Als de cijfers blijven stijgen, gaan we volgens experten opnieuw richting lockdown
We gaan een cruciale week in. Als de cijfers van het aantal coronabesmettingen blijven stijgen, dan dreigt een nieuwe lockdown, klinkt het bij de experts.
Al bijna twee weken, sinds 29 juli, moeten we ons houden aan strengere maatregelen, zoals de bubbel van vijf. Maar het effect van die nieuwe regels laat altijd even op zich wachten. “In een eerste fase stijgen de cijfers minder snel. Dat is wat we nu merken”, legt professor Van Ranst (KU Leuven) uit. “In een volgende fase stabiliseren de cijfers. Ik hoop deze week te zien dat ze inderdaad niet verder stijgen. Daarom is deze week zo cruciaal. En in een derde fase dalen de cijfers.”
“Je kan wel voorspellen hoe het zou moeten gaan, maar hoe de epidemie zich ontwikkelt, hangt niet af van de maatregelen die de regering neemt maar van hoe de mensen de regels naleven. Hoe het zal evolueren, weet ik niet. Ik heb geen kristallen bol. Het gaat hier niet om wiskunde maar om het gedrag van iedereen opgeteld. Als de cijfers volgende week niet stabiliseren, zijn er verstrengingen nodig. Wat die dan moeten zijn, daarover ga ik niet speculeren. Maar veel mogelijkheden zijn er niet meer. Dan kom je algauw uit bij ‘lockdown-achtige’ maatregelen en dat wil niemand.”
Het grote probleem is dat het dit keer niet voldoende zal zijn als het totaalcijfer voor België daalt. “Als wetenschappers zijn we heel bezorgd omdat er in ons land niet één grote epidemie aan het woekeren is, zoals tijdens de eerste golf”, legt professor Molenberghs (UHasselt en KU Leuven) uit. “Dit keer gaat het eigenlijk om elf epidemieën: een in elke provincie én een in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in de 19 gemeenten dus. In elk van die elf haarden evolueert de epidemie anders. Op dit moment wordt het totaalcijfer voor ons land sterk beïnvloed door wat er in Antwerpen gebeurt: dalen de cijfers daar, dan gaan de cijfers voor heel België naar beneden. Maar intussen trekt de epidemie wel aan in de andere provincies.”
Van Ranst benadrukt dat enkel de provincies Antwerpen, Limburg en West-Vlaanderen de epidemie stilaan onder controle beginnen te krijgen. In de Waalse provincies, in Vlaams- en Waals-Brabant en vooral in de stad Brussel stijgt het aantal besmettingen nog spectaculair. “We moeten opletten dat we ons niet in slaap laten wiegen door enkel te kijken naar de nationale cijfers”, meent Molenberghs. “Bovendien - en dat is het tweede probleem - ligt het werkelijk aantal besmette personen ongeveer vijf keer hoger dan het aantal mensen dat effectief een positieve coronatest aflegt. Ter vergelijking: eind maart, toen er nog veel minder getest werd, moest je het aantal positieve gevallen nog maal 20 of 30 doen om uit te komen bij het werkelijk aantal besmette personen.”
“Als de cijfers blijven stijgen en als je er rekening mee houdt dat er in werkelijkheid vijf keer meer besmettingen zijn dan positieve testen, kom je voor eind augustus uit bij méér besmettingen dan tijdens de piek van maart en april. De kans bestaat dat de piek dit keer hoger zal zijn, qua aantallen althans. Het verschil is wel dat er nu meer jonge mensen besmet zijn, waardoor het aantal ziekenhuisopnames nog onder controle blijft. Dat is het goede nieuws, maar ook het enige goede nieuws. Of het aantal besmettingen blijft toenemen of niet, zullen we tijdens deze cruciale week kunnen vaststellen. Is er sprake van een verdere uitbreiding van de epidemie, moeten er extra maatregelen komen.”
Ook professor Molenberghs wil zich niet over uitspreken welke maatregelen dat dan precies moeten zijn: “Dat is een zaak voor politici. Geen enkele viroloog zal zeggen dat een avondklok moet, maar wel dat het aantal sociale contacten weer naar beneden moet. Zo kan er in de avonduren een samenscholingsverbod komen, om te vermijden dat er bij een glaasje wijn losser met elkaar wordt omgegaan. Want het is dat soort toestanden dat zorgt voor meer besmettingen.”
Mondmaskerplicht
“Ook de mondmaskerplicht lijkt me wat overdreven. Het zou beter zijn een beroep te doen op het inschattingsvermogen van de mensen: als het druk is, kunnen ze zelf beslissen dat het nodig is. Vergelijk het met het verkeersreglement. Daar staat ook in dat je de snelheid moet aanpassen als het wegdek glad ligt. Niemand heeft precies omschreven wat dat is, een nat wegdek, maar een politierechter kan daar perfect mee om. Trouwens, met één maatregel zoals de mondmaskerplicht, zal de epidemie niet onder controle te krijgen zijn. Het moet altijd gaan om een cocktail van maatregelen.”
“Als de huidige strengere regels niet werken, zullen we opnieuw richting lockdown gaan. Daarvan weten we dat die gewerkt heeft, al heeft het ons wel pijn gedaan. Maar niemand zegt dat de lockdown even streng moet zijn als vorige keer. Volgende keer zouden de scholen en de winkels bijvoorbeeld wel kunnen openblijven. Dat is ook een mogelijkheid.”