Direct naar artikelinhoud
InterviewBurgemeesters

Burgemeesters bestrijden corona: ‘Wij zijn de dweilen van de Wetstraat’

Burgemeesters Bart Tommelein (Open Vld), Mohamed Ridouani (sp.a) en Jan Vermeulen (CD&V).Beeld Saskia Vanderstichele, Wouter Van Vooren

Jan Vermeulen (CD&V) verplichtte mondmaskers al een maand geleden in de supermarkten van Deinze, maar werd teruggefloten. Bart Tommelein (Open Vld) en Mohamed Ridouani (sp.a) aarzelden evenmin om in Oostende en Leuven strengere coronaregels op te leggen. Nu krijgen de burgemeesters meer armslag, maar ze voelen zich nog altijd in de steek gelaten. ‘Er is een manifest gebrek aan nationaal leiderschap.’

Meneer Vermeulen, uw plan om mondmaskers binnen de bebouwde kom te verplichten botst al meteen op de gouverneur van Oost-Vlaanderen. Dit moet eerst worden afgetoetst bij de federale overheid, zegt hij.

Jan Vermeulen: “Ik snap het probleem niet. De Veiligheidsraad heeft beslist om mondmaskers te verplichten op alle drukke plaatsen. Tegen zaterdag moet ik als burgemeester bepalen wat een drukke plaats is. De bebouwde kom lijkt me duidelijk. Ik heb de gouverneur om meer uitleg gevraagd.” (Inmiddels werd het licht op groen gezet, ADB)

Mohamed Ridouani: “Ik vind het ongelofelijk hoe een burgemeester die proactief probeert te zijn, zoals Jan, wordt teruggefloten. Toen Leuven als eerste stad mondmaskers op de markt verplichtte, merkte ik ook dat het bij de hogere overheden niet met volle goesting was. Ik ben toen weliswaar niet teruggefloten, omdat andere steden snel volgden.”

Jullie worden tegengewerkt?

Bart Tommelein: “Ik merk dat men op het nationale niveau niet altijd even graag heeft dat we verder gaan dan zij. Maar ik heb met Carl Decaluwé gelukkig wel een gouverneur die nogal streng is. (lacht) Ons overleg loopt vrij vlot. Vorige week hebben we snel moeten schakelen, toen er plotseling negen besmettingen waren in Oostende. Nog voor de samenkomst van de Veiligheidsraad hebben we mondmaskers verplicht in winkelstraten en op markten. In de horeca treden we nu heel streng op als het personeel geen mondmasker draagt. En in de strandbars zijn dj-optredens verboden. Vanmiddag (vrijdag, ADB) hebben we ook besloten dat mondmaskers overal verplicht worden in de bebouwde kom.”

Ridouani: “Ik probeer zo proactief mogelijk te zijn binnen de marge die ik krijg. Al voor de nationale lockdown in maart had Leuven een minilockdown. We hebben ook vrij snel mondmaskers uitgedeeld. Nu gaan we de regels nog verder verstrengen. Vanaf zaterdag wordt het volledige stadscentrum ingekleurd als mondmaskerzone. Zodra je erin komt, is een masker verplicht. Niet alleen als wandelaar, maar ook als fietser, stepper of jogger. Geen discussie mogelijk. Daarnaast gaan we de registratieplicht opdrijven, ook voor buurtfeesten en kleine bijeenkomsten. Nu heeft dat tenminste nog zin. We hebben maar vijf besmettingen op 100.000 inwoners. Als het er honderden zijn, is het te laat.”

Mohamed Ridouani, burgemeester van Leuven.Beeld Wouter Van Vooren

U pleitte deze week voor een daadkrachtige aanpak door de Veiligheidsraad. Is die er gekomen?

Ridouani: “Nee, ik ben echt teleurgesteld. Een periode als deze vergt leiderschap, maar ik heb de indruk dat de Veiligheidsraad altijd weken te laat komt. Er is een manifest gebrek aan nationaal leiderschap. Neem nu die bubbels van vijftien personen: je wist op voorhand dat dat scheef zou lopen. Net zoals we weken op voorhand zagen aankomen dat mondmaskers verplicht moesten worden in de supermarkt. Vandaag loopt de Veiligheidsraad opnieuw achter de feiten aan. De algemene mondmaskerplicht in de openbare ruimte zal er sowieso komen, daar ben ik zeker van. Doe het dan toch vandaag en maak de sociale bubbels kleiner. Zo voorkom je veel ellende.”

