De schok van de coronacrisis zal ook budgettair nog jaren nazinderen in de Vlaamse begroting. Volgens de Vlaamse sociale partners, verzameld in de SERV, zal de Vlaamse begroting dit jaar voor bijna 7 miljard euro in het rood gaan en zal de coronacrisis bij ongewijzigd beleid ook in 2024, aan het einde van de legislatuur, nog een bijkomend tekort van 1 tot 2 miljard veroorzaken, afhankelijk van het verloop van de relance. Voor een snelle heropstart van de Vlaamse economie zijn er volgens de SERV dringend meer overheidsinvesteringen in infrastructuur nodig.

De coronacrisis heeft een ongeziene impact, ook op de Vlaamse begroting. Het begrotingstraject dat de regering-Jambon vorig jaar uitstippelde, ligt door de gezondheidscrisis al een tijdje in de prullenmand. Begin juni was al sprake van een tekort van 6,5 miljard euro in 2020. Volgens de berekening van de SERV gaat de teller mogelijk richting 7 miljard euro. Een tekort dat op Vlaams niveau “absoluut ongezien en ongekend” is, zegt SERV-begrotingsexpert Erwin Eysackers.

Maar de budgettaire gevolgen van de crisis zullen ook de komende jaren nog sterk voelbaar zijn. De SERV rekende vier mogelijke scenario’s door. Bij ongewijzigd beleid, wanneer de regering met andere woorden niet zou ingrijpen, zal er ook aan het einde van de legislatuur in 2024 nog een een bijkomend tekort zijn van minstens 1 miljard euro. Meer recente prognoses spreken zelfs van een bijkomend tekort van 2 miljard euro.

“Structureel vervolg”

Veel zal dus afhangen van de manier waarop de relance wordt aangepakt. Volgens SERV-voorzitter Danny Van Assche heeft de Vlaamse regering “snel geschakeld” met tal van maatregelen om de economie te ondersteunen. Maar die ingrepen moeten een “structureel vervolg” krijgen. De SERV pleit er ook voor om zowel de Vlaamse fiscaliteit als alle uitgaven en ontvangsten grondig onder de loep te nemen. Zo moet er volgens de sociale partners een “optimale fiscale mix komen” en moeten “plotse, niet onderbouwde en weinig zinvolle uitgaven” vermeden worden.

De SERV hamert ook al jaren op het belang van extra overheidsinvesteringen. De aanpak van de coronacrisis is het moment om die hamer nog eens boven te halen. Volgens SERV-voorzitter Van Assche moet de nadruk liggen op “strategische investeringen die het heropstarten van de economie en de hele samenleving maximaal ondersteunen”. “Het domste dat we nu kunnen doen, is besparen op investeringen”, aldus Van Assche.

“Onvermijdelijk”

De SERV pleit vooral voor kapitaalinvesteringen in infrastructuurwerken zoals het fietsroutenetwerk, waterwegen, missing links in het wegennet, infrastructuur voor het openbaar vervoer, digitale netwerken, nutsvoorzieningen, enz. Daarnaast hebben ook investeringen in de zorginfrastructuur en in doelstellingen voor een duurzame transitie zoals digitalisering, klimaatverandering en energievoorzieningen “een hoge prioriteit”.

Dat Vlaanderen door de crisis extra schulden opbouwt, is volgens de SERV onvermijdelijk. Toch mag de regering die schuld niet laten ontsporen. In het meest pessimistische toekomstscenario zou de Vlaamse schuldenberg verdubbelen van bijna 20 miljard euro in 2019 naar bijna 40 miljard euro in 2024. De Vlaamse schuldgraad, de verhouding van de schulden tegenover de ontvangsten, zou daarbij pieken tot boven 80 procent, dat terwijl Vlaanderen een schuldnorm van 65 procent hanteert. Daarom is het volgens de SERV belangrijk om de schuldgraad na de crisis opnieuw te laten zakken door opnieuw aan te knopen met een structureel begrotingsevenwicht. “De vraag is waar het kantelpunt ligt”, zegt Van Assche. “Nu op korte termijn opnieuw een begrotingsevenwicht nastreven is niet nodig en zelfs niet wenselijk omdat dat economisch nadelig zou zijn, maar op langere termijn is een structureel begrotingsevenwicht nodig om de overheidsfinanciën gezond te maken”, aldus Van Assche.

Gerichte maatregelen

Volgens Vlaams minister van Begroting Matthias Diependaele (N-VA) bevestigt de SERV met zijn advies de lijn van de Vlaamse regering. “De SERV stelt ook dat de Vlaamse regering de maatregelen genomen heeft die noodzakelijk waren in deze crisis. Wanneer de economie hersteld is, moeten we terugkeren naar een begroting in evenwicht om toekomstige crisissen te kunnen opvangen”, aldus Diependaele. De N-VA-minister zegt ook dat de regering werkt aan een “doordacht relanceplan gebaseerd op investeringen”. “Geen structurele uitgaven, maar gerichte maatregelen. Met die investeringen zorgen we op termijn voor een terugverdieneffect, waarmee we de Vlaamse economie en samenleving vooruithelpen en klaar maken voor de toekomst”, aldus Diependaele.