Meer moerassen, meanderende waterlopen, lokale ontharding:  Vlaanderen maakt 75 miljoen vrij voor strijd tegen droogte

Uit recente satellietbeelden blijkt dat België een van de Europese landen is die het zwaarst getroffen worden door de droogte. Enkele maanden geleden kwam er in delen van de provincie Vlaams-Brabant geen water meer uit de kraan, omdat het verbruik te hoog lag en de reserves niet snel genoeg aangevuld geraakten.

Om die problemen aan te pakken, maakt de Vlaamse regering een eerste schijf van 75 miljoen euro vrij, in het najaar zal de regering beslissen hoeveel extra budget daarbij komt. Dat zal nodig zijn, want waterhuishoudingsexpert Patrick WIllems denkt dat de huidige 75 miljoen niet zullen volstaan. 

In totaal bundelt de Blue Deal meer dan 70 concrete acties, die in verschillende delen uiteenvallen: meer natte natuur en bufferbekkens, de industrie en landbouw als deel van de oplossing, en lokale droogteplannen. Er komt ook een zogenoemde high level taskforce met wetenschappers. Hieronder alvast enkele van de aangekondigde maatregelen: 

• Onder het project 'Natte Natuur' wil de regering moerassen, plassen en meren, natte graslanden, al dan niet beboste veengebieden en (kust)moerassen in Vlaanderen herstellen. Die kunnen potentieel de grootste hoeveelheid water vasthouden, en hebben als bijkomend voordeel dat ze koolstof kunnen opslaan in de strijd tegen de klimaatverandering. Overigens is uit studies gebleken dat Vlaanderen in de laatste 50 à 60 jaar 75 procent van zijn natte natuur heeft verloren. 
• Daarnaast komen er ook grote waterbuffers bij om te voorzien in voldoende reservecapaciteit, en is het de bedoeling om waterlopen weer meer hun kronkelende vorm terug te geven - het hermeanderen.  

• Het project Water-Land-schap 2.0 moet ervoor zorgen dat in tientallen landelijke gebieden meer water in de grond infiltreert. Daardoor wordt het grondwater aangevuld en blijft er meer water beschikbaar voor de landbouw.
• Ook de landbouw en industrie gaan mee in het bad, want zij vormen een belangrijk deel van de oplossing om droogte aan te pakken, zegt Demir. Bedrijven die subsidies aanvragen, zullen een waterscan of –audit moeten laten uitvoeren, voor grootverbruikers of bedrijven met een grote verharde oppervlakte wordt die verplicht vanaf 2022.
• Ook het lokale niveau moet mee, met lokale droogteplannen, het uitbreken van verharding en het verminderen van waterverlies via lekken. 
• Steden en gemeenten zullen vanaf 2024 een hemelwater- en droogteplan moeten opstellen als ze nog aanspraak willen maken op watergerelateerde subsidies. 
• Een jaar later moet Vlaanderen tot de wereldtop behoren qua lekvrije waterleidingen, zonder impact op de waterfactuur. 
• Tegelijk wil Vlaanderen lokale besturen triggeren om bestaande openbare ruimte te ontharden, en met 'Vlaanderen breekt uit' wil de overheid ook tussenkomen voor goede onthardingsingrepen. 
• En wie water wil nemen uit onbevaarbare waterlopen, zal dat moeten melden, zodat de regering beter inzicht krijgt op de hoeveelheid water die door derden wordt afgenomen.
  
• Een Taskforce Droogte zal toezien op de uitvoering van de “Blue Deal”, onder meer professoren Patrick Willems van KULeuven en Marijke Huysmans (VUB/KULeuven) maken daar deel van uit.

Het Journaal trok met professor Patrick Willems naar natuurgebied  De Most in Balen, bekijk de reportage hier: 

Foto onder: een slide van de KU Leuven geeft weer hoe fel de verharding in Vlaanderen is toegenomen tijdens de laatste decennia: