Janine Bischops: ‘Ik heb al mijn hele leven spijt dat ik het uitgemaakt heb met mijn allereerste lief’

Hoe oud voelt u zich?

“Wel, om eerlijk te zijn, ’s morgens vroeg 103. Maar tegen een uur of tien, elf is dat 40 of zelfs 30 jaar. Dan voel ik mij steeds jonger worden. En dat komt omdat ik dat wíl. Want ik wíl niet ouder worden. Ik wil per se nog 40 zijn. En volgens collega’s lukt dat enorm goed. Op haar 40ste is een vrouw op haar best, op haar mooist, en heeft ze de meeste energie. Rubens zei dat ook, voilà.

“Ik ga heel vroeg slapen. Ik ben een cinemafreak en kijk welke goeie films er zijn, maar ik mis veel op tv omdat ik rust nodig heb. Want om zes uur ’s ochtends sta ik al beneden om mijn krant uit de bus te halen.

“Welke krant ik lees? Oooooh. Aaah! Ooh! Dat is een heel stoute vraag, weet je dat? Soms De Morgen, weet je waarom? Omdat ik die er gratis bij krijg van de krantenjongen. Maar (beschaamd) ik ben geabonneerd op Gazet van Antwerpen. En weet je hoe dat komt? Uit nostalgie, omdat mijn ouders die hadden.

“Mag ik eens van mijn glas wijn drinken? Ja hè?”

Wat vindt u een belangrijke eigenschap van uzelf?

“Ik ben een lacher. Dat zullen jullie wel al gemerkt hebben hè. (lacht) Patsy Van der Meeren (collega-actrice, red.) noemt mij een zotte doos. En dat is ook wel zo. Lachen maakt gezond. We zouden allemaal meer moeten lachen.

“Als kind al vloog ik dikwijls uit de klas omdat ik iedereen deed lachen. Omdat ik een speldje had afgeschoten dat juist boven de kap van de non vloog, bijvoorbeeld. Iedereen lachte, maar ze wisten dat ik het was. En dan was het: ‘Janine, buiten!’ Zo van die gekke dingen.

“Ik geef ook iedereen de kans om door mij graag gezien te worden. Maar als ze mijn liefde besmeuren, kapotmaken, dan moet ik eerlijk toegeven, dan komt het zelden nog goed. Dat is misschien niet schoon, maar dat gebeurt.”

De coronacrisis, wat doet dat met u?

“Met de lockdown moesten we lange tijd in ons kot blijven, en ik heb dat té letterlijk genomen. Ik ben in totaal vier keer naar de overkant van de straat gestapt, en dat was het. Uit angst. Ik heb de hele tijd binnen gezeten, letterlijk, waardoor ik pijn in mijn lies en in mijn benen kreeg. Eigenlijk heb ik weer moeten leren lopen. Nu de opnamen weer begonnen zijn, moet ik daarmee lachen, maar het was miserie, hoor.”

Wat is uw passie?

“Mijn werk. Dat antwoorden velen, zeker? Ik heb daarvoor moeten vechten, want mijn ouders waren tegen. Ik had een diploma steno-dactylo, niemand kent dat nog, steno, ze denken dat dat hiërogliefen zijn. (lacht) En boekhouding heb ik ook gestudeerd. Maar ik heb geen zittend gat en dacht: ik, op een bureau?! Ik wilde theater spelen en mocht uiteindelijk naar de avondschool, waar ook Ann Petersen zat (Belgische actrice, 1927-2003, red.).

“‘Dat hadden we nooit mogen laten gebeuren’, zei mijn ma achteraf, ‘die actrices, dat zijn allemaal hoeren.’ Toen ik dan een contract kreeg in de KVS in Brussel, hebben we een nacht lang ruziegemaakt. Mijn ma maar huilen, en ik maar huilen, tot mijn vader zei, en die woorden wilde ik horen: ‘Het is nu zo!’”

Hoe was de band met uw ouders?

“Mijn ma heeft het moeilijk gehad met mijn keuze, zoals gezegd. Ik was nochtans een braaf meisje, ik ging niet uit, maar ik wilde theater spelen en dat vond ze vreselijk. Toen ik dan een contract had bij de KVS, is ze een jaar niet komen kijken. Mijn pa wel, die ging samen met mij naar Brussel. Met een leugen heb ik haar uiteindelijk naar het theater gelokt. Ik zei: ‘Ma, je moet niet hè, want ik weet dat je niet wilt, maar de directeur van de KVS nodigt alle ouders uit om naar de première van het laatste stuk van dit seizoen te komen kijken.’

