Verschillende woon-zorgcentra weer in lockdown-modus: ‘Koude douche voor bewoners en personeel’

Vorige week vrijdag was het plots alle hens aan dek binnen woon-zorgcentrum Molenheide in Wijnegem. Zowel een bewoner als een medewerker testte positief. Via contacttracing bleek dat een bezoeker het virus mogelijk binnenbracht. “We hebben toen meteen beslist om een foto van de situatie te laten nemen”, zegt operationeel manager Anthony Cafmeyer. Dinsdag werden alle medewerkers en bewoners getest. Resultaat: 14 bewoners en 7 medewerkers positief, op een totaal van 150 bewoners en 110 medewerkers.

De bewoners zijn afgezonderd op de kamer en Molenheide gaat minstens twee weken in lockdown. Ook in Bilzen, Meulebeke en Dendermonde weigeren woon-zorgcentra (of afdelingen) tijdelijk bezoek vanwege een positief geval. In wzc Aymonshof in Dendermonde is dat al zeker tot 10 augustus, nadat drie bewoners dinsdag bij een testronde positief bleken. “Vandaag zijn alle medewerkers getest, en ook bij bewoners staat een volgende testronde gepland om eventuele broeihaarden te detecteren”, zegt algemeen directeur Wouter Van der Vurst.

Het virus lijkt dus opnieuw binnen te sluipen in de woon-zorgcentra. “Het virus circuleert opnieuw meer in de samenleving, dat maakt woon-zorgcentra nu eenmaal kwetsbaar”, zegt Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid.

Stijgende cijfers

De zelfgerapporteerde cijfers die het Agentschap dagelijks doorkrijgt van de zorgvoorzieningen, vertonen een stijging van het aantal covidgevallen. De voorbije week – vrijdag niet meegerekend – werden gemiddeld 163 nieuwe gevallen per dag gemeld bij personeel en bewoners, van wie maar een klein aantal bevestigd met een test. De week daarvoor waren er gemiddeld 99 nieuwe gevallen per dag. Dat is een stijging van 65 procent.

De voorzieningen geven dagelijks het totale aantal mensen aan dat op dat gegeven moment te boek staat als positieve gevallen, vermoedelijk of bevestigd. ‘Maar’ 507 bewoners of personeelsleden gelden op dit moment als positief, van wie 156 bevestigde gevallen. Dat aantal doet uitschijnen dat veel ‘vermoedelijke nieuwe gevallen’ enkele dagen later ontkracht worden door een test. “In principe gebeurt zo’n test bij elk vermoedelijk geval”, beaamt Moonens.

“Een situatie om in de gaten te houden, maar het is nog niet alarmerend”, zegt Margot Cloet van Zorgnet-Icuro. Volgens haar zijn twee grote pijnpunten van bij de eerste golf weggewerkt: “Er is genoeg beschermingsmateriaal en testcapaciteit.”

Dat de woon-zorgcentra op scherp staan, toont de situatie in risicozone Antwerpen – deze week goed voor 45 procent van de gerapporteerde nieuwe gevallen. Het Zorgbedrijf Antwerpen sloot deze week preventief 11 van de 18 voorzieningen. Soms gebeurde dat al op basis van vermoedelijke gevallen bij bewoners of medewerkers, in één geval ook omdat een familielid van twee medewerkers positief testte.

“Twee voorzieningen zijn alweer open, omdat alle resultaten negatief bleken”, zegt CEO Johan De Muynck. Ook bij de andere woon-zorgcentra zijn tot dusver geen positieve gevallen vastgesteld. “In elk geval zal bezoek na vijf à zeven dagen weer kunnen, zelfs bij een positief geval.” Cohorteren is de boodschap: het individu of de getroffen afdeling hermetisch afsluiten van de rest van het woon-zorgcentrum.

Is dat geen problemen zoeken? “Natuurlijk ben ik bezorgd. We weten dat één stekske in een droge hooischuur heel veel schade kan aanrichten”, zegt De Muynck. “Tegelijk ben ik een veel gerustere ziel dan een aantal maanden terug, omdat we door de testmogelijkheden weer gericht kunnen opereren. Wat we nu doen – een week dicht om de populatie te testen – is een zekere routine die we ook hanteren bij een uitbraak van het norovirus of scabies.”

Dunne koord

“Voor veel bewoners en personeel voelt dit aan als een koude douche”, zegt Van der Vurst. De bezoekstop, tijdelijk of niet, komt luttele maanden nadat de lockdown op 18 mei voorzichtig aan is losgelaten. Volgens Cloet is uitval van personeel de grootste bezorgdheid bij een tweede golf. “Veel werknemers zijn fysiek op of hebben mentaal heel wat stress meegemaakt.” 

Bovendien uitte de Vlaamse taskforce al hun bezorgdheid over een mogelijk tekort aan personeelsleden tijdens de vakantieperiode. Voor wie terugkeert uit vakantie in een risicogebied, geldt namelijk hetzelfde keurslijf: in quarantaine en testen. Dat maakt de spoeling nog dunner.

“Het zal zaak zijn zoveel mogelijk nieuwe medewerkers, zelfs jobstudenten, aan te trekken”, zegt Cloet, die de woon-zorgcentra en ziekenhuizen oproept zoveel mogelijk samen te werken op vlak van opnames en expertise rond infectiepreventie, of zelfs personeelsversterking. De Vlaamse overheid voorziet tot het einde van dit jaar extra steun aan de mobiele teams van de Centra voor Geestelijke Gezondheid om woon-zorgcentra en hun medewerkers te ondersteunen.

En de bewoners? Iedereen lijkt er zich van bewust dat de woon-zorgcentra een dunne koord bewandelen tussen welzijn – bezoek toelaten – en gezondheid – het virus buitenhouden. “Voor deze tijdelijke situatie is er begrip bij bewoners en familieleden, maar een tweede langdurige lockdown krijgen we niet verkocht”, weet ook Van der Vurst.