Frankrijk stuurt gevechtsvliegtuigen en oorlogsbodems naar Middellandse Zee vanwege spanning tussen Turkije en Griekenland

Het Franse ministerie van Defensie meldt dat de zet een onderdeel is van de plannen om de militaire aanwezigheid in dat gebied uit te breiden. “Met deze militaire aanwezigheid bevestigt Frankrijk dat het zich inzet voor het vrij verkeer, de veiligheid van de scheepvaart op de Middellandse Zee en eerbied voor het internationaal recht”, klinkt het.

De twee Rafale-gevechtsvliegtuigen worden donderdag in de loop van de voormiddag al verwacht in Souda, op Kreta. Daar zullen ze “enkele dagen” blijven. De toestellen waren al in de regio: van maandag tot woensdag werden ze voor oefeningen ontplooid op Cyprus. Daarnaast blijft ook de helikoptercarrier Tonnerre in de buurt. Die is op weg naar Beiroet om hulp te bieden na de zware ontploffing van vorige week. In de nacht van woensdag op donderdag voegde het fregat La Fayette zich bij de Tonnerre. Het fregat had met de Griekse marine oefeningen uitgevoerd.

Woensdag had de Franse president Emmanuel Macron het tijdelijk opvoeren van de Franse militaire aanwezigheid in de regio aangekondigd. Tegelijk riep hij Griekenland en Turkije, beide NAVO-leden, op tot overleg om de spanningen te doen afnemen.

De agitaties tussen beide landen lopen al een tijd op als gevolg van Turkse plannen om naar olie en gas te zoeken onder de zeebodem. Turkije claimt grote stukken zeebodem als exclusief onderdeel van het continentale plat van Turkije. Griekenland stelt dat Turkije binnendringt in wateren die of Grieks zijn of tot de Griekse invloedssfeer moeten worden gerekend. 

Maandag ging het nog verder de verkeerde kant op, nadat Ankara een onderzoeksschip, begeleid door militaire schepen, stuurde naar de regio ten zuiden van Rhodos. Daar zouden aanzienlijke gasvoorraden liggen. De Griekse marine kwam ter plaatse om de Turkse activiteiten in de gaten te houden.

De twee landen zijn het nooit eens geraakt over waar hun maritieme grenzen liggen. Dat leidde de voorbije jaren al regelmatig tot hoogoplopende spanningen. Athene beschuldigt Ankara er nu van “de vrede te bedreigen” in het oosten van de Middellandse Zee. Het meent dat de aanwezigheid van het Turkse onderzoeksschip Oruç Reis in deze zone “een nieuwe ernstige escalatie” vormt en “de destabiliserende rol” van Turkije aantoont. 

De Turkse president Erdogan is alvast niet onder de indruk van de actie van Frankrijk. Hij zei dat het onderzoeksvaartuig waar nu over wordt geruzied gewoon doorgaat met boringen tot 23 augustus. Donderdag nog heeft Erdogan wel een onderhoud met de Duitse bondskanselier Angela Merkel en Europese Raadsvoorzitter Charles Michel, om de spanning te bedwingen. In juli nog besliste Ankara, na aandringen van Merkel, om booractiviteiten stop te zetten. 

“De oplossing in de oostelijke Middellandse Zee zal met dialoog en onderhandelingen worden gevonden”, aldus de Turkse president tijdens een toespraak in Ankara. “We zijn niet op zoek naar een nodeloos avontuur of verdere escalatie”, zei hij nog. Tegelijk voegde hij er wel aan toe dat Ankara “geen enkel land zijn rechten zou laten aantasten”. 

Hij noemt Griekenland verantwoordelijk voor het oppoken van de spanningen, en roept Athene op de Turkse rechten te respecteren. “De maritieme soevereiniteit opeisen met het eiland Meis (in het Grieks Kastelorizo, red.), dat kan niet rationeel worden uitgelegd”, meent Erdogan. “Dat eiland ligt op 2 km van de Turkse kust en 580 km van het Griekse vasteland.”

Vrijdag zitten de EU-ministers van Buitenlandse Zaken samen om onder meer dit conflict te bespreken.