“Toen moet ze tegen mijn pa gezegd hebben: ‘We moeten gaan, Jos, we kunnen het toch niet maken om daar afwezig te zijn.’ En ze was er, en ze is blijven komen. En toen ik dan van Nand Buyl een van de hoofdrollen kreeg in De kat op de koord, het stuk na Schipper naast Mathilde, ja, dan was ze helemaal gewonnen, natuurlijk.

“Later, toen ik getrouwd was, ben ik naast mijn ouders gaan wonen. Mijn moeder zorgde voor de kinderen terwijl ik ging werken. Mijn vader is vrij vroeg gestorven, maar met mijn moeder heb ik tot op het einde een nauwe band gehad. Als ik ’s ochtends haar kraan hoorde lopen, wist ik: ha, ze is wakker. Ik mis haar nog altijd, hoor.”

Is het leven voor u een cadeau?

“Ik vind het leven een cadeau, ja. Ik heb mensen ontmoet die niet graag leven omdat ze zoveel miserie gehad hebben, maar ik mag natuurlijk niet klagen.

“Ik ben geboren in de oorlog. Ik heb veel angst gezien en gevoeld, al toen ik nog in de buik van mijn moeder zat, denk ik. Mensen zeggen dat ik veel zelfverzekerdheid uitstraal, maar ik ben het bangste wezen dat er bestaat. Ik ben bang voor alles en nog wat. Ze zeggen soms tegen mij: ‘Jij bent bang geboren’ en dat klopt. Maar dan moet ik erbij zeggen en dat klopt ook: eigenlijk is het leven an sich, het mogen leven, het kunnen leven, het durven leven, zalig en het mooiste wat er is en ik zou toch nog een tijdje willen blijven.”

Wat is uw grootste angst?

“Ik durf het bijna niet te zeggen, maar ik ben bang in het donker. Als mijn plombs springen en het is pikkedonker, dan blijf ik zitten tot het ’s ochtends weer licht wordt. Waar die angst vandaan komt, weet ik niet.”

Welke geluksscore geeft u zichzelf?

“Het is een hele tijd zes op tien geweest, maar de laatste jaren durf ik acht op tien te zeggen en soms neigt het naar een negen. Echt waar. Ik voel me nu heel goed alleen, laten we het zo zeggen.

“Wat de moeilijkste periode in mijn leven was? Ah, de strikvraag. (lacht) Ik zal daar eerlijk op antwoorden: wanneer je voelt dat je huwelijk fout loopt. Ik voelde mij mislukt. Maar dat ligt nooit aan één persoon. Eigenlijk had ik me voorgenomen om daar niet over te spreken, maar je hebt me liggen hè, want ik spreek er toch over, dikkop.” (hilariteit)

Welke kleine gebeurtenis kan u blij maken?

“Mijn vogeltjes op mijn prachtig koertje. Ik heb daar zo’n zadenbol gehangen, waar de meesjes naartoe komen. En er is ook een merel die ervan probeert te eten, maar het lukt hem niet, hij hangt daar maar ondersteboven wat te fladderen en dan lach ik mij een kriek.”

Wat is uw zwakte?

“Weinig of niks durven weigeren. Ik zeg bijna altijd ja, uit angst om iemand te affronteren, maar dan zijn er afspraken die ik niet nakom, soms met een reden, soms zonder. En dat vind ik echt, echt spijtig want dan durven mensen al eens slechtgezind te zijn.”

Waar hebt u spijt van?

“Ik heb al mijn hele leven spijt dat ik het uitgemaakt heb met mijn allereerste lief, Karl-Heinz, mijn Duitse vriend. Dat was grote liefde. We hebben elkaar maar vijf keer gezien, maar hebben toch wel vijf jaar gecorrespondeerd. Hij ging ingenieur worden, ik kon in de Duitse stad Essen naar de toneelschool, maar ik dierf niet. Dat was weer die angst. Ik dierf niet, want in de jaren vijftig was Duitsland begot ver. Dus heb ik er een punt achter gezet, tot zijn grote verdriet.

“Ik zie hem nog altijd graag. Zijn fotootje zit in mijn portemonnee. Hij leeft nog, ja. Precies vijftig jaar nadat ik het uitgemaakt had, heb ik hem teruggehoord. Mijn buurvrouw heeft een zoon die in Duitsland woont en toen ik eens bij haar thuis was, nam ik haar telefoon op en had ik hem aan de lijn. Ik zei al lachend: ‘Ik had al veel eerder dan jij in Duitsland kunnen wonen.’ Ik had hem vroeger al eens mijn liefdeshistorie verteld. En hij zei: ‘Nu is het gedaan. Nu geef je zijn naam en zijn adres.’ Tien minuten later belde hij terug: ‘Janine, schrijf op, dit is zijn telefoonnummer.’

