De St. Patrick Bay ijskappen in augustus 2015 (links) en de plaats waar ze vroeger waren in juli 2020 (rechts).
Bruce Raup, NSIDC

Twee Canadese ijskappen zijn volledig verdwenen, zoals in 2017 voorspeld werd

In het hoge noorden van Canada zijn twee kleine ijskappen volledig weggesmolten, zo blijkt uit recente beelden van de NASA-satelliet Terra. Het gaat om de St. Patrick Bay-ijskappen op het Hazen-plateau in het noordoosten van het eiland Ellesmere. Amerikaanse wetenschappers hadden in een studie uit 2017 voorspeld dat de ijskappen binnen de vijf jaar volledig zouden verdwijnen en dat is nu bevestigd. Ook van twee hoger gelegen ijskappen op het plateau wordt voorspeld dat ze door de opwarming van de aarde op korte termijn zullen verdwijnen.

In 2017 vergeleken wetenschappers in de VS gegevens van het ASTER-instrument in de Terra-satelliet uit juli 2016 met verticale luchtfoto's uit augustus 1959. 

In 1959 besloeg de grootste van St. Patrick Bay-ijskappen nog een gebied van bijna 7,5 vierkante kilometer en de kleinste strekte zich uit over bijna 3 kilometer. In 2016 waren de ijskappen enorm gekrompen en bedekten ze nog maar 5 procent van het vroegere gebied, zo bleek uit de vergelijking.

Als gevolg van de bijzonder warme zomer van 2015 waren de ijskappen tegenover 2014 nog merkbaar verder gekrompen en de wetenschappers voorspelden in hun studie uit 2017 dat de beide ijskappen binnen de 5 jaar volledig zouden verdwijnen. Dat is juist gebleken: op beelden van ASTER van 14 juli 2020 zijn ze niet meer te vinden. 

De omtrek van de St. Patrick Bay-ijskappen op basis van luchtfoto's uit 1959, een GPS-onderzoek in 2001 en gegevens van de Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer (ASTER) aan boord van de Terra-satelliet van de NASA in 2014 en 2015.
Mark C. Serreze et al, The Cryosphere 2017

Hoger gelegen ijskappen doen het nog iets beter

De twee St. Patrick Bay-ijskappen waren de helft van een groep van kleine ijskappen op het Hazen-plateau op Ellesmere. Ze zijn ontstaan en bereikten hun maximale omvang tijdens de Kleine IJstijd, mogelijk enkele eeuwen geleden. De Murray- en Simmons-ijskap, die de andere helft van de groep op het plateau uitmaken, zijn hoger gelegen en doen het daardoor nog iets beter. 

Toch voorspellen de wetenschappers dat ook zij binnenkort volledig zullen wegsmelten. 

De Murray-ijskap bedekte in 1959 zo'n 4,4 vierkante kilometer, de Simmons-ijskap bijna 7,5 vierkante kilometer. Uit gegevens van ASTER uit juli 2016 bleek dat ze in dat jaar nog respectievelijk 39 en 25 procent van het oorspronkelijke gebied bedekten. 

De ligging van Ellesmere-eiland in het noordelijke territorium Nunavut in Canada. Het Hazen-plateau waarop de ijskappen lagen, ligt in het noordoosten van het eiland, tegenover de kust van Groenland.
Opus Penguin/Wikiledia Commons/CC BY-SA 2.0

"Alleen nog foto's en herinneringen"

Mark Serreze bezocht de St. Patrick Bay-ijskappen voor het eerst in 1982 als jonge, net afgestudeerde student, samen met zijn studiebegeleider Ray Bradley van de University of Massachusetts. Serezze is professor aardrijkskunde aan de University of Colorado, Boulder, directeur van het National Snow and Ice Data Center (NSIDC) van die universiteit en de hoofdauteur van de studie uit 2017. 

"Toen ik voor het eerst deze ijskappen bezocht, leken ze zo'n permanent deel van het landschap", zei Serreze. "Ze zien sterven in minder dan 40 jaar, ik ben er ondersteboven van."

"We weten al lang dat de effecten van de om zich heen grijpende klimaatverandering bijzonder uitgesproken zouden zijn in het noordpoolgebied", zei Serreze. "Maar de dood van die twee kleine kappen die ik ooit zo goed gekend heb, heeft de klimaatverandering erg persoonlijk gemaakt. Het enige wat nog overblijft zijn enkele foto's en een boel herinneringen."

De oorspronkelijke studie uit 2017 van wetenschappers van de University of Colorado at Boulder, de University of Massachusetts en de Westfield State University is gepubliceerd in The Cryosphere. Dit artikel is gebaseerd op dat artikel en een persbericht van het National Snow and Ice Data Center.

Mark Serreze tijdens onderzoek op de inmiddels verdwenen ijskappen.
Ray Bradley

Meest gelezen