‘België is héél slecht bezig. Daar wordt in het Europees Parlement echt mee gelachen’

Het is officieel: de heetste week sinds de waarnemingen. De code is rood, het gras is geel. De appels stoven gaar aan de bomen. De mensen zweten als paarden. Zeg niet dat ze het allemaal niet voorspeld heeft. “Tuurlijk is het heet. En het zal nog heter worden, jaar na jaar.” Het is even vakantie voor de jonge klimaatactiviste. “Mijn zussen en papa en ik komen al sinds ik negen ben naar dit meer van Monteynard, in de Franse Alpen. Om te surfen.” Het is dat wind door haar kop al eens deugd doet, en niet alleen als hittebestrijder. “Straks heb ik alweer een Zoom-call. Activisme is geen hobby, hoor. Dat gaat alsmaar door.”

Haar stage op de communicatiedienst bij de Europese Groene fractie is halfweg. En het is boeiend. “Adélaïde (Charlier, haar Franstalige evenknie bij Youth For Climate, red.) en ik, wij zetten hier ogen en oren open. We zijn op de hoogte van àlles over de Green Deal (het Europese klimaatplan, red.). Hebben zittingen bijgewoond, gepraat met Europarlementariërs. Ook van niet-klimaat ambitieuze partijen. Zo had ik een vurige discussie met een parlementslid van de EPP (de rechtse fractie, red.) die me nadien toch kwam zeggen hoe verfrissend ze onze aanwezigheid daar vindt. Ik schrijf elke maand een rapport voor de Europese jongeren. Maar sinds corona is het telewerk.”

Kennen ze jou daar, in het Europarlement?

“Ze kénnen ons, allemaal. De impact die onze beweging heeft is gigantisch. Naar buiten toe lijkt het weggedeemsterd, maar bij alles wat daar aan klimaat gebeurt, wordt in het Europees Parlement telkens weer verwezen naar de eisen van de jongeren die met miljoenen op straat zijn gekomen. We hebben extreem veel druk gezet.”

Maar haalt het ook wat uit?

“We hebben vorige maand, net voor de Europese top, een open brief geschreven - Greta Thunberg, Adélaïde en ik, en de Duitse Luisa Neubauer - aan de Europese leiders en die al is ondertekend door zovelen (123.000 mensen, onder wie honderden wetenschappers en grote namen zoals Leonardo Di Caprio, activiste Malala, Coldplay, Billie Eilish, red.) Alles opnieuw science based. Mààr. Europa is héél slecht bezig. België nog slechter trouwens, daar wordt in het Europees Parlement echt mee gelachen. ‘Met België gaan we er niet geraken’. Ik sprak na de brief met Ursula von der Leyen, (de voorzitter van de Europese Commissie, red.) en zij gaf zélf toe dat de Europese doelstellingen niet volstaan maar ‘dat er ook andere wetten gelden’. Die van de economie uiteraard.”

Terwijl intussen alle tongen op onze tenen hangen.

“O, maar deze hittegolven zijn aangekondigd. Hoe lang roepen wij dit nu al! Ze worden frequenter en nemen toe in kracht. Iedereen voelt het nu. En maar zagen, en maar blazen dat het warm is. Terwijl: Zuhal Demir (de Vlaamse minister voor Omgeving, red.) wéét toch dat de betonstop drastischer moet. Ze wéét dat haar hittebeleid niet ambitieus genoeg is. Ze gaat gigantisch te laat komen.”

“En Europa heeft dan nog de luxe van de minste last van alle continenten. Er is zoveel aan de gang waar geen haan naar kraait: enorme bosbranden in Kenia momenteel, een Canadese ijskap die aan sneltempo wegsmelt, overstromingen en nog veel heftigere hittegolven in the Global South (de ontwikkelingslanden, red.), in het Midden Oosten. Een half miljard mensen zullen tegen 2050 - dat is binnen dertig jaar al hé - op de vlucht zijn voor het ondraaglijke klimaat. Officieel cijfer van de VN, toch niet bepaald een hobbyclubje.”

En wij weten hier al niet waar kruipen...

“Ik ben in het Amazonewoud geweest, (na haar maandenlange oversteek met de zeilboot vorig jaar, voor de uiteindelijk gecancelde klimaattop in Chili, red.) Ik heb gezìen wat daar gebeurt: mensen hun huizen branden daar gewoon àf. De klimaatcrisis is één grote mensenrechtencrisis - dat zie ik hoe langer hoe meer! Ik word er moedeloos van.”

Maar corona duwt klimaat helemaal weg.

“Nu wordt er 2000 miljard Europees geld besteed aan de economische wederopbouw na corona. Mààr met bijna geen groene voorwaarden. Extreem onverantwoord.”

“Corona is ook een gevòlg van hoe het klimaat is mismeesterd. Door de natuur kapot te maken, is de bevolkingsdichtheid groter, krijgen virussen meer vrij spel. Er is de illegale jacht op wilde diersoorten voor voeding, wat virussen doet overspringen. Ik lees over sluimerende virussen in de gletsjers van Tibet, in het ijs op Antarctica, waarvan men niet wéét welke pandemieën ze kunnen veroorzaken als die vrij komen. Corona is verschrìkkelijk. Echt waar. Mensen sterven. Maar het is ook een beetje karma. Letterlijk: de consequentie van eerder gesteld gedrag. Al vind ik absoluut niet dat de wereld corona verdient. Nìemand zou mogen lijden.”

Is corona ook niet een beetje een zegen voor het klimaat?

