Technische problemen bij pas gelanceerde Marsrobot Perseverance

De Verenigde Staten stuurden vandaag voor de vijfde keer een onbemande verkenner naar de planeet Mars. De Perseverance (Volharding) werd om 13.50 uur Belgische tijd gelanceerd vanop ruimtebasis Cape Canaveral in Florida. In februari 2021 moet hij aankomen op zijn bestemming. Het is de eerste stap in een uniek en ambitieus project, maar een eerste probleem duikt nu dus al op. Volgens gezaghebbende ruimtevaartwebsites haperde de communicatie met de Marsverkenner, teams zouden er nog aan werken.

De eerste signalen van de Perseverance liepen om 15.15 uur binnen. De telemetrie liet echter tot ongeveer 17.30 uur op zich wachten. “Data geven aan dat het ruimteschip zich in een veilige modus heeft gezet, waarschijnlijk omdat een deel van het ruimteschip kouder was dan verwacht. Alle temperaturen zijn nu normaal”, klinkt het.

 Momenteel wordt een algehele balans van de staat van het ruimteschip opgemaakt. “Alles wat ik heb gezien, lijkt me tot nu toe correct en wij zullen snel meer weten”, aldus adjunct-hoofd van de missie Matt Wallace.

Waarom de verkenner net nu de lucht werd in geschoten? Omdat de maanden juli en augustus van dit jaar dé beste mogelijkheid vormen om naar Mars te vliegen, aangezien de Rode Planeet en de onze dan vertoeven in een relatief gunstige positie om te kunnen landen. De landing in de ongeveer 45 kilometer grote Jezerokrater -miljarden jaren geleden vermoedelijk een meer- is voor 18 februari 2021 voorzien.

De zowat een ton wegende en zeswielige Perseverance moet in het bijzonder aan de krater zoeken naar sporen van vroeger microbiologisch leven. Bovendien moet de robotjeep het klimaat en de geologie van onze buurplaneet onderzoeken, door het nemen van stalen van stenen en stof.

De verkenner heeft onder meer 23 camera’s en een boor voor dat onderzoek. Het apparaat moet tientallen bodemmonsters verzamelen in buisjes. Die worden achtergelaten op het oppervlak. In 2028 moet een Europese verkenner dan aankomen om de buisjes van de Perseverance te verzamelen. Die verzamelaar moet vervolgens opstijgen en in een baan rond Mars komen. Daar moet hij de monsters overdragen aan een andere Europees ruimteschip, dat in 2031 met het Marsmateriaal moet aankomen op Aarde. Wetenschappers kunnen dan in laboratoria verder onderzoek doen. 

Het is nog niet eerder gelukt om materiaal van een andere planeet op te halen, en het wordt ook de eerste lancering op een andere planeet.

Een andere primeur is de bagage van de Perseverance. In het laadruim zit namelijk ook de eerste ruimtehelikopter opgeborgen. De Ingenuity, een machine die 1 meter hoog is en 2 kilo weegt, moet ongeveer vijf keer rondvliegen op Mars, telkens enkele honderden meters verder. 

De helikopter moet onder meer zien om te gaan met de lage luchtdruk. De luchtdruk op het oppervlak van Mars is te vergelijken met de druk op 30 kilometer hoogte op Aarde. Zo hoog kunnen aardse helikopters niet vliegen. Als de technologie op de Rode Planeet werkt, kunnen helikopters helpen om een buitenaardse bestemming veel sneller te verkennen.

De Marsrobot draagt ook een stukje meteoriet met zich mee dat 1.000 jaar geleden op de Aarde terechtkwam. Naar schatting zou het bijna 600.000 jaar geleden zijn afgebroken van de rode planeet. Terug ‘thuis’ zal meteroriet SaU 008 niet gedumpt worden. Integendeel: het stukje rots zal een belangrijk deel uitmaken van de onderzoeken. Zo zal de chemische en organische samenstelling van de Martiaanse gesteenten worden bestudeerd met behulp van de laser.

De jeep draagt verder een plakkaat mee die hulde brengt aan de hulpdiensten en de gezondheidswerkers die met de coronapandemie te maken hebben gekregen, zegt de NASA.

De missie heeft ook een Belgisch tintje. Vinciane Debaillie, een wetenschapster van de ULB, is een van de vijf vorsers die het Europese Ruimtevaartbureau ESA heeft aangesteld om mee te werken aan de 2,7 miljard dollar (2,3 miljard euro) kostende Marsmissie van de NASA. Haar werk bestaat onder meer uit de besturing van de Perseverance, het documenteren van waarnemingen en het behandelen van gegevens. Ze maakt ook deel uit van het wetenschappelijk comité. Wetenschappers willen dankzij de Perseverance ook meer leren over het ontstaan van het universum.

Het is ook de elfde lancering naar Mars met een Atlas waarvan de Belg Karel Bossart de “vader” is.

Eerder deze maand vertrok het Chinese laboratorium Tianwen-1 (Hemelse Vragen-1) ook al naar Mars. Die verkenner moet proberen sporen van leven te vinden en het oppervlak en de bodem van de planeet in kaart brengen. Bovendien is een satelliet uit de Verenigde Arabische Emiraten ook onderweg naar de planeet. De sonde al-Amal (Hoop) moet twee jaar lang het weer op Mars in kaart te brengen en onderzoeken waardoor waterstof en zuurstof verdwijnen uit de dunne dampkring van de planeet. De gassen vliegen de ruimte in, waardoor Mars geen kans meer heeft op leven zoals op aarde. In 2022 moet een Europees-Amerikaans laboratorium, de Rosalind Franklin, naar Mars gaan.

Ruwweg de helft tot zestig procent van alle landingspogingen op Mars is eerder mislukt. De vorige Amerikaanse Marsverkenner die veilig neerstreek, was ongeveer acht jaar geleden de Curiosity. De Perseverance wordt bij succes het vijfde Amerikaanse karretje op Mars, na de Sojourner (1997), de Spirit (2004-2010), de Opportunity (2004-2018) en de Curiosity (sinds 2012).