Dit vindt u de 21 beste Vlaamse tv-programma’s van de 21ste eeuw

21. De canvascrack

Een kwis voor diehards, geheel in de traditie van de legendarische IQ-kwis. Alleen waren het deze keer geen duo’s die het tegen elkaar op moesten nemen. Wel één ‘crack’ die telkens een nieuwe uitdager tegenover zich kreeg. En zoals het bij een kwis op niveau hoort, werd De canvascrack gepresenteerd door Herman Van Molle, de man die ook de IQ-Kwis in goede banen moest leiden. Toen die er om gezondheidsredenen mee op moest houden, nam Sven Speybrouck de fakkel over.

20. Kinderen van de kolonie

Niet alleen het oorlogsverleden is een heikel thema in ons land. Ook de kolonisatie is zo’n open wonde. Met deze docureeks wilden de makers het koloniale verleden van ons land recht in de ogen kijken. Twintig getuigen –zowel oud-kolonialen als kinderen van Congolezen – doen hun verhaal, in de hoop dat dat tot een meer waarheidsgetrouw beeld van de Belgische activiteiten in Congo zou leiden. Een reeks die dankzij de Black Lives Matter-beweging weer brandend actueel is.

19. Winteruur

Het miniprogrammaatje met Wim Helsen, een dodelijk vermoeide golden retriever en een stukje tekst gekozen door een bekende medemens ontpopte zich binnen de kortste keren tot het favoriete televisiesnoepje van de Canvas-kijker. In zijn Man bijt hond-rubriekje ‘Vrienden van de poëzie’ probeerde Wim Helsen al om de kijker warm te maken voor het geschreven woord. In Winteruur schakelt hij nog een versnelling hoger. Het programma levert tijdens donkere winteravonden het perfecte verhaaltje voor het slapengaan.

18. Kinderen van het verzet

Voorganger Kinderen van de collaboratie – op nummer 12 in deze lijst – maakte niet alleen furore door de manier waarop bepaalde getuigen de acties van hun collaborerende voorouders verdedigden. Ook het feit dat de kinderen van de collaborateurs als eerste aan het woord kwamen, zorgde voor wrevel. Gelukkig volgde deze reeks. Vol schrijnende getuigenissen over de vaak respectloze manier waarop verzetslieden na de oorlog werden behandeld. Een broodnodig eerherstel.

17. De afspraak

Het was even zoeken en schuiven om voor De afspraak de juiste plaats in het zendschema van Canvas te vinden. Maar de vermelding in deze ranglijst bewijst dat het programma de voorbije vijf jaar een vaste waarde is geworden in het informatie-aanbod van de openbare omroep. Aanvankelijk was het programma een onemanshow van Bart Schols, maar die kreeg ondertussen versterking van Phara de Aguirre, die af en toe de fakkel overneemt. Op vrijdag mag Ivan De Vadder dan weer zijn ding doen in De afspraak-studio. 

16. Dagelijkse kost

Als Hendrik Conscience de geschiedenisboeken in mag gaan als ‘de man die zijn volk leerde lezen’ dan verdient Jeroen Meus een vermelding als ‘de man die zijn volk leerde koken’. Al tien jaar lang schotelt hij de kijker elke dag een nieuw recept voor. En die krijgt er maar niet genoeg van. Hoe jong, gezond of vrouwelijk de televisiekoks die de concurrentie opvoert ook zijn, allemaal worden ze zorgvuldig gefileerd door Meus.

15. Reizen Waes

Op reis gaan naar plaatsen waar de meeste mensen het liefst in een grote boog omheen trekken. Dat moesten ze Tom Waes geen twee keer vragen. Al vier seizoenen lang zet hij de toeristische troeven van landen als Haïti, Zuid-Soedan of Turkmenistan op geheel eigen wijze in de kijker. Of dat de bezoekersaantallen op de plekken in kwestie doet pieken, weten we niet, maar op tv is Reizen Waes alleszins een hit. Deze zomer blijft Waes noodgedwongen in eigen land voor een Reizen Waes België.

14. Belga sport

Een reeks sportdocumentaires waar ook wie helemaal niets met sport heeft graag naar kijkt. En daarmee is eigenlijk alles gezegd. De makers van Belga sport slagen er telkens in om rond een bepaalde gebeurtenis een menselijk verhaal te weven dat veel ruimer gaat dan enkel het sportieve. Of het nu gaat over de gouden medaille van Frédérik Deburghgraeve, het liefdesleven van Frank Vandenbroucke of de gloriejaren van KV Mechelen, het levert telkens een aflevering op waar zowel sportkenners als absolute leken van smullen.   

13. Basta

Niet de laatste vermelding voor Neveneffecten, die met Basta hun pièce de résistance afleverden. Met de mix van humor, consumentenbijstand en onderzoeksjournalistiek stelden ze onder andere de veel te lange wachttijd bij helpdesks allerhande en de mistoestanden bij belspelletjes aan de kaak. Die belspelletjes verdwenen trouwens van het scherm een paar dagen na de bewuste uitzending. Ondanks het succes van het programma en de uitdrukkelijke vraag van de zender kwam er geen tweede seizoen.

