Onderzoek naar ex-inlichtingenofficier wegens schending beroepsgeheim

Het parket van Brussel heeft een opsporingsonderzoek geopend naar Nicolas Ullens de Schooten, een voormalige werknemer van de Staatsveiligheid, voor schending van beroepsgeheim. Dat bevestigt het parket aan Knack en Le Soir.

Voormalig inlichtingenofficier Nicolas Ullens de Schooten (54) werkte van 2007 tot 2018 bij de Staatsveiligheid, onder meer op de sectie wetenschappelijk en economisch potentieel. Verder werkte hij ook rond contraspionage en de radicale islam. In 2019 trad hij uit de anonimiteit en beschuldigde voormalig vicepremier Didier Reynders (MR) van corruptie.

Knack en Le Soir vernamen dat er nu ook een onderzoek loopt naar Ullens de Schooten zelf. Dat bevestigt een woordvoerder van het Brussels parket: ‘Een proces-verbaal is opgesteld. Begin 2020 heeft het parket een opsporingsonderzoek geopend voor schending van beroepsgeheim. Dat onderzoek loopt nog steeds. Er is geen verdenking op dit moment.’ Voor schending van het beroepsgeheim voorziet het strafwetboek straffen van een tot drie jaar cel en een geldboete van 100 tot 1000 euro.

Sinds hij vorig jaar uit de schaduw trad, brachten verschillende Belgische media het verhaal van Ullens de Schooten. Ook in internationale media -zoals EU Observer – was er aandacht voor. En in mei 2020 plaatste Ullens de Schooten nog een filmpje op zijn YouTube-kanaal, ditmaal over Chinese inlichtingenactiviteiten in België.

Het is niet duidelijk waarop het opsporingsonderzoek door het Brussels parket precies focust. De Staatsveiligheid geeft geen commentaar. Wel laat het Brussels parket nog weten dat de Staatsveiligheid géén klacht heeft ingediend tegen haar ex-werknemer.

Didier Reynders

In april 2019 stapte Nicolas Ullens de Schooten naar de politie met beschuldigingen tegen Didier Reynders en een van zijn vertrouwelingen. In zijn verhoor maakte Ullens de Schooten gewag van smeergeld dat zou zijn betaald bij een reeks overheidsopdrachten en overheidsaankopen.

In september 2019 – kort voordat Reynders benoemd werd tot Europees commissaris – trad de voormalige inlichtingenofficier naar buiten, onder meer in een interview met De Tijd. De Staatsveiligheid reageerde toen door te zeggen dat de verklaringen van haar ex-medewerker de dienst schaadden. Het parket van Brussel seponeerde het vooronderzoek rond Reynders ‘bij gebrek aan enig misdrijf’.

Ullens de Schooten diende ook nog een klacht in bij het Federaal Parket wegens doodsbedreigingen en belaging. Die klacht was gericht tegen een voormalige chef bij de Staatsveiligheid en een medewerker van het Comité I (dat de inlichtingendiensten controleert). Begin maart 2020 liet onderzoeksrechter Michel Claise in dat kader huiszoekingen uitvoeren bij de Staatsveiligheid en het Comité I.

‘Ik ben een klokkenluider’

Knack en Le Soir contacteerden Nicolas Ullens de Schooten voor een reactie op het nieuws over het opsporingsonderzoek wegens schending beroepsgeheim.

‘Vanaf het begin ben ik in de huid gekropen van een klokkenluider’, zegt Ullens de Schooten. ‘Ik heb nooit enig voordeel gehaald uit mijn demarches, integendeel. Deze procedure die tegen mij is ingeleid, is in overeenstemming met alle moeilijkheden die ik heb ondervonden sinds de onthulling van mijn identiteit, sinds ik mijn boodschap heb overgebracht. Ik heb alle kanalen gerespecteerd om te waarschuwen: eerst mijn hiërarchie bij de Staatsveiligheid, vervolgens het Comité I, dan parlementsleden en ten slotte een klacht bij de federale politie en bij justitie. Uiteindelijk heb ik video’s op het internet gepubliceerd, die ik volledig uit eigen zak heb gefinancierd.’

Zijn advocaat, Alexis Deswaef, vult aan: ‘Je kan je afvragen wie aan de origine ligt van dit opsporingsonderzoek, of wie het initiatief nam voor een klacht tegen mijn cliënt, verschillende maanden na zijn onthullingen om ernstige problemen van algemeen belang aan de kaak te stellen. Men gaat dus achter de boodschapper aan, veeleer dan de berichten te onderzoeken die Nicolas Ullens aan justitie heeft overgemaakt. De informatie die mijn cliënt aan justitie verstrekte, heeft betrekking op corruptie op het hoogste niveau van de staat. Hij wordt soms bekritiseerd omdat hij “geen bewijzen heeft”. Maar vergeet niet dat het bij inlichtingenwerk niet gaat om bewijzen verzamelen. Je moet op zoek gaan naar inlichtingen en vervolgens is het aan justitie om die informatie strafrechtelijk te onderzoeken.’

‘Men gaat dus de middelen van justitie mobiliseren om een vermeende schending van het beroepsgeheim te onderzoeken. Als advocaat wens ik hen veel succes, want de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens beschermt duidelijk klokkenluiders van het kaliber van Nicolas Ullens. De rechtspraak bepaalt dat indien de klokkenluider heeft getracht zijn hiërarchie of het controleorgaan te waarschuwen alvorens zijn informatie openbaar te maken, zijn publieke aanklachten vallen onder het recht op vrijheid van meningsuiting, dat wordt beschermd door artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.’