“Omdat de halve wereld tijdelijk platligt? De CO2-uitstoot is nauwelijks gedaald. Met tien procent dit jaar. En is opnieuw enorm aan het stijgen. We’re not even close!”

Voor corona is er wel mogelijk wat voor het klimaat niet kan: àctie.

“Onbegrijpelijk! Hoe vaak hebben wij, klimaatjongeren, niet als antwoord gekregen: ‘Er is geen geld, er is geen draagvlak’. Nu is er dat voor corona ineens allemaal wél. Wat de klimaatzaak nodig heeft is een Marc Van Ranst, die elke dag in het nieuws wetenschappelijke duiding geeft over de noodzaak aan dringende maatregelen. Het klimaat is gigantisch veel dodelijker dan corona! Maar de vijand is nog onzichtbaarder. Dat moet gecommuniceerd worden.”

Jij kan de Marc Van Ranst in de tv-studio’s zijn.

(zucht en lacht) “I tried, I tried...Maar weet je wat ik oprecht denk? Dat veel politici zo hard bezig zijn met vergaderen en druk doen, dat ze de tijd niet nemen om het bestaande wetenschappelijk bewijs te lézen. Die wapperen maar wat met doekjes voor het bloeden, spelen op hoop en sussen. Néén. Ik ben 19. Zo moeilijk is dat dus niet, je hier eens écht in verdiepen”.

Zoveel geestdrift, Anuna. Jouw zomer had er frisser kunnen uitzien.

“Ik zou naar Lesbos trekken, precies in deze vakantieweken, om als vrijwilliger te helpen in het vluchtelingenkamp waar 20.000 mensen op elkaar gepakt zitten, maar door corona mogen enkel ervaren hulpverleners en medisch personeel er nog in. Mààr: ik heb andere plannen.”

Vertel.

“Ik vertrek volgende week met de bus naar Berlijn voor een meeting met Angela Merkel op donderdag. Greta, Louisa, Adélaïde en ik hebben de ambitie om bij zoveel mogelijk staatshoofden persoonlijk onze eisen te gaan voorleggen. Merkel is de eerste in ons rijtje. Ik hoop dat ze goed luistert. Duitsland krijgt straks enorm veel invloed in Europa.”

Heb je dan zenuwen, op de koffie bij de bondskanselier?

“Neen, ik ben heel chill. Ik was dat ook toen ik Macron ontmoette, Rutten, Charles Michel. Want ik wéét wat ik kom zeggen.”

Jouw vorige zomer was ook heet. Je werd uitgejouwd op Pukkelpop, je medeoprichtster Kyra Gantois stapte op en jullie maakten ruzie in de pers.

“Ach, Pukkelpop. We hebben toen op tien festivals gestaan. Negen keer ging het goed. Op Pukkelpop ging het fout. Dat gebeurt. Klaar. En Kyra? Compleet irrelevant. Daar kan ik echt niks meer op zeggen.”

Jij en de slinkende groep klimaatbetogers irriteerden nogal wat mensen.

“Niemand die zaagt: ‘Daar is Erika Vlieghe weer’ of een andere expert. Maar goed, dan graag onze keigrote, grote invloed achter de schermen die ik je al beschreef.”

Ben je veranderd, tegenover een jaar geleden?

“Ik wéét het niet goed. Ik heb een goed beeld gekregen van hoe de politiek werkt. Of niet werkt. Denk ik. Vrees ik. Ik ben daarin extreem teleurgesteld geraakt. En in paniek geschoten, ook wel. Ik merk zo vaak, na twintig minuten praten, dat politici geen idéé hebben waar het over gaat. Dat is angstaanjagend als je negentien bent.”

Je draaft wel nog altijd door.

“Sommige mensen zeggen me: ‘Anuna, ‘t is goed. Stop ermee. Ga wat feesten’. Néén. Activisme is geen hobby hé. Ik kàn niet anders. Ze spelen met onze toekomst alsof het poker is!”

Dat moet veel onrust brengen toch, in de inborst van een negentienjarige.

“Het brengt vooral eenzaamheid, activisme. It’s quite a lonely word. Veel mensen zijn niet-activist. Windsurfen. Zeilen. Alles met water. En muziek beluisteren. Dat ontspant. En nu en dan eens met iemand babbelen aan wie je eens nìet alles moet uitleggen.”

Je hebt een nieuwe liefde, hoor ik. Is zij zo iemand?

(glimlacht hoorbaar door de telefoon) “Zou kunnen. Maar dus: ik krijg het ervan als mensen naar mij komen van ‘Amai Anuna, je bent goed bezig! Want ja, de wereld gaat naar de kloten.’ En die vervolgens zelf lustig vlees blijven eten of naar Bali vliegen om een weekje te gaan zonnen.”

Ik zal dan al maar de opmerking maken die zal volgen: je gaat wel met de bus naar Berlijn. Vervuilend.

“Ik kan niet te vòet gaan hé. Dat zou belachelijk zijn. En ik heb geen rijbewijs. Maar ik vlieg niet. En het is de Flixbus, dat is openbaar vervoer. Dat promoten we.”

Zou je nog opnieuw maandenlang zeilen naar de andere kant van de wereld?

“Misschien. Als ik daar nog eens moet zijn.”

Je gaat in Brussel studeren in september, als het corona belieft.

“Ja. Social sciences aan de VUB. Word ik ooit politicus of blijf ik activist? Ik weet het niet. Waar ik het meeste invloed heb. I’m not chasing waterfalls anymore. Misschien is dat wel de grootste verandering in mijn leven. Maar ik blijf vechten. Het moet.”