Marc Van Ranst: ‘Crush the curve zit er niet meer in. Flatten the curve nog wel’

Terwijl de tweede coronagolf over het land rolt, kwam de Nationale Veiligheidsraad donderdag samen om een aantal bijkomende veiligheidsmaatregelen te nemen. Fase vijf van de exitstrategie, met een versoepeling voor grote evenementen, is nu officieel uitgesteld. Daarnaast worden mondmaskers vaker verplicht en komt er een gedwongen registratie voor wie op café of op vakantie gaat.

Bent u tevreden met deze beslissingen?

“Neen, ik denk van niet. Het belangrijkste voorstel – om de sociale bubbel terug te schroeven van 15 naar 10 personen – heeft het niet gehaald. Ook het terugdraaien van eerdere versoepelingen zit er niet in. In plaats daarvan heeft men gekozen om er nog een aantal bijkomende regels bovenop te gooien.”

Volgens premier Wilmès (MR) volstaat een ernstige waarschuwing aan de bevolking. Als iedereen zich aan de regels houdt, dan hoeven we volgens haar niet aan de bubbels te raken.

“Ik denk niet dat zo’n waarschuwing zal volstaan. Omdat ik er niet zo zeker van ben dat we op het gezond verstand mogen blijven rekenen. Als iedereen zijn gezond verstand had gebruikt, zaten we nu niet in de tweede golf. Op een bepaald moment moet je als overheid een krachtige beslissing nemen.”

Tien of vijftien personen, maakt dat echt zo’n groot verschil?

“Ja. ‘Tien om te zien’ is een concept dat werkt. Elk getal boven de tien is blijkbaar minder efficiënt. Die vijftien wordt eigenlijk geïnterpreteerd als ‘heel veel’. Het concept is vager.”

“Natuurlijk: als je advies geeft aan de politiek, moet je ook kunnen aanvaarden dat die er anders over beslist. Anders waren we allemaal ministers. Ik begrijp hun logica ergens wel. Politiek gezien ligt het gevoelig om tegen de haren van mensen in te strijken. De politiek heeft meer schrik van de kiezer dan van het virus. Dat klinkt misschien hard, maar er zit een grond van waarheid in.”

De Veiligheidsraad kondigde een verplichte registratie aan voor wie op café, op restaurant of naar het buitenland gaat. Zal dat helpen?

“In de horeca wel. Daar zal het makkelijker worden om mensen te contacteren wanneer iemand van de aanwezigen besmet blijkt te zijn. De GEES had die registratie al eerder voorgesteld.”

“Voor het reisverkeer hangt alles af van de controles. Op dit moment is het systeem zelfs niet half waterdicht. Wie gaat controleren of mensen die met de auto uit Spanje terugkomen het formulier hebben ingevuld? Hoe weten we dat zij dit naar waarheid hebben ingevuld? En wat met de grenswerkers of met mensen die in Baarle-Hertog de straat oversteken? De controle wordt bijzonder moeilijk. We kunnen moeilijk opnieuw douaniers en politieagenten inzetten aan de grens.”

Opvallend: over het stroef lopende contactonderzoek werd na de Veiligheidsraad weinig gezegd.

“Niemand is fier op het huidige systeem, dat is wel duidelijk. Het systeem werkt nog altijd niet. Neem nu de besmettingen van afgelopen maandag. Er zijn toen zeker 400 besmettingen vastgesteld. Vier dagen later weten we nog altijd niet hoeveel van hen op vakantie zijn geweest. Dat blijft een zeer, zeer heikel punt.”

Wie van een oranje vakantiebestemming terugkomt, hoeft niet verplicht in quarantaine. Vindt u dat verstandig?

“U kent mijn mening: als het van mij afhing, waren we dit jaar thuis gebleven. Ook dit had ik persoonlijk anders beslist. Oranje zou volgens mij moeten neerkomen op een verplichte quarantaine. Wie zal er anders vrijwillig in quarantaine gaan?”

“We mogen net als in de krokusvakantie een grote instroom van het virus vanuit het buitenland verwachten. Hoe later in de vakantie, hoe groter de instroom. Als je de beelden van de feestjes in vakantielanden ziet, merk je dat sommige mensen vergeten zijn dat er corona is. Maar corona is er nog steeds. We kunnen vakanties beter ontraden.”

Er komt geen algemene mondmaskerplicht. Wel op markten, in publieke ruimtes en in winkelstraten. Is dat wel duidelijk genoeg?

“Ik denk van wel. Bij nieuwe maatregelen moet je altijd kijken naar het virologische risico van een situatie. Als je gaat joggen of alleen in de buitenlucht gaat wandelen, dan is het risico nagenoeg nul. Het heeft geen zin om te overdrijven.”

“Het kan handig zijn om met een verkeersbord te werken dat aangeeft waar een mondmasker verplicht is. Nu wordt er vaak gewerkt met stewards, maar we moeten een slimmer systeem vinden.”

Vreest u geen lokale versnippering, nu de burgemeesters meer bevoegdheden krijgen?

“Eigenlijk hadden ze die al, maar ze zijn nu alleen wat duidelijker gesteld. Een goede zaak, vind ik. Een aantal maatregelen zijn nog steeds op nationaal niveau gestroomlijnd, anderen liggen bij de burgemeesters. Intussen zijn we ook het niveau van de provincies aan het herwaarderen. Gouverneurs zoals de Antwerpse gouverneur Cathy Berx (CD&V) spelen nu een zeer belangrijke rol in het uitzetten van de lijnen binnen elke provincie. Het lijkt me niet zo ingewikkeld voor de burgemeesters om hun beslissingen af te stemmen binnen de provincie.”

De verwachte versoepelingen in de culturele sector blijven uit. Wordt de sector niet onnodig hard getroffen?

“Ik denk niet de sector nog gehoopt had op versoepelingen, nadat ze de recente besmettingscijfers had gezien. Voor alle duidelijkheid: iedereen wil dat de sector overleeft, en daarvoor kunnen er steunmaatregelen komen. Minister-president Jan Jambon (N-VA) gaf daar al een aanzet toe.”

Ook de nachtwinkels zullen die steun kunnen gebruiken. Waarom moeten zij al vanaf tien uur ’s avonds sluiten?

“Ze werden een beetje misbruikt. Om één uur ‘s nachts gaan de cafés dicht, dus werd er vaak iemand van de tafel naar de nachtwinkel gestuurd om nog een paar flessen drank te kopen. Zo werd het feest daarna nog verder gezet. Sommige nachtwinkels bleven ook veel langer open dan één uur ’s nachts.”

Tot slot een gok: hoe ziet de besmettingscurve er over enkele weken uit?

“Volgende week zullen we nog steeds stijgende cijfers zien. Maandag hadden we al minstens 400 besmettingen, maar daar gaat er nog een flink aantal bijkomen. Mensen zullen verschieten van die aantallen.”

“Pas over een week of twee kunnen we de invloed van de maatregelen zien. Ik hoop dat de donderpreken zullen helpen, maar zeker ben ik daar niet van. Crush the curve, dat zit er al niet meer in. Flatten the curve nog wel, en daar moeten we alles aan doen.”