12. Kinderen van de collaboratie

Ze zijn met naar schatting 300.000. Kinderen van Belgen die na WO II verdacht of beschuldigd werden van collaboratie met de Duitse bezetter. Veertien van hen komen in deze reeks aan bod. Sommigen schamen zich voor de keuzes die hun ouders of grootouders destijds maakten. Anderen zijn – nog steeds – trots op hun daden. Het resultaat van die combinatie is een bij momenten controversiële reeks. Maar net dat maakt Kinderen van de collaboratie een must-see voor alle generaties.

11. Radio Gaga

Nog maar eens een bewijs dat televisie maken niet per se ingewikkeld hoeft te zijn. Joris Hessels en Dominique Van Malder kwamen op het even simpele als geniale idee om vanuit een aftandse caravan radio te gaan maken op een speciale plek. Een woon-zorgcentrum, een internaat of een woonwijk, het maakt niet uit, zolang er maar plaats is voor hun caravan. Vanuit die caravan draait het duo verzoekplaatjes en gaan ze op zoek naar de verhalen van bewoners. En dat levert – in al zijn eenvoud – vaak wondermooie televisie op.

10. Neveneffecten

De vier heren van Neveneffecten – Lieven Scheire, Jelle De Beule, Koen De Poorter en Jonas Geirnaert – ontpoppen zich in deze top tot de lievelingen van de Vlaamse kijker. Ze bluften zich bij Woestijnvis binnen en leverden als eerste worp een reeks fictieve documentaires af waarin ze onder andere op zoek gingen naar de bron van de E40 of de bewoners van een shoppingcentrum bestudeerden. Het programma was te zien op Canvas waar het slechts een beperkt aantal kijkers wist te bereiken. Maar net als Willy’s en Marjetten ging Neveneffecten daarna online een nieuw en populairder leven leiden.

9. Willy’s en Marjetten

Toen het behoorlijk geschifte Willy’s en Marjetten – een samenwerking tussen Bart De Pauw en de Neveneffecten – in oktober 2006 op zondagavond in het zendschema van Eén gedropt werd, wist een groot deel van de kijkers niet wat hen overkwam. De kijkcijfers vielen tegen en de reeks werd na 10 in plaats van de geplande 13 afleveringen stopgezet. Maar het programma vond een nieuw publiek via YouTube en consorten, en groeide uit tot een cultprogramma met een nog steeds groeiende schare fans.

8. De slimste mens ter wereld

De kwis aller kwissen. Een programma dat immuun blijkt voor verouderingsprocessen. Ook na zeventien seizoenen zit er nog geen spatje sleet op de formule. Het is ondertussen traditie geworden: Telkens als De slimste mens op tv komt, gaat televisiekijkend Vlaanderen er massaal voor zitten. Het programma is bovendien niet alleen een kijkcijferkanon, het blijkt ook het ideale lanceerplatform voor iedereen met de ambitie om het tot bekende Vlaming te schoppen.

7. Het peulengaleis

Op de radio waren Bart Peeters en Hugo Matthysen een ronduit briljant duo. Hun programma Het leugenpaleis op StuBru groeide dankzij figuren als Jos Bosmans, Clement Peerens en Kim De Hert uit tot een waar fenomeen. Toen beide heren besloten om dat format naar tv te vertalen, hielden de fans dan ook hun hart vast. Onterecht, zo bleek al snel. Ook op tv bleven de humor en de typetjes van Peeters en Matthysen moeiteloos overeind.

6. De Columbus

Wim Lybaert begon zijn televisiecarrière als moestuinman maar maakt tegenwoordig vooral furore als reisbegeleider. In zijn bejaarde bus trekt hij er telkens een paar dagen op uit met een bekende Vlaming naar keuze. Onderweg laten ze zich leiden door het toeval. Een aanpak die garant staat voor mooie plaatjes, onverwachte ontmoetingen en diepzinnige gesprekken. Dankzij Lybaert is ‘columbussen’ – op reis gaan zonder vooraf uitgestippelde route – ondertussen een werkwoord dat iedereen in Vlaanderen kent.

5. Down the Road

In Down the Road trekt Dieter Coppens eropuit met zes jonge mensen met het syndroom van Down. Onderweg verleggen ze hun grenzen en rekenen op die manier af met de vooroordelen die nog altijd over hen bestaan. Dat die tocht nu al drie seizoenen ontroerend mooie televisie oplevert, is mooi meegenomen. Het programma was goed voor een Gouden Roos, een van ’s werelds meest prestigieuze televisieprijzen, en bombardeerde Dieter Coppens tot de favoriete posterboy van de vrouwelijke helft van televisiekijkend Vlaanderen.

4. De ideale wereld

Het enige satirische programma dat met de actualiteit aan de slag durft gaan. Dat alleen al is een vermelding in deze lijst waard. Een kijkcijferkanon zal het programma nooit worden, maar online weet het zijn publiek moeiteloos te vermenigvuldigen. Het niveau durft al eens wisselen, maar zolang er na een paar flauwe moppen ook telkens weer een briljant exemplaar volgt, willen we dat maar wat graag met de mantel der liefde bedekken.

3. Alleen Elvis blijft bestaan

Goede televisie kan soms verbazend simpel zijn. Twee stoelen, een tafel, twaalf beeldfragmenten en – uiteraard – een boeiende gesprekspartner. Meer heeft presentator Thomas Vanderveken niet nodig voor anderhalf uur aan boeiende tv. Het concept mag dan al eenvoudig zijn, toen Vanderveken 7 jaar geleden de plannen voor Alleen Elvis blijft bestaan onthulde, deed dat in televisiemiddens toch behoorlijk wat wenkbrauwen fronsen. Een liveprogramma van – toen nog – een uur, met slechts één gast, zonder scenario en vooraf doorgesproken vragen. Dat ging anno 2013 in tegen alle toen geldende talkshowwetten.

Maar de durf van Vanderveken wordt beloond. Het ontbreken van een format die naam waardig zet zijn praatgasten aan tot een openhartigheid die ze normaal niet op het televisiescherm tentoonspreiden. Het programma levert dan ook geregeld quotes op die de dag na uitzending door andere media worden overgenomen. Dat ze in het programma de tijd krijgen om rustig een redenering op te bouwen en hun gedachtengoed met de nodige nuance te verkondigen, oefent bovendien een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op bekend Vlaanderen. Na zeven seizoenen kan Vanderveken een guestlist voorleggen waar elke Vlaamse talkshowhost jaloers op is. Daar krijgt hij van zijn collega’s ook de nodige erkenning voor. Zowel in 2015 als 2017 mag Vanderveken met een televisiester naar huis.

2. De mol

Tien kandidaten krijgen een reeks opdrachten voorgeschoteld. Hoe meer ze er tot een goed einde brengen, hoe sneller hun gezamenlijke bankrekening aantikt. Alleen is één van hen de mol en die doet er alles aan om zoveel mogelijk opdrachten te doen mislukken. De kandidaat die het meest over die saboteur te weten komt wint het spel en de bankrekening.

Anno 1998 een behoorlijk ambitieus televisieformat. Die ambitie loonde. De mol was meteen een gigantische hit en Vlaanderen ging en masse op zoek naar de saboteur in het gezelschap. Maar na drie seizoenen hadden de bedenkers – Tom Lenaerts, Bart De Pauw, Michiel Devlieger en Michel Vanhove – er genoeg van. De mol ging de koelkast in om er pas dertien jaar later opnieuw uit te komen. De mol kreeg na lang aanslepende onderhandelingen met de vier geestelijke vaders in 2013 een nieuw leven op de commerciële zender VIER.

Het was even bang afwachten of het format de tand des tijds had overleefd, maar die vrees bleek onterecht. De mol knoopte moeiteloos aan met het succes van weleer. Torenhoge kijkcijfers, elk jaar opnieuw een recordaantal inschrijvingen en het allereerste Belgische programma dat een Gouden Roos won. Een programma dus dat zijn plaats in de hall of fame van de Vlaamse televisie dubbel en dik verdient.

1. In de gloria

Er werden behoorlijk wat wenkbrauwen gefronst toen op 11 februari, in het gezegende jaar 2000, de eerste aflevering van In de gloria op antenne ging. Kijkers wisten niet wat ze van de nieuwkomer moesten denken. De sketches die aan het brein van Jan Eelen en co. ontsproten, balanceerden steevast op de dunne lijn tussen tragiek en humor. Waardoor het niet altijd even duidelijk was of je er als kijker wel voluit mee mocht lachen. Een gezin dat opa euthanaseert om meer plaats te hebben voor een familiefeest, een laatste werkdag die ongemerkt passeert of een ongemakkelijke reünie tussen een gescheiden vader en zijn zoon. Allemaal scènes die je doen lachen maar die tegelijk zo dichtbij komen dat het ongemakkelijk wordt. In de gloria op zijn best.

In de gloria is een van die zeldzame programma’s waarbij alle puzzelstukjes op hun plaats vallen. Programmamakers die roekeloos de grens opzoeken, fantastische acteurs om die ideeën vorm te geven en een reeks kostuums en pruiken die zo over the top waren dat ze toch weer klopten. Hoewel het programma slechts twee seizoenen liep, leverde het een hele reeks sketches en typetjes op die tegenwoordig tot het collectief televisiegeheugen behoren. Van de boze West-Vlaming die geen ondertiteling wil, over de opdringerige reporter van Hallo Televisie tot de dagtrippers. Stuk voor stuk kleine stukjes televisiegeschiedenis die nog steeds televisiemakers van allerlei pluimage inspireren.