Europese Commissie verliest zaak: Apple moet 13 miljard euro aan "onterechte staatssteun" niet terugbetalen

Sinds een aantal jaar richt de Commissie het vizier op de zogenaamde belastingrulings die lidstaten aan bedrijven verlenen. Ze zijn an sich niet illegaal, maar die rulings worden aanzien als onrechtmatige staatssteun wanneer concurrerende bedrijven er niet van kunnen profiteren. Nooit was er meer aandacht voor die campagne dan toen eurocommissaris Margrethe Vestager Ierland in 2016 beval om 13 miljard euro aan onrechtmatige belastingvoordelen op te vorderen bij Apple, dat zijn Europese zetel in het land heeft. De beslissing was emblematisch voor de kruistocht die Vestager voerde tegen de almacht van multinationals.

Vandaag heeft het Gerecht van het Europese Hof van Justitie in Luxemburg zich uitgesproken over de vraag van Ierland en Apple om het besluit van de Commissie te vernietigen. Het gaat niet enkel om veel geld, voor de Commissie en Vestager, intussen gepromoveerd tot vicevoorzitter, stond er ook veel politiek kapitaal op het spel op een moment dat de Europese staatssteunregels onderwerp van discussie vormen.

In gelijkaardige zaken rond de fiscale behandeling van Fiat in Luxemburg en Starbucks in Nederland bevestigden de rechters weliswaar dat de Commissie de staatssteunregels mag aanwenden om multinationals te dwingen meer belastingen te betalen. Maar tegelijkertijd raakte duidelijk dat de Commissie er niet steeds in slaagt om voldoende bewijslast aan te dragen.

Apple speelde die kaart ook uit in deze rechtszaak. Tijdens de hoorzittingen betoogden de advocaten van de Amerikaanse techgigant dat de winsten belast moeten worden in de VS, waar de toegevoegde waarde van zijn producten wordt gecreëerd.

Dublin reageerde al tevreden. “We zijn blij met de beslissing van het Europees Hof”, laat het Ierse minister van Financiën weten in een persbericht. “Er is nooit sprake geweest van een speciale behandeling” voor Apple. Ook het bedrijf zelf is tevreden. 

De Europese Commissie kan nog in beroep gaan, maar wil het arrest eerst “zorgvuldig bestuderen” en “nadenken over mogelijke volgende stappen”, zegt Vestager in een eerste reactie. De Deense brengt in herinnering dat de Ierse Apple-filialen “in 2011 bijvoorbeeld 16 miljard euro belastbare winst realiseerden, maar door de voorwaarden in de tax rulings maar op 50 miljoen euro belast werden”. “De Europese Commissie blijft volledig achter de doelstelling staan dat alle bedrijven een eerlijk aandeel aan belastingen moeten betalen”, klinkt het nog. “Als lidstaten bepaalde multinationals belastingvoordelen geven die de concurrentie niet krijgt, dan schaadt dat de eerlijke concurrentie in de EU en worden overheden en burgers fondsen ontzegd voor broodnodige investeringen - die nog acuter zijn in tijden van crisis.”