Terwijl veel landen te maken krijgen met tweede golf, neemt aantal besmettingen in Zweden duidelijk af

Zweden is nooit overgegaan tot een strikte lockdown zoals de meeste Europese landen. De kinderdagverblijven, scholen, cafés en restaurants zijn al die tijd gewoon opengebleven. Het land doet een beroep op het verantwoordelijkheidsgevoel van de Zweden zelf om de verspreiding van het virus in te dammen en dit in combinatie met social distancing.

De rest van Europa heeft de Zweedse strategie altijd met de nodige verbazing en achterdocht bekeken. Ook de Scandinavische buren sloten uit voorzorg de grenzen. Toch bleven de Zweedse autoriteiten hun koers aanhouden.

Staatsepidemioloog Anders Tegnell, de architect van het lossere Zweedse beleid, wilde vooral oude en zieke mensen beschermen tegen het virus. Alle anderen zouden hun dagelijkse leven zo normaal mogelijk moeten kunnen blijven leiden. Het idee hierachter was het bereiken van groepsimmuniteit: als een groot deel van de gezonde bevolking besmet raakt met het virus, wordt de kans op verspreiding kleiner en worden de zwakkeren beter beschermd door de immuniteit van de groep.

Maar die strategie heeft in die eerste maanden geleid tot een hogere dodentol (5.744, waarvan ruim de helft in de rusthuizen) in vergelijking met de andere Scandinavische landen. Het Zweedse model leek op een regelrechte mislukking af te stevenen. Op 29 juni werd nog een recordaantal van meer dan 2.500 besmettingen genoteerd. Maar daarna is de negatieve trend gekeerd. Sinds begin juli is het aantal nieuwe dagelijkse gevallen niet meer boven de 500 uitgekomen en nu ligt de dagelijkse toename rond de 300. De tendens is duidelijk dalend.

Sinds eind april is er ook een dalende trend waarneembaar van het aantal patiënten op de intensive care. Eind juli stierven nog één à twee menen per dag aan Covid-19 en werden slechts enkele patiënten op de intensivecareafdeling opgenomen. 

De zogenoemde R-waarde of het reproductiegetal is in Zweden inmiddels gedaald tot 0,6. De R-waarde geeft aan hoeveel besmette personen op hun beurt anderen besmetten. Ter vergelijking: in ons land ligt die waarde - afhankelijk van de berekeningswijze - tussen de 1,1 en 1,5, zo heeft Marc Van Ranst gemeld.

Anders Tegnell heeft zijn aanpak altijd verdedigd. De wetenschapper betreurt weliswaar het aantal doden in de woon-zorgcentra, maar is ervan overtuigd dat Zweden niet veel verkeerd heeft gedaan. “Je kan niet zomaar stellen dat een lockdown hét verschil zou maken. In veel opzichten zijn de vrijwillige maatregelen die we in Zweden hebben ingevoerd net zo effectief gebleken als volledige lockdowns in andere landen. Dus ik denk niet dat een volledige lockdown de juiste keuze is voor alle landen. Het feit dat zich nu een sterk dalende trend aftekent in Zweden, is een indicatie dat je het aantal besmettingen in een land behoorlijk kan verminderen zonder een volledige lockdown.”

De staatsepidemioloog vreest ook dat we het virus mogelijk ook niet volledig gaan wegkrijgen, zelfs mét vaccin: “We gaan ermee moeten leren leven”. Hij toont zich bezorgd over het stijgende aantal wereldwijde infecties. In Zweden daarentegen lijkt de trend gekeerd.