Wetenschappers ziedend na Veiligheidsraad: “Over een week zeggen we: gemiste kans”
Pierre Van Damme, Marc Van Ranst en Erika Vlieghe.
“Doortastende maatregelen met chirurgische precisie hebben we nodig. Geen pilletje tegen de hoofdpijn zoals nu.” Experts zijn ziedend over de beslissingen van de Veiligheidsraad. Of vooral over het gebrek daaraan. De wetenschappers pleitten tevergeefs voor kleinere bubbels, maar politici opperden aan tafel zelfs om alsnog enkele versoepelingen door te voeren.
Alsof ze in twee werelden leven. Zonder enige voeling met elkaar. Aan de ene kant de experts, die al een hele tijd pleiten om de sociale contacten weer te beperken. En aan de andere kant de politici, die tijdens de bijeenkomst van de Veiligheidsraad nog ernstig overwogen vanaf 1 augustus alsnog méér publiek toe te laten bij evenementen.
Terwijl die thema’s op de Veiligheidsraad werden besproken, dropte Sciensano een bommetje. “Dit zijn geen lokale uitbraken meer, het virus heeft zich verspreid over de algemene bevolking”, klonk het.
“Ik heb dat aan tafel ook ter sprake gebracht”, zegt epidemiologe Erika Vlieghe, die als lid van de evaluatiecel mee vergaderde. “Er is een situatie in Antwerpen, Limburg en West-Vlaanderen en er is een toenemend aantal gemeenten waar het aantal gevallen snel stijgt. Daarom zijn algemene maatregelen nodig.”
En dus verdween de versoepeling van tafel. “Er is besloten fase 5 van het afbouwplan niet te activeren”, was de eerste boodschap van premier Sophie Wilmès in de officiële communicatie aan de bevolking. “Het maximale aantal personen voor recepties en evenementen met publiek blijft dus gelijk.”
De bubbels blijven even groot
Maar ook aan de sociale bubbels van vijftien per week wordt niet geraakt. Het pleidooi van onder anderen epidemioloog Pierre Van Damme (UAntwerpen) en viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven) om dat terug te schroeven naar tien, kreeg geen gehoor. Aan tafel waren nochtans behalve Erika Vlieghe ook minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) en Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) er voorstander van, al hebben die laatste twee niet echt doorgeduwd. Volgens verschillende aanwezigen was het Wilmès die de optie snel van tafel veegde, al gebeurde dat volgens anderen aan tafel in haar functie van voorzitter op zoek naar consensus.
“15 per week, niet per dag”
De redenering: als iedereen zich strikt aan die regel van vijftien houdt, dan moeten we daar niet aan tornen. En dus bleef het bij een waarschuwing. “Ik herinner u eraan: het zijn vijftien mensen per wéék, niet per dag”, zei Wilmès op de persconferentie.
Dat volstaat niet, klinkt het unisono bij de experts. “We moeten écht minder mensen zien. Die boodschap mocht krachtiger zijn, want iedereen moet wakkergeschud worden”, zegt Vlieghe daarover. Van Ranst: “Ik denk niet dat een waarschuwing zal volstaan.” Biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt): “Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.” Van Damme: “Premier Wilmès kiest voor de zachte aanpak, maar we hebben weinig tijd.” En KU Leuven-rector Luc Sels: “Wedden dat we binnen een week spreken van een gemiste kans?”
Lockdown 2.0
Er komen wel enkele andere verstrengingen. Meer mondmaskers, een sluitingsuur voor nachtwinkels en een strengere handhaving in horecazaken, bijvoorbeeld. En volgende week vrijdag komt er een nieuwe Veiligheidsraad, om opnieuw de cijfers te evalueren. “Maar zelfs als alles nu goed gaat, zullen we de cijfers nog twee à drie weken zien stijgen”, zegt Vlieghe.
Molenberghs pleit daarom onomwonden voor een nationale “Lockdown 2.0” die nú ingaat. “Eentje waarbij scholen, winkels en restaurants openblijven. We kunnen met chirurgische precisie werken door alleen dat te sluiten wat echt voor problemen zorgt. Wat nu beslist is, is een pilletje tegen de koppijn. En dat volstaat niet.”
Binnen de regering klinkt het dat ze een dergelijke lockdown net willen vermijden, om de economie niet verder te schaden. Maar Molenberghs weerlegt dat: “Hoe langer we wachten, hoe langer hij zal duren en hoe ingrijpender hij zal zijn. Dat schaadt de economie veel meer.”
“Als we nu geen spurtje trekken om dit op te lossen, worden we misschien ingehaald door het virus”, zegt Pierre Van Damme. “Tegelijk moeten we beseffen dat het een marathon is die nog een jaar of anderhalf jaar duurt. We moeten vermijden dat we in een jojo terechtkomen, waarbij we eerst versoepelen en dan weer verstrengen.”
Dezelfde vrees leeft bij Niel Hens, biostatisticus van UHasselt en UAntwerpen. “Het is nù dat er iets moet gebeuren. Ik vrees dat we anders in september de scholen niet volledig zullen kunnen openen. Puur uit angst omdat het virus al zo sterk verspreid is.”
“Een jaar, anderhalf jaar: dat is de realiteit”, zegt ook Erika Vlieghe. “Of je dat nu leuk vindt of niet. Het virus gaat niet weg. Zolang er geen vaccin is, blijven we in deze situatie zitten.”
