Leger start intern onderzoek naar misstanden in Marche-les-Dames

In samenspraak met minister van Defensie Philippe Goffin (MR) is daarom een intern onderzoek opgestart. “We gaan ons niet verstoppen achter de juridische procedures die lopen. Het intern onderzoek moet de feiten blootleggen en aantonen welke lessen we kunnen trekken”, zei admiraal Hofman tijdens zijn eerste optreden in het parlement. Sinds vrijdag leidt hij het leger.

De Morgen onthulde vorige week op basis van getuigenissen en documenten hoe rekruten in Marche-les-Dames al jarenlang regelmatig mishandeld worden door hun eigen onderrichters. Het gaat van ongeoorloofde opdrachten tot brutaal geweld. In 2016 werden bijvoorbeeld drie rekruten in elkaar geslagen door hun instructeurs tijdens een oefening. Voor de correctionele rechtbank in Leuven loopt een zaak tegen twee instructeurs uit Marche-les-Dames wegens mishandeling van rekruten in 2015. 

‘Lang patroon’

Volgens de militaire vakbond ACMP gaat het in de kazerne van Marche-les-Dames om een “lang patroon van uitwassen, zonder dat er ooit structureel is ingegrepen door de legerleiding”.

“Ik hecht veel belang aan moed, integriteit, loyaliteit, ploeggeest. En boven alles staat respect”, zei Hofman in het parlement. Volgens hem investeert de krijgsmacht al in de kwaliteit van instructeurs. Er zijn ook vertrouwenspersonen, die de klachten van militairen aanhoren. “Ik ben ervan overtuigd dat dit geen algemeen fenomeen is, maar deze incidenten verdienen wel onze aandacht. We zijn er ons ook van bewust dat we dit soort problemen nooit voor 100 procent zullen kunnen voorkomen.”

Hofman vermoedt dat de snelle leegloop van het leger een van de oorzaken is voor de opeenstapeling van incidenten. “Ervaren onderrichters zijn de afgelopen jaren vervangen door jonge mensen. (...) We gaan de acties nemen die nodig zijn.”

Extern onderzoek

Oppositiepartij sp.a dringt aan op een extern onderzoek, naar het voorbeeld van Nederland. Daar leverde de commissie-Giebels in 2018, onder leiding van psycholoog Ellen Giebels, een rapport af over de cultuur van het Nederlandse leger. Die studie kwam er nadat de Volkskrant een jaar eerder bericht had over de zware mishandeling van drie soldaten in de Oranjekazerne van Schaarsbergen. De commissie-Giebels oordeelde uiteindelijk dat de Nederlandse krijgsmacht amper ‘sociale veiligheid’ bood aan militairen die zich over wantoestanden beklaagden.

“Een intern onderzoek lijkt me normaal, maar misschien is het tijd om ook externen eens te laten bekijken hoe het leger deze uitwassen beter aanpakt”, zegt Kris Verduyckt (sp.a).

De persdienst van het leger laat weten dat het intern onderzoek gevoerd wordt door “de diensten van de Inspecteur-Generaal”. Minister Goffin geeft morgen meer details vrij in het parlement. Twee jaar geleden kreeg een intern onderzoek naar de vervanging van de Belgische F-16’s onder leiding van die dienst kritiek wegens de aanwezigheid van generaal Rudy Debaene bij de verhoren. Debaene was de rechtstreekse overste van de zogenaamde ‘kolonel X’ Rudi Decrop. Volgens Decrop waren onze F-16’s nog lang niet versleten. Hij ging daarmee in tegen de mening van zijn eigen oversten.

Het dossier van Marche-les-Dames is belangrijk voor het leger. De komende jaren wordt de krijgsmacht geconfronteerd met een ongeziene leegloop, vooral door pensioneringen. Tegen 2024 moeten liefst 13.000 nieuwe rekruten worden aangeworven om de huidige troepensterkte te behouden. Ook de paracommando-eenheden kampen met een ernstig personeelstekort. Verhalen over mishandeling van rekruten kan het leger dus missen.