Wordt België de zieke man van Europa? Steeds meer landen slaan onze reizigers in de ban
Reizen naar of vanuit België? Steeds meer Europese landen trekken aan de rem door de sterk stijgende besmettingen. Zij waarschuwen voor een bezoek aan ons land of leggen bij terugkeer een (thuis)quarantaine op. Maar er dreigt willekeur en chaos, nu EU-lidstaten voor een verschillende aanpak kiezen.
“Vanaf nu geldt in de Belgische provincie Antwerpen kleurcode oranje. Enkel noodzakelijke reizen naar het gebied zijn aangeraden. Na verblijf in Antwerpen krijgen Nederlanders dringend het advies om veertien dagen thuis in quarantaine te gaan. Reizen naar landen of regio’s waar een oranje kleurcode geldt, zijn niet verzekerd. Het is wel toegestaan doorheen Antwerpen te reizen maar rust of tank niet in de provincie.”
Dit strenge advies van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken was nog maar net bekend of daar volgde woensdag het nieuws dat ook Belgische toeristen uit de Antwerpse regio die naar een Nederlands vakantiehuisje trekken het advies krijgen om daar twee weken in zelfisolatie te gaan. Dit is vooralsnog geen verplichting maar de boodschap is duidelijk: reis liever niet boven de Moerdijk.
Verenigd Koninkrijk
De kans bestaat volgens Britse media dat het Verenigd Koninkrijk donderdag aan Belgen, of Britten die hier hebben gereisd, een quarantainemaatregel oplegt. Eerder legden ze dit op aan reizigers uit Spanje. Andere Europese landen kunnen snel volgen. Zo overweegt Noorwegen opnieuw zelfisolatie voor reizigers uit ons land, nog maar twee weken nadat een vorige quarantaineplicht was opgeheven. Eerder eisten de Baltische staten Litouwen, Letland en Estland dat Belgische reizigers er veertien dagen in zelfisolatie gaan.
Oorzaak van de nieuwe verbodsmaatregelen is de oranje kleurcode die we, als gevolg van de stijgende coronabesmettingen, kregen van het European Centre for Disease Control (ECDC). Code oranje betekent dat het aantal gevallen per 100.000 inwoners gedurende twee weken boven de twintig uitstijgt. Voor België is dat cijfer nu 29,3. Ter vergelijking: in Spanje is het al 49,2 en Luxemburg 214,9. In de hotspot van de eerste golf, Italië, bedraagt het cijfer nu maar 5,2.
Kleurcode
Veel EU-landen gebruiken deze wetenschappelijk tot stand gekomen ECDC-kleurcode als maatstaf. Desondanks verschillen maatregelen fors. Omdat volksgezondheid een nationale bevoegdheid is worden epidemiologische reisadviezen nog nationaal geformuleerd, gaande van een oproep tot waakzaamheid tot een isolatie-advies of een reisverbod.
Het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken formuleert zijn coronareisadvies op aanbeveling van de experts van de Evaluatiecel met volksgezondheidsexperts (Celeval). Zo geven wij zelf ook een code oranje aan het Parijse île-de-France en de Loire-streek, waardoor iedereen die daar kwam het advies krijgt bij terugkeer in zelfisolatie te gaan, wat bij ons enkel verplicht is voor rode zones. Maar Duitsland gaat bijvoorbeeld nog niet zo ver.
Iedereen werkt dus in gespreide slagorde, wat zorgt voor chaos onder argeloze reizigers die tijdens de zomervakantie in meerdere lidstaten met verschillende regels worden geconfronteerd.
Wat voor de Nederlandse caravantoerist geldt op de E19, geldt bijvoorbeeld niet voor een Franse automobilist, die op de website van zijn eigen overheid leest dat er in België geen vuiltje aan de lucht is.
Een woordvoerder van de Britse luchthaven Heathrow noemde de internationale aanpak gisteren treffend ‘quarantaineroulette’. Zelfs regio’s nemen tegenwoordig aparte maatregelen. Zo moet je je als Belg in de Spaanse regio Galicië verplicht registreren. België van zijn kant verplicht al zijn eigen reizigers en buitenlandse reizigers sinds vandaag bij terugkeer verplicht een formulier van FOD Volksgezondheid in te vullen.
Europese stroomlijning?
De vraag dringt zich op of er geen Europese eenduidigheid nodig is voor reisadviezen en -verplichtingen. België is volgens onze diplomatieke bronnen vragende partij voor overleg over zo’n stroomlijning.
Zolang er niets is beslist, blijft het intussen behelpen. In het beste geval krijgt de Belgische minister van Buitenlandse Zaken, zoals nu gebeurde, een vriendelijk telefoontje van zijn Nederlandse collega met de mededeling dat er een verstrengd Nederlands advies over ons land aankomt.
De Europese Commissie erkent de uitdagingen. Volgens een woordvoerder zijn reisadviezen en quarantainemaatregelen nu eenmaal een nationale bevoegdheid. Toch dringt de Commissie aan op “intens overleg” tussen de betrokken lidstaten. “Het is volgens ons vooral belangrijk dat lidstaten dezelfde aanpak volgen voor regio’s met dezelfde epidemiologische situatie (rode of oranje ECDC-regio’s, MR), zodat er geen discriminatie ontstaat tussen de verschillende gebieden”.
Een terugkeer naar de chaos van maart, toen landen plots in paniek grenzen sloten zonder overleg, moet volgens de Commissie ten alle prijze vermeden worden. “We hebben herhaaldelijk de lidstaten opgeroepen coherent, proportioneel, niet-discriminerend, transparant en tijdig waarschuwend op te treden wanneer er restricties worden ingevoerd. We blijven intens samenwerken met lidstaten om te helpen coördineren, via regelmatige technische bijeenkomsten”, zegt de woordvoerder. “Inefficiënte beperkingen en interne EU-grenscontroles moeten intussen wel vermeden worden. Beperkingen op vrij verkeer binnen de EU kunnen enkel opgelegd worden als ze strikt noodzakelijk zijn én gecoördineerd.”