Vermeulen: “Ik heb het gevoel dat de burgemeesters de dweil van de Wetstraat zijn. Men durft de zaken blijkbaar niet door te spreken in Brussel. Daarom moeten wij het maar doen. Afhankelijk van onze maatregelen worden we al dan niet teruggefloten.”

Tommelein: “Ik sluit me aan bij de oproep van Mo. We hebben strenge, duidelijke regels nodig voor het volledige land. Die regels moeten ook gehandhaafd kunnen worden. Want dat is natuurlijk het probleem met die bubbel van vijftien personen: mensen weten dat ze niet gecontroleerd worden. Bovenop de nationale maatregelen is het wel nog steeds belangrijk dat je als burgemeester zelf beslissingen kan nemen op basis van de lokale situatie. Wij zijn het best geplaatst om een situatie in te schatten.”

Vermeulen: “Absoluut. Dat Deinze voorlopig zo weinig besmettingen heeft, komt bijvoorbeeld omdat we bij de start van de crisis massaal veel mondmaskers hebben uitgedeeld in onze woon-zorgcentra.”

Burgemeester Bart Tommelein demonstreert de social-distancingmaatregelen op het strand van Oostende.Beeld BELGA

Zijn jullie bereid om een plaatselijke lockdown in te voeren?

Tommelein: “Als dat moet, dan wel. We zullen daar de moed voor hebben. Of dat dan in de hele stad moet gebeuren, of enkel in bepaalde wijken of voor bepaalde groepen, dat laat ik in het midden. Een volledige lockdown zou voor Oostende enorme economische gevolgen hebben, zeker in de zomer. Mijn bevolking leeft van de horeca en van het toerisme.”

Vermeulen: “Ik denk dat lokale lockdowns sowieso te laat komen. Een nationale lockdown kan enkel nog vermeden worden met een krachtige nationale aanpak.”

Ridouani: “Burgemeesters hebben geen schroom om te doen wat moet. Maar als er morgen tweehonderd brandhaarden zijn, dan heeft het geen zin dat er een lockdown komt in Leuven, Deinze of Oostende. Daarvoor is het dan te laat.”

Volgens de regering volstaat een extra waarschuwing aan de bevolking, als de regels ook beter gehandhaafd worden.

Tommelein: “Wat me ongelofelijk stoort, is dat ik tot op heden nog altijd geen ministerieel besluit heb gezien van die beslissingen door de Veiligheidsraad. Zo gaat het altijd: er worden beslissingen genomen die onmiddellijk moeten ingaan, maar we weten pas op het laatste nippertje wat er precies werd beslist. Dat zou veel sneller en duidelijker moeten. Het is zo al moeilijk genoeg voor onze politiediensten.”

“Ik heb een politiekorps, gemeenschapswachten en een zomerteam van meer dan honderd man. Maar dat volstaat nog altijd niet om alles te controleren. Er is nu eenmaal een groep in de samenleving voor wie die coronaregels allemaal niet hoeven, en die ervan overtuigd is dat ze overal mogen gaan en staan waar ze willen. Niet enkel jongeren, hoor, er zijn ook ouderen bij. Het enige dat we daaraan kunnen doen, is duidelijkere regels invoeren. Zo krijg je namelijk ook meer sociale controle. Ik zie bijvoorbeeld in de winkelstraten dat dat werkt.”

Ridouani: “‘Wij raden aan’, werkt duidelijk niet. Daarom zijn we in Leuven altijd heel strikt geweest. Herinner u de discussie over de bankjes. De algemene regel was dat je in beweging moest blijven, maar toen dook de vraag op of er een uitzondering moest komen voor bankjes. In Leuven kwam die uitzondering er niet. De regel was simpel: je komt buiten om te bewegen of je blijft binnen. Dat is duidelijk voor iedereen. Ik ben dus niet, zoals Bart De Wever (N-VA) in Antwerpen, op een bankje gaan zitten om te zeggen dat ik de regel niet zou handhaven. Die strenge aanpak werkte bijvoorbeeld ook bij de heropening van de Oude Markt.”

Vermeulen: “Als burgemeester is dat je belangrijkste taak: je inwoners beschermen. Daar zijn we dus mee bezig. Ook al betalen we daar soms een prijs voor. Dat heb ik zelf ondervonden. Toen Bart met zijn voorstel kwam om verplicht te reserveren op het strand, dacht ik onmiddellijk: daar gaat zijn partijvoorzitterschap. Maar hij stak tenminste zijn nek uit om zijn mensen te beschermen. Ik vind dat knap.”

