toiletwater
Omdat het gebouw niet op een rioleringssysteem wordt aangesloten, wordt toiletwater gezuiverd. Dat water wordt niet voor het huishouden hergebruikt, maar wel om opnieuw mee door te spoelen.
"De voetafdruk voor het klimaat zou met al deze maatregelen kleiner moeten worden. Bovendien proberen we ook klimaatvriendelijke materialen te gebruiken bij de bouw. Zo zit het goed van bij de start", zegt architect Patrick Svensson van Yellon. Omdat er minder aansluitingen zijn, kan op dat compartiment bespaard worden. Denk ook aan onze hoge elektriciteitstarieven, waarbij vaak hoge netwerkkosten zitten.
Het Zweedse onderzoeksinstituut RISE noemt het concept uniek in de wereld. Het heeft intussen ook de aandacht getrokken van het Zweedse Energieagentschap. Ergens in de loop van 2023 moet het wooncomplex klaar (en bewoond) zijn.