Biostatisticus: "Beter naar provinciale cijfers kijken, want daling in Antwerpen kan stijging elders maskeren"
Zowel de nationale coronacijfers als de coronacijfers in Antwerpen lijken de goede kant uit te gaan. Helaas mogen we nog niet juichen, want die cijfers vertellen niet het hele verhaal, zegt professor Geert Molenberghs van de UHasselt en de KU Leuven. "Antwerpen domineert de nationale cijfers, maar we mogen andere plaatsen zoals Brussel niet uit het oog verliezen." Volgens Molenberghs is het beter om naar alle provinciale cijfers apart te kijken, in plaats van enkel naar de nationale cijfers of de cijfers van de meest getroffen gebieden.
Geert Molenberghs, biostatisticus aan de UHasselt en KULeuven, pleit er sterk voor om meer naar de regionale coronacijfers te kijken om de stand van de epidemie in te schatten. De nationale cijfers vertellen niet het hele verhaal, zo benadrukt hij aan de hand van onderstaande grafiek.
(Lees voort onder de afbeelding)
Hoe de grafiek interpreteren?
Links van de zwarte verticale lijn bevindt zich het verleden, rechts ervan de verwachtingen (als de maatregelen blijven zoals ze nu zijn). De zwarte lijn stelt de situatie op dit moment voor.
De provincie Antwerpen is de groene lijn: zij kende een sterke stijging, maar door de genomen maatregelen daalt het aantal besmettingen. Er wordt verwacht dat die coronacijfers blijven dalen zolang de extra maatregelen van kracht blijven.
De blauwe lijn stelt Brussel voor. Zoals je op de grafiek kan zien, verspreidt de epidemie zich eerst vrij traag, maar na verloop van tijd stijgen de aantal coronacases veel sneller. Dat is typisch voor een epidemie: ze begint rustig, maar na verloop van tijd gaan de besmettingen sneller en sneller.
De rode lijn bevat de nationale cijfers, waar zowel Antwerpen als Brussel in zitten. De nationale cijfers zijn simpelweg een optelling van alle provinciale cijfers. De bedoeling is uiteindelijk dat alle lijnen naar beneden tot het nulpunt gaan, want dan is de coronacrisis uit het land.
Als we kijken naar de situatie vandaag, dus ter hoogte van de zwarte lijn, dan lijkt het alsof we zowel nationaal als in het meest getroffen Antwerpen goed bezig zijn. Wil dat zeggen dat we mogen beginnen juichen? Helaas niet.
Molenberghs zegt dat alle ogen op de nationale cijfers en op de ciijfers van de provincie Antwerpen zijn gericht. "Maar ondertussen is het virus zich in Brussel aan het spreiden." Hij stelt dat dat nu niet te merken in de nationale cijfers, want de daling in Antwerpen is - voorlopig nog - sterker dan de groei in Brussel. Maar dat zal niet zo blijven.
Zoals altijd gebeurt bij een epidemie, neemt de snelheid van verspreiding steeds sneller toe, dus ook in Brussel. "Op een gegeven moment zal de groei in Brussel groter zijn dan de daling in Antwerpen", zegt Molenberghs. Hij zegt dat we die sterke groei in Brussel pas in de nationale cijfers zullen zien wanneer het al uit de hand is gelopen. "Het is belangrijk om de curves voor elk van de 10 provincies en Brussel-Hoofdstad apart te monitoren."
Het is belangrijk om de curves voor elk van de 10 provincies en Brussel-Hoofdstad apart te monitoren.
Molenberghs denkt dat een dergelijke situatie in Brussel vermeden zou kunnen worden als we ons niet zouden blindstaren op de nationale trend. "Dan wordt het ook duidelijk dat de nationale maatregelen niet voldoende zijn voor Brussel", zegt Molenberghs. Het komt er volgens hem op neer dat als we naar de provinciale trends zouden gekeken hebben, de situatie in Brussel sneller zou opgepikt kunnen zijn.
De les die hier volgens Molenberghs uit getrokken moet worden, is dat het effectiever is om de cijfers en trends op kleinere schaal te bekijken, bijvoorbeeld op provinciaal niveau. "We moeten niet meer inzoomen op het hele land, maar inzoomen op de provincies", zegt hij. Molenberghs stelt ook dat de nationale cijfers een ongenuanceerd en onvolledig beeld geven dat niet zomaar doorgetrokken kan worden naar de toekomst. Bij het toevoegen of afbouwen van maatregelen is het dus van belang om op provinciaal niveau te kijken.
Molenberghs benadrukt ook dat het belangrijk is om te beseffen dat deze grafiek en voorspellingen rekening houden met een status-quo. Dat wil zeggen: met de situatie en maatregelen die er nu genomen zijn. Als er maatregelen worden toegevoegd of versoepeld, zal de toekomst er niet zo uitzien.Â
Beluister het gesprek met Geert Molenberghs in "De ochtend":