Heeft die heisa effectief meegespeeld in uw verlies tegen Egbert Lachaert, meneer Tommelein?

Tommelein: “Goh, er hebben een heleboel factoren meegespeeld. Maar als Jan dat zo aanvoelt, dan zal dat wel voor een stuk zo zijn. Ik had in volle coronatijd kunnen beslissen om geen keuzes te maken, om alles toe te laten. Zo liberaal mogelijk te zijn. Want dat was het verwijt dat ik kreeg: dat ik niet liberaal genoeg was. Ik krijg trouwens nog steeds op mijn kop van tweedeverblijvers, omdat ze een tijdlang niet naar zee mochten komen. Dan antwoord ik: ‘Beseffen jullie niet dat deze stad moet overleven?’ De armoede en de psychische klachten blijven toenemen, om nog maar te zwijgen over de economische schade. Dat is nu mijn voornaamste focus als burgemeester.”

Jan Vermeulen (CD&V), burgemeester van Deinze.Beeld Wouter Van Vooren

Hoe groot is die economische schade bij jullie?

Vermeulen: “In Deinze valt dat nogal mee. Er zijn meer aanvragen voor een leefloon, wat een alarmsignaal is. Maar onze economie doet het nog steeds goed aan aanbodzijde, alle bedrijven produceren nog. Ik hoop dat de vraag blijft volgen. We hebben de grootste AD Delhaize en de best draaiende Albert Heijn van het land.”

Ridouani: “Bij de handelaars, de horeca en de culturele sector in Leuven slaat de crisis hard toe. In juni hebben we meer dan 15 miljoen euro steun toegekend aan die sectoren. Maar ook de meest kwetsbaren zijn er erg aan toe. Veel mensen vallen nu compleet zonder inkomen. In het najaar gaan we de begroting heroriënteren om een doorstart te maken, samen met de universiteiten en de bedrijven. De bedoeling is de mensen er opnieuw bovenop te helpen, met een stadsbreed plan dat vooral focust op innovatie. Want dat is wel iets positiefs aan deze crisis dat je niet mag vergeten: de lokale voedselketen floreert, er wordt meer dan ooit gefietst, mensen zijn plotseling veel meer begaan met ons zorgsysteem. Er is vandaag een enorm draagvlak om onze levensstijl in de stad duurzamer en socialer te maken. Dat draagvlak moeten we benutten.”

Tommelein: “Ik maak me geen illusies: veel begrotingen in dit land, waaronder de mijne, zullen in nood komen. Ook in de horeca en de evenementensector is de schade enorm. Er zijn amper jobstudenten aan de slag. Ik kan enkel hopen dat we zo snel mogelijk weer op een normale manier aan de slag kunnen.”

Wordt het dan niet stilaan tijd dat we een nieuwe federale regering hebben?

Tommelein: “Absoluut. Zoals het nu draait, met een regering die op amper 38 zetels steunt in het parlement, kan het echt niet verder. In het parlement wordt er ook veel geld uitgegeven. Soms terecht, soms ook niet. Ik kan alleen maar hopen dat ze er snel in slagen om een federale regering te vormen.”

Bent u niet bang dat Open Vld afvalt in de onderhandelingen tussen de paarsgele partijen?

Tommelein: “Ik ben geen partijvoorzitter. Ik bemoei me niet te veel meer met de federale politiek.”

Ridouani: “Allez Bart, jij als sociaal liberaal. Jij kan toch niet aan de kant gaan staan? (lacht) Mijn aanvoelen is dat de antipolitiek nog nooit zo groot was als nu. Mensen hebben totaal afgehaakt en weten niet meer wie met wat bezig is in de Wetstraat. Ik hoop dat mensen hun ego’s eindelijk wat opzij kunnen zetten, zodat er een nationale regering komt die het algemeen belang van het land voorop stelt.”

Is dat een pleidooi voor een zo breed mogelijke coalitie, de drie traditionele families met N-VA?

Ridouani: “Breed, smal, het maakt me niet uit. Het is een pleidooi voor verantwoordelijk leiderschap. Zij die de macht bekleden, moeten nu een toekomstperspectief bieden. Alleen zo geraken we door deze crisis. Dat de grote kopstukken dus maar eens hun nek uitsteken. Ofwel leidt de poging van Paul Magnette (PS) en Bart De Wever (N-VA) tot een stabiele regering, ofwel komen er verkiezingen. Maar daar gaan de democratische partijen niet ongeschonden uitkomen.”