“Mijn buurvrouw heeft mij toen verplicht om meteen het nummer te draaien. Er klonk een donkere stem: ‘Hallo?’ Ik: ‘Karl-Heinz? Kennen sie vielleicht noch ein Mädchen, es ist lange her. Janine.’ En hij ging verder: ‘Bischops.’ Waarna hij mijn adres aanvulde. Hij wist nog alles. Ik stond perplex. Ik heb hem mijn excuses aangeboden voor destijds, we hebben wat gepraat en zijn elkaar gaan mailen. En na een tijd zijn we opnieuw verliefd geworden. Op het beeld dat we hadden van elkaar zo vele jaren geleden. Maar op een bepaald moment hebben we beslist om onze liefde weer te verbreken, omdat hij zei: ‘We hebben een hart en we hebben verstand, en nu moeten we dat laatste laten spreken.’

“Want hij is gelukkig getrouwd en ik wil niet dat zijn huwelijk mislukt door mij. We schrijven elkaar nu nog alleen verjaardagskaartjes. Ik ben jarig op 20 december en hij op 26 december. Voilà.

“Ik leef nu vijftien jaar alleen. Overdag kan ik bij heel veel mensen terecht, maar ’s avonds als ik thuiskom na een opname dan mis ik een lief woord en een knuffel. Dat is ook een reden waarom ik vroeg ga slapen, omdat ik dan niet meer besef dat ik alleen ben. Want de avond brengt gepieker en nostalgie.”

Wanneer hebt u het laatst gehuild?

“Wel, ik huil veel. Ik ben een grote lacher, maar ook een grote huiler, dat ligt dicht bij elkaar.

“Het laatst heb ik geweend voor George Floyd. Zo gruwelijk. Als ik die beelden zag van die man met zijn knie en Floyd die roept: ‘Ik kan niet ademen’, dat kon ik niet aan. En ik kan ook niet verdragen dat ze naar zwarte voetballers roepen, dat ze hen uitmaken voor het rot van de straat. Ik kan dat niet hebben.”

Bent u ooit door het lint gegaan?

“Ik ga niet zo rap door het lint. Ik maak niet graag ruzie. Als mij iets ergs overkomt, dan verdwijn ik, dan duik ik onder, dan vinden ze me efkes niet, dan lig ik in mijn bed te huilen. Van m’n kloten maken, neen dat doe ik niet. Ik denk gewoon: waarom doen mensen zoiets? Ik zou hen misschien weleens goed op hun gezicht willen slaan, maar dat doe ik niet. (proest het uit)

(tegen Fernand) “Jou bijvoorbeeld, want je stelt strikvragen.” (lacht)

Welke film zou u aanraden?

“Mijn topfilm is Kiss of the Spider Woman (van Héctor Babenco, naar een roman van Manuel Puig, met William Hurt, Raul Julia en Sônia Braga in de hoofdrollen, 1985, red.) over een verzetsstrijder en een veroordeelde homoseksueel die dezelfde cel delen en een soort liefde voor elkaar ontwikkelen. Prachtige film. Net als Call Me by Your Name (van Luca Guadagnino, naar een script van James Ivory, 2017, red.), een ode aan de homo’s. De film had alleen beter moeten eindigen, maar nu heb ik gehoord dat er een vervolg komt. De scène waarin de vader zijn zoon vertelt dat hij zelf ooit ook zoiets heeft meegemaakt, o, prachtig!”

Hebt u ooit een religieuze ervaring gehad?

“Neen, ik had dat weleens graag meegemaakt. Toen ik in het eerste middelbaar zat, heeft er wel een nonneke geprobeerd om mij ertoe te bewegen om non te worden. Ik was een braaf meisje, met het hart op de goede plaats, dat zeiden ze toch altijd. Maar mijn ouders hebben daar een stokje voor gestoken.”

Hoe voelt u zich in uw lichaam?

“Goed. Nog een beetje stijf van die corona, door niet te bewegen. Ik heb hier nochtans een dinge staan - ik zeg altijd een mobilhome, maar dat is het niet, het is een hometrainer. (hilariteit) Ik heb hem nu al drie maanden en heb er al vier keer opgezeten. Ik moet daar dringend mee beginnen, maar voor de rest voel ik me goed in mijn lijf. Ik heb altijd een zonnekind in mij gehad.”

Wat vindt u erotisch?

