Viroloog Marc Van Ranst over mondmaskers: “Verplichting is enkel maar een stap die je neemt als je ziet dat het niet werkt”

Is die verplichting ook effectief? Gaat dat écht helpen? “Dat is zeker de reden waarom deze maatregel genomen wordt”, aldus Van Ranst aan VTM Nieuws. Hij benadrukt dat alle maatregelen die er nu zijn en er eventueel nog komen een tweede golf moeten vermijden. “Zodat je de kans op een tweede golf zo klein mogelijk maakt, en – wanneer die er komt – je de omvang van zo’n tweede golf ook zo klein mogelijk houdt.” 

Op dit moment vooral een psychologisch verhaal, zodat mensen niet vergeten dat het virus er nog altijd is, vindt de viroloog de mondmaskerplicht niet. “Mensen weten dat heus wel. Dit is natuurlijk een soort van visuele reminder. Maar dat mag nooit de hoofdreden zijn waarom je zulke beslissingen neemt.” 

Zelf had de viroloog gehoopt dat de ‘sterke aanbeveling’ rond het dragen van maskers zou werken, dat voldoende mensen zouden overtuigd zijn om zo’n mondmasker te gaan gebruiken. “Blijkbaar is dat onvoldoende. En dan moet je naar een verplichting gaan.”

Of hij tevreden is dat de politiek nu toch gezwicht lijkt onder de druk van de virologen, die al weken opriepen om maskers in winkels te verplichten? “Ik denk dat gezwicht het verkeerde woord is”, reageert Van Ranst. “Uiteraard zijn we tevreden, maar ik denk dat iedereen – ook de politiek - tevreden is en dat we weer verder kunnen.”

De politici maken daarin een bocht, maar hebben de virologen dat ook niet gedaan? In het begin was het masker van geen tel, nu blijkbaar van levensbelang? “Van levensbelang… In het begin van de epidemie – toen we nog in de ‘blijf in uw kot’-periode zaten en er nog geen kat op het openbaar vervoer zat – dan had dat geen rendement om dat te gaan dragen”, herhaalt hij. “Nu ja, er waren er ook geen”, voegt hij fijntjes toe. “Nu, wanneer we meer en meer toelaten in de exitfase, dan hebben we al van in het begin gezegd dat mondmaskers een belangrijk deel van die strategie gingen uitmaken.”

Lees ook: Waarom de bocht genomen werd: politici konden experts niet meer negeren (+)

Minister van Volkgezondheid Maggie De Block (Open Vld) stelde in een reactie aan VTM Nieuws dat ze zich nooit heeft uitgesproken tegen mondmaskers. Wél tegen een verplichting ervan. “Sommige mensen – we hebben dat gezien op Flagey (Het Flageyplein in Elsene, waar eerder groepen mensen samenkwamen, red.) – dragen een mondmasker en denken dat dat oké is”, aldus de minister gepikeerd. “Dat is niet oké. Je moet alle maatregelen volgen.” 

Volgens Van Ranst heeft De Block daarin volledig gelijk. “Al die andere maatregelen - zoals handen wassen en afstand houden - zijn ook van belang. En inderdaad, in een ideale wereld hoef je dat niet te verplichten. Er zijn ook mensen die het om medische redenen zoals bijvoorbeeld astma heel moeilijk hebben om een masker te dragen. Dan is verplichting enkel maar een stap die je neemt als je ziet dat het niet werkt. Niemand doet dat voor zijn plezier.”

In de coronacijfers voor ons land zit intussen weinig beweging, maar het aantal nieuwe besmettingen blijft toch schommelen rond de 85. Dat is hoog? “Dat blijft vrij hoog”, beaamt de viroloog. “En dat kruipt ook een klein beetje omhoog. Ik hoop elke dag dat het weer naar beneden gaat gaan, maar we zitten op een plateau. Dat is duidelijk.”

Mensen die naar het buitenland op reis gaan, kunnen zich richten op het systeem met kleurcodes. Of Van Ranst tevreden is met dat systeem? “Het heeft het voordeel van de duidelijkheid. Iedereen kent een verkeerslicht, dus iedereen weet instinctief wel wat groen, oranje en rood willen zeggen. Maar men moet natuurlijk nog altijd wel opletten, en meer dan vroeger.” Hij wijst op de verschillende kleurcodes die gebruikt worden. “Er zijn verschillende codes – waar men mag naartoe gaan, wat men moet doen waar… Op dit moment is er nog wel wat verwarring over, en dat is te begrijpen. Dit staat nog een beetje in zijn kinderschoenen. Maar het zal wel duidelijker worden.”

Volgens Van Ranst ligt het ook politiek allemaal gevoelig. “Die landen bekijken natuurlijk onze website van Buitenlandse Zaken ook wel en gaan alle mogelijke aanpassingen doen – vaak echt details, wijken van bepaalde steden, …” Dat het systeem daardoor ondanks dagelijke aanpassingen niet waterdicht is, is volgens de viroloog logisch. “Geen enkel systeem is waterdicht.”

Lees ook: Onduidelijkheid over corona-kleurcodes en reisadviezen blijft groot: “Leicester in lockdown? Dat moeten we nakijken” (+)

Het was tot slot afgelopen nacht weer onrustig in Knokke, met jongeren die het sluitingsuur niet willen respecteren. Horeca én ook de politie stellen voor om een later sluitingsuur te nemen. Maar dat is volgens Van Ranst ‘het probleem verschuiven’. 

“Het verzet het probleem naar een ander uur, met waarschijnlijk nog meer dronken mensen. Ik ben niet zeker dat dat veel gaat oplossen. Maar bon, wanneer men dit wil herbekijken, dan moet de sector dat terug opnemen met de regering. Men kan ook zeggen, we gaan het sluitingsuur gewoon afschaffen… Dan heb je waarschijnlijk geen ‘opstapeling’ van mensen, maar ik ben niet zeker dat dat een goede oplossing is.”

Lees ook: “Om 1 uur naar huis is precies wat vroeg”: ook politie wil later sluitingsuur voor cafés (+)