De avondklok in Antwerpen is de eerste in België sinds de Tweede Wereldoorlog

In de hele provincie Antwerpen gaat de avondklok vanavond in van 23.30 uur tot 6 uur. Het is een van de coronamaatregelen die de Antwerpse Provinciale crisiscel heeft genomen na de snelle toename van besmettingen. Behalve voor noodzakelijke verplaatsingen mag niemand de deur verlaten tussen deze uren. Het woord avondklok doet onvermijdelijk denken aan de oorlogsjaren die ook in Antwerpen hard waren.

Vanaf de bezetting beperkte het Duitse leger de vrijheden. Al snel werd een sluitingsuur ingevoerd voor openbare drankgelegenheden. Het breidde uit tot een compleet uitgaansverbod. In april 1941 werd door burgemeester Leo Delwaide een volledig verbod afgekondigd om zich in de Antwerpse straten te begeven. Om middernacht moesten alle “openbare lokalen” dicht.

Net als nu kregen de bezoekers een half uur de tijd om naar huis te gaan. Om 0.30 uur ging de avondklok onverbiddelijk in en die liep tot 6 uur in de ochtend. De avondklok werd door de Duitse bezetter gecontroleerd. Voor nachtwerkers werd een uitzondering toegestaan als ze in bezit waren van een door de Duitse Feldkommandatur afgestempelde "Nacht-Ausweis".

“Dit soort langdurige avondklok als permanent gegeven voor een periode is geleden van de Tweede Wereldoorlog”, zegt historicus Herman Van Goethem in “De wereld vandaag” op Radio 1. “Van 0.30 uur tot 6 uur ’s ochtends was het de meest voorkomende regeling. De Joden kregen een veel zwaardere avondklok opgelegd, van 19 uur ’s avonds tot 7 uur ’s ochtends.”

“Het is opvallend vergelijkbaar met de avondklok die nu wordt ingevoerd”, meent Van Goethem die ook rector is van de Universiteit Antwerpen.  “De situatie is ook vergelijkbaar, behalve het geweld. We zitten onder huisarrest. Het is een heel ongewone periode. En ik weet van de professoren-virologen  van mijn universiteit dat de situatie bijzonder ernstig is.”

Politicoloog en Antwerpenaar Dave Sinardet is minder gelukkig met het drastische middel van de avondklok.  “De eerste keer sinds de oorlog, zelfs niet tijdens de terroristische dreiging. Het is niet zomaar iets”, aldus Sinardet. “De kans bestaat dat we de avondklok legitiem en gewoon gaan vinden, dat er sneller naar gegrepen zal worden.”

Sinardet beschrijft de avondklok als een vorm van symboolpolitiek. “Het is “overshooting”. Een signaal is nodig, maar hier kan je je afvragen of het niet buitenproportioneel is. De indruk bestaat dat politici vooral wilden tonen dat ze streng kunnen besturen, zeker na het falen van de contacttracing. Er moeten toch betere middelen zijn dan een avondklok om jongeren te ontmoedigen die ’s nachts op een plein willen gaan drinken.”