“Een Duits accent? Neen, neen. (lacht) Weet je wat ik erotisch vind? (wacht even) Een zwangere vrouw. Ik vond mezelf ook erotisch toen ik zwanger was en omdat daar veel seks aan voorafging, denk ik aan vrijen als ik een zwangere vrouw zie. Zo mooi.”

Wat is uw goorste fantasie?

“O, gulle zijt deugnieten hè. (lacht) Ik heb toestemming gevraagd aan mijn dochter of ik dit wel mocht vertellen. Ik weet niet of het echt goor is, maar in mijn dromen heb ik eens gevrijd met Karel De Gucht. (hilariteit) En ik zag hem heel heel goed hè. Maar is dat nu goor, neen zeker? Ik vind dat een mooie man hoor. Als ik de foto van Karl-Heinz nu bekijk, lijkt hij wel een beetje op Karel De Gucht. Nogal een dikkop zo.” (lacht)

U belandt in de gevangenis, wat zou de reden kunnen zijn?

“Verzet tegen racisme, daarvoor wil ik in de cel belanden.”

Bent u een goede vriend?

“Soms wel, en soms minder. Ik heb veel vrienden en ik zie hen graag, heel graag, voor mijn beste vrienden zal ik door het vuur gaan, maar soms moet ik mijn vrienden ook eens op non-actief zetten. Omdat het te veel wordt. Vriendschap is voor mij eeuwig, maar er mag geen druk achter zitten. Het mag niet verstikkend worden.”

Hoe definieert u liefde?

“Liefde is voor mij iemand echt toelaten in je hart.”

Hoe zou u willen sterven?

“Omringd door mijn kinderen en kleinkinderen en achterkleinkinderen. En ik wil de hand van ons Ingrid en ons Karen (haar twee dochters, red.) voelen. Want ik heb ooit weleens gezegd dat ik graag tussen de olifanten zou sterven, maar dat is belachelijk. Ze mogen mij wel uitstrooien in Planckendael.

“Wat ik zou wensen als laatste avondmaal? Och man, konijn, maar op mijn manier. Pas op, ik heb honderd manieren hè. Gisteren was het konijn met zwarte olijven, look en witte wijn. Mannekes! En de dag daarvoor op de wijze van mijn moeder, gestoofd met ajuin. Ik eet wel drie keer per week konijn. Ik pak altijd van die schouderkes, omdat die heel mals zijn. Goh, het water komt mij in de mond. Erg hè.”

Wat zou u nog willen doen voor het te laat is?

“Ik zou nog heel efkes naar Mexico willen gaan om het huis van Frida Kahlo te bezoeken. Maar er is maar één probleem: door die corona durf ik niet meer te vliegen.”

Waarover bent u uw mening gaan herzien?

“Ik weet heel goed dat we verkeerd bezig zijn met de natuur, en de opwarming van de aarde baart mij grote zorgen. Ik heb een tijd gedacht dat minder vlees eten al een grote stap vooruit zou zijn, maar zonder vlees blokkeer ik volledig. Ik ben een carnivoor. Ik móét vlees eten. Ik heb voor Pol Goossen (Vlaams tv-acteur, red.) geprobeerd om een week geen vlees te eten omdat hij daar zo mooi over kon praten. Maar man, het was woensdag en ik zou in iedereen zijn nek gebeten hebben om bloed tussen mijn tanden te voelen! (hilariteit) Vanavond is het biefstuk met prinsessenboontjes. Ja, ik kan er niet aan doen, maar al wat kruipt, eet ik graag. En ik aanvaard dat nu gewoon.”

Is de mensheid op de goede of de slechte weg?

“Ik vind dat de mens op de slechte weg is. We gaan daarvoor boeten. Ja. En dan heb ik het vooral over het Amazonewoud, dat is de adem van de wereld. Ze maken alles kapot voor geld.”

Welke gebeurtenis uit uw leven zou een goed filmscenario opleveren?

“Wat ik verteld heb, over Karl-Heinz. ‘Liefde in tijden van cholera’, dat is het zo’n beetje. Van Gabriel García Márquez, mijn lievelingsschrijver.”

Wat is de titel van uw biografie?

“O, die ga ik nooit laten schrijven. Nooit. Ze hebben mij al eens gevraagd om een boek over mijn leven te schrijven, maar dan moet je ook over allerlei privésituaties praten, en dat wilde ik niet.

“Maar mijn titel zou zijn: Zo ben ik. Te nemen of te laten. De titel van een biografie die nooit mag verschijnen. (lacht) Ge ziet dat ik een zotte doos ben, hè.

“O, ik vond het plezant mannen!” (lacht)