Direct naar artikelinhoud
Onderzoek De MorgenWantoestanden leger

Politiek vraagt om wantoestanden in leger aan te pakken: ‘Defensie mag de ogen niet sluiten’

Archiefbeeld.Beeld Tim Dirven

De politiek kijkt met grote ogen naar de wantoestanden in de kazerne van Marche-les-Dames, die De Morgen donderdag aan het licht bracht. N-VA, sp.a en Groen eisen een onderzoek naar de werkcultuur in het trainingscentrum.

Of dat onderzoek er komt, hangt af van minister van Defensie Philippe Goffin (MR) en de legerleiding. Die blijven vooralsnog op de vlakte. De krijgsmacht keurt “elk gebrek aan respect tegenover rekruten af” en verzekert dat er “alles aan gedaan wordt” om dit te vermijden. Omdat er een rechtszaak loopt, voor een incident in 2015, wil het leger zich niet verder uitspreken. Goffin geeft momenteel geen commentaar. Hij sluit zich enkel aan bij de reactie van het leger.

De Morgen onthulde donderdag, op basis van getuigenissen en documenten, hoe in het bekende trainingscentrum voor paracommando’s in Marche-les-Dames bij Namen de misstanden zich al jarenlang opstapelen. Geregeld zonder dat de overtreders echt bestraft worden. Het gaat onder meer om het seksueel vernederen van en brutaal geweld tegen rekruten. 

In de Wetstraat is iedereen het erover eens: het is logisch dat de opleiding van elitesoldaten zoals paracommando’s loodzwaar en beenhard is. De rekruten moeten voorbereid worden op extreme situaties. Maar ook is iedereen in de politiek het erover eens dat flagrant machtsmisbruik en geweld geen plek hebben in de opleiding. Dat moet kordaat aangepakt worden.

Francken vraagt onderzoek

“Een opleiding om elitesoldaat te worden moet hard zijn. Keihard. Maar als er structureel en onnodig vernederend geweld is, moet Defensie optreden en haar ogen niet sluiten”, reageert Theo Francken, de defensiespecialist van N-VA. Hij roept minister Goffin op om een intern onderzoek te starten. Dat moet dan snel meer duidelijkheid geven over de situatie in Marche-les-Dames.

Ook sp.a en Groen eisen opheldering. Beide partijen zijn van plan om de nieuwe stafchef Michel Hofman, die woensdag voor het eerst gehoord wordt door het parlement, aan te spreken over de misstanden in Marche-les-Dames. “Het leger staat de komende jaren voor een enorme uitdaging om genoeg nieuwe rekruten aan te trekken. Dit soort verhalen kan je dan missen als kiespijn”, benadrukt sp.a-parlementslid Kris Verduyckt. “Dit verdraagt geen halfslachtig optreden”, vindt Wouter De Vriendt (Groen). Hij roept Hofman op om zich meteen te laten gelden.

Sammy Mahdi (CD&V) wijst erop dat het personeelstekort van het leger mee aan de basis ligt van de problemen in Marche-les-Dames. “Als je hoort dat paracommando’s met amper twee jaar ervaring instructeur worden dan weet je dat er iets scheef zit”, zegt hij. “Ze komen in een positie waar ze enorm veel macht krijgen, maar zonder veel scholing. Ik denk dat ze zelf soms niet eens beseffen dat wat ze doen niet kan. Ze gaan voort op wat ze denken dat ‘erbij hoort’.”

‘De Morgen’ bracht aan het licht dat er in Marche-les-Dames al jaren iets ernstig fout zat. Het gaat om seksuele vernederingen en brutaal geweld.Beeld BELGA

Volgens ACMP, de grootste legervakbond, voegen vernederingen, pesterijen en geweld niets toe aan de opleiding van paracommando’s. De vakbond ijvert voor een onafhankelijk meldpunt waar militairen terecht kunnen en een wetenschappelijk onderzoek naar de ernst en omvang van het probleem. “We hopen dat dit een voldoende aanzet is voor de legertop om deze nefaste cultuur eindelijk ten gronde aan te pakken”, schrijft ACMP in een perscommuniqué.

In Nederland leverde de zogenaamde commissie-Giebels, onder leiding van psycholoog Ellen Giebels, in 2018 een lijvig rapport af over de werkcultuur binnen het Nederlands leger. De commissie kwam er nadat de Volkskrant een jaar eerder had uitgebracht dat drie militairen jarenlang pesterijen, mishandelingen en aanrandingen van hun collega’s hadden moeten doorstaan.

De commissie-Giebels kwam tot de wrange conclusie dat wie binnen het leger een misstand meldde, werd buitengesloten, tegengewerkt of aangevallen. Daardoor was het vaak nog het verstandigst om niets te melden. De commissie oordeelde dat er een cultuuromslag nodig was.