Malinese president kondigt ontslag aan, muitende Malinese militairen beloven verkiezingen

De rebellie brak dinsdag uit. Naast president Ibrahim Boubacar Keïta en premier Boubou Cissé hadden de militairen volgens lokale media eerder al onder anderen de minister van Economische Zaken ontvoerd. Het verarmde Mali is al maanden in de greep van protesten en een politieke crisis. Hoeveel militairen in opstand zijn gekomen is onduidelijk.

President Ibrahim Boubacar Keïta heeft vannacht in een tv-toespraak op de staatszender aangekondigd dat hij opstapt. In de toespraak, die nog geen vijf minuten duurde, zei de president dat hij geen andere keuze heeft dan zijn lot te aanvaarden, omdat de veiligheidsdiensten beslist hebben hem opzij te zetten. 

Mali is al twee maanden in de greep van regelmatige protesten en een politieke crisis. Keïta werd twee jaar geleden nog herkozen, maar stond al een tweetal maanden onder druk van het volk om op te stappen. Hij deed enkele toegevingen, maar die konden het protest niet bedaren. Vanuit Parijs en andere westerse hoofdsteden genoot de president brede steun.

De Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (Ecowas) veroordeelt de recente acties "door putschistische militairen” en besliste