Linkshandigen creatiever of onhandiger? "Geen wetenschappelijk bewijs"

13 augustus is al meer dan 40 jaar de internationale dag van de linkshandigen. Over hen bestaan allerlei mythes. Professor neuropsychologie Guy Vingerhoets (UGent) weerlegt er een aantal. Al zijn er wel opvallende verschillen tussen rechts- en linkshandigen, bijvoorbeeld in de hersenen.

Zowat 10 procent van de wereldbevolking is linkshandig. Een eigenschap die in alle culturen en alle etnieën voorkomt. Ze hebben het niet altijd even gemakkelijk, in een wereld die gemaakt lijkt voor rechtshandigen. Werken met scharen en kurkentrekkers loopt niet altijd even vlot en schrijven zonder inktvlekken achter te laten, vele linkshandigen zullen die beproeving herkennen.

Toch bestaan er een aantal mythes over linkshandigheid, waar niet meteen wetenschappelijk bewijs voor is. Zo blijkt dat linkshandigheid minder erfelijk is dan velen aannemen. "Uit recent onderzoek op grote groepen is gebleken dat dat nogal tegenvalt. De genetische invloed op uw handvoorkeur is minder dan 25 procent. We weten intussen ook dat er een tiental genen zijn die elk een stukje daar aan bijdragen."

Het klopt dat er heel veel linkshandige genieën zijn, maar voor elk linkshandig genie zou ik er ook 10 rechtshandige kunnen opnoemen

Professor neuropsychologie Guy Vingerhoets (UGent)

"Maar dat betekent dus ook dat meer dan driekwart van de invloed op handvoorkeur berust op niet-genetische factoren. De erfelijkheid is dus relatief beperkt." Twee linkshandige ouders kunnen dus perfect een rechtshandig kind hebben of omgekeerd.

Dat linkshandigen creatiever en intelligenter zouden zijn, is een ander fabeltje waar geen wetenschappelijk bewijs voor is. "Het klopt dat er inderdaad heel veel linkshandige genieën zijn, maar voor elk linkshandig genie zou ik er ook 10 rechtshandige kunnen opnoemen."

Maar het omgekeerde is ook waar, benadrukt Vingerhoets. "Linkshandigen zijn op bepaalde momenten in de geschiedenis verguisd geweest omdat ze dommer of onhandiger zouden zijn. Ook hier is absoluut geen wetenschappelijk bewijs voor." (De tekst gaat voort onder de audio.)

Beluister het gesprek met Guy Vingerhoets in "De ochtend":

Gespiegeld brein

Wat wel zo is en daar heeft Vingerhoets zelf onderzoek naar gedaan, is dat er toch wel wat verschillen zijn tussen de hersenen van rechts- en linkshandigen. Zo ontdekte Vingerhoets dat 5 tot 10 procent van de linkshandigen een gespiegeld brein heeft, waarbij de twee hersenhelften functioneel veel minder van elkaar verschillen dan bij rechtshandigen.

De linkse hersenhelft is normaal gezien belangrijk voor onder meer taal en spraak en ons motorisch geheugen. De rechterhersenhelft is dan weer belangrijk voor onder meer inzicht en het herkennen van aangezichten. Vrijwel iedereen vertoont dit soort organisatie van de hersenen. Bij een aantal linkshandigen zit echter "veel meer variatie op die typische organisatie", stelde Vingerhoets vast, "waarbij alle functies in de verkeerde hersenhelft terechtkomen en ze dus een volledig gespiegeld brein hebben."

Vingerhoets erkent dat het niet altijd even gemakkelijk is voor linkshandigen. Naast kurkentrekkers en blikopeners zijn ook heel wat bedieningspanelen van industriële toestellen gemaakt voor rechtshandigen "en de linkshandigen moeten daar mee zien te leven". Toch denkt hij niet dat de linkshandigen een groep zijn die echt om overheidsmaatregelen vraagt. "Linkshandigen passen zich goed aan. Ik denk niet dat er echt grote problemen zijn."

De initiatiefnemer van linkshandigendag.nl Sander Reijn vraagt niettemin aandacht voor de ongemakken die linkshandigen vaak ondervinden. "De kans op ongelukken in fabrieken is groter voor linkshandigen omdat heel veel machinerie ingesteld is op rechts gebruik." Reijn wil zelf ook nog een mythe uit de wereld helpen: "Dat linkshandigen eerder dood zouden gaan. Er is in de jaren 90 onderzoek naar gedaan, maar dat is statistisch geklungel gebleken."

Meest gelezen