Rond halfzes dinsdagochtend bereikten de 27 Europese staatshoofden en regeringsleiders een akkoord over de Europese meerjarenbegroting voor de periode 2021-2027 en een coronaherstelfonds, samen goed voor een astronomisch bedrag van ruim 1.800 miljard euro. De onderhandelingen sleepten vier dagen en nachten aan, ei zo na goed voor een verbreking van het duurrecord van de EU-top in Nice in december 2000. ‘We konden deze ochtend bij een glaasje fruitsap en een tasje koffie het akkoord, de Belgische nationale feestdag en de verjaardag van de Zweedse premier vieren’, grapte de Belgische premier Sophie Wilmès na afloop van de nachtelijke marathonvergadering.

De onderhandelingen hebben lang aangesleept, maar het akkoord ‘is op het niveau van de Europese uitdagingen waaraan we het hoofd zullen moeten bieden’, maakt Wilmès zich sterk. ‘Er was een duidelijke wilskracht om te werken aan een evenwicht tussen solidariteit en verantwoordelijkheid.’

‘Opdoffer voor de boeren’

Er is ook goed naar de Belgische bezorgdheden geluisterd, vindt de premier. Zo komt er een brexitfonds van 5 miljard dat de zwaarst getroffen lidstaten en sectoren zal ondersteunen, ontvangt België uiteindelijk nog een compensatie van 200 miljoen euro voor de transitieregio’s, bovenop de 2,4 miljard uit het cohesiefonds, en mag ons land 25 procent van de geïnde douanerechten behouden. Een serieuze verbetering in vergelijking met het voorstel van 10 procent, dat de Europese Commissie in 2018 nog deed.

België zal wel moeten meebetalen aan de extra kortingen die grote nettobetalers als Nederland, Denemarken en Zweden op hun jaarlijkse bijdrage aan het Europees budget krijgen, al is nog niet duidelijk hoeveel dat precies zal kosten. En ons land incasseert ook verliezen op het Gemeenschappelijk Landbouwfonds (GLB), waar serieus de schaar in is gezet. Ons land kon wel nog 100 miljoen euro extra uit de brand slepen in vergelijking met het voorstel van vrijdag.

‘De korting is aanzienlijk en bedraagt maar liefst 40 miljard euro (-10 procent) ten opzichte van de huidige financiering van het GLB, zelfs met de middelen vanuit het herstelfonds erbij gerekend’, klaagt de Boerenbond, die spreekt van een ‘opdoffer voor de boeren’. ‘Middelen zijn broodnodig voor een performante, betaalbare en steeds duurzamere voedselvoorziening in de EU.’

Green Deal

De Boerenbond vindt de daling ‘verwonderlijk’, terwijl de Europese Unie wel ambitieuzere milieudoelstelling oplegt in het kader van de Europese Green Deal. ‘Hoe kan onze sector uit het dal van deze pandemie klimmen, verder verduurzamen en tegelijk verwacht worden de veiligste producten van de hoogste kwaliteit te produceren in een open wereldmarkt, als de EU nalaat de markt gepast te corrigeren of voldoende sterk ondersteunend beleid te voeren?’, vraagt voorzitter Sonja De Becker zich af.

De Becker vraagt om de situatie ‘recht te trekken in de verdere uitrol van de maatregelen’. Zo wil ze onder andere dat de toegang voor boeren en tuinders tot de financiële instrumenten van het coronahestelfonds vergemakkelijkt wordt, dat er landbouwgerichte investeringen komen in onderzoek en ontwikkeling, en dat de impact van de brexit ook voor de land- en tuinbouwsector wordt opgevangen met het nieuwe brexitfonds.

‘Zo uit de crisis geraken’

Ook Vlaams minister-president Jan Jambon heeft gereageerd: ‘Blij dat er, ondanks de grote tegenstellingen, een akkoord is over Europese begroting en coronaherstelfonds. Solidariteit moet samengaan met verantwoordelijkheid.’

‘Zo geraken we uit de crisis’, voegt hij eraan toe. ‘Op onze vraag is ook een brexit-reserve van 5 miljard opgenomen.’