Vaccinoloog Pierre Van Damme: "Contactopsporing moet beter, moeten bron van stijging infecties kennen"

We zitten nu aan gemiddeld 95 besmettingen per dag, een forse 11 procent meer dan het gemiddelde van gisteren en de zesde stijging op een rij. Voor  vaccinoloog Pierre Van Damme illustreren de cijfers - "helaas" - duidelijk wat hij al vaker heeft gezegd: "Het virus is niet weg."

"Experten zijn al een paar dagen ongerust", geeft hij toe in "De ochtend" op Radio 1. "Maar ik krijg intussen ook almaar meer mails en berichten van gewone burgers die zich afvragen of dit het begin van een tweede golf is."

Hij vermoedt dat de versoepelingen van 1 juli niet vreemd zijn aan de stijging van de besmettingscijfers. "Toen werd de bubbel uitgebreid van 10 naar 15 en werd een hele reeks vrijetijdsactiviteiten mogelijk. Dat is positief en we willen dat zeker niet terugschroeven, maar de vraag is of het daarmee te maken heeft. Dat moeten we verduidelijken met het contactonderzoek: wat is de gemene deler van deze nieuwe gevallen? En kunnen we dat dan specifiek aanpakken?"

Alleen, zo kaartte viroloog Marc Van Ranst gisteren ook aan in het Vlaams Parlement: dat contactonderzoek moet beter dan het vandaag verloopt. "Dat klopt", beaamt Van Damme. "Daar wordt al weken hard aan gewerkt, maar het zou sneller en efficiënter moeten."

Beluister hier het gesprek met Pierre Van Damme in "De ochtend" op Radio 1:

Er is wel al een databank met de nodige gegevens, "maar nog niet alle gegevens die we zouden willen". "We moeten die gegevens naast elkaar kunnen leggen om een gemeenschappelijke bron te kunnen aanduiden. Op dat vlak willen we nu toch vrij snel hoger kunnen schakelen om dan samen met de gezondheidsinspectie stappen te ondernemen om de infectie tegen te houden."

Karine Moykens, voorzitter van het Interfederaal Comité Testing & Tracing, geeft toe dat er nog werk aan de winkel is bij het contactonderzoek. Zo werkt de databank waarin de gegevens over besmette mensen belanden nog niet optimaal. "We zijn volop aan het kijken hoe we de gegevensstroom vanuit de labo's naar Sciensano en van daaruit naar de callcenters kunnen verbeteren."

Ze geeft ook aan dat Sciensano "een schat aan gegevens" heeft waar de contactonderzoekers nog niet aan kunnen. Ook daar zoeken haar mensen naar manieren om die gegevens te ontsluiten. Tegen eind augustus zou er in elk geval een volledig nieuwe databank op poten moeten staan die heel wat problemen zou moeten oplossen.

Maar cruciaal is natuurlijk ook het contactonderzoek zelf. Ook dat loopt moeizaam, door de strenge privacyregels waaraan de onderzoekers zich moeten houden. Zo mogen zij op dit moment niet vragen aan mensen die in België zijn gebleven wáár zij precies zijn geweest. 

"Dat kan wel voor mensen die uit het buitenland komen: komen zij uit een rode zone of niet? Daar bestaat wel de wettelijke basis voor. Maar voor het binnenland mag dat dus niet van de Gegevensbeschermingsautoriteit. De vraag is nu: is dat geen te strenge interpretatie? Is het niet zinvol om daarvan af te wijken? Want mensen zijn nu al niet geneigd om hun contacten door te geven, dat is al een strijd."

Zo komt het dat gezondheidsinspecteurs enkel analyses kunnen maken op basis van de woonplaats van mensen die besmet zijn, niet op basis van de plaatsen die die mensen bezocht hebben. "Ik denk niet dat mensen bereid zullen zijn om elke plaats door te geven die zij hebben bezocht", vreest Moykens. "Het is veel belangrijker contacten door te geven en dat vertrouwen te hebben, dan op dat ogenblik te gaan graven in waar zij misschien mogelijkerwijs besmet zouden zijn." 

Beluister hier het gesprek met Karine Moykens in "De ochtend" op Radio 1:

Wat er ook van zij, de stijging van het aantal besmettingen blijft een ongemakkelijke waarheid in de aanloop van de nieuwe Nationale Veiligheidsraad van morgen. Die zou normaal gezien een nieuwe reeks versoepelingen moeten bekijken.

"Ik vind dat we heel voorzichtig moeten zijn", zegt Van Damme. "Nu moeten we eerst weten wat de oorzaak van die stijging is. Zolang we dat niet weten, wordt het heel moeilijk om concrete versoepelingen door te voeren, want dan gaan we heel grote risico's nemen."

Bekijk hieronder het verslag uit “Het Journaal”: