De Zweedse werknemers voelen zich gezonder. Het aantal ziekmeldingen is gedaald en ook de bewoners van een gemeentelijk verzorgingshuis in Göteborg knapten op van een twee jaar durend experiment met een werkdag van zes uur. Daarmee zijn belangrijke doelen van de proef gehaald.

Alleen zit de overheid nu met een kater van ruim een miljoen euro. Want zoveel kostten de 17 extra mensen die de gemeente bovenop de 68 verzorgenden moest aannemen om het tehuis draaiende te houden. Daarom zet de gemeente een streep door de zesurige werkdag met loon voor acht uur. Te duur.

Productiviteit en bevlogenheid

Toch kan het, is de overtuiging van hoogleraar Willem van Rhenen. Hij onderzoekt op de Nyenrode Business Universiteit het verband tussen productiviteit en bevlogenheid. “We weten dat werkprestaties met twintig procent omhoog kunnen. De werknemer moet zich dan wel gesteund voelen door leiding en collega’s. Hij moet zich in staat voelen zijn functie uit te oefenen, zodat hij niet wordt overvraagd. En hij moet lekker in zijn vel zitten. Dat vraagt vrijheid om het werk zelf in te vullen.”

Bij experimenten zoals in het Zweedse verzorgingshuis moet niet alleen naar de personeelskosten worden gekeken, zegt Van Rhenen. “Met twintig procent productiviteitswinst kun je niet opeens meer ouderen wassen. Je moet het hele economische sommetje maken. Kijk dus ook naar de dalende zorgkosten. Met meer aandacht voelen ouderen zich beter en dat betekent minder medische kosten. Werknemers die goed in hun vel zitten, maken minder fouten. Dat scheelt ook geld.”

De Zweden lopen met meer van dit soort proeven voorop, weet Van Rhenen. Universiteiten en bedrijven zoeken samen naar manieren om meer productiviteit tegen minder kosten te bereiken, en waarbij werknemers zich ook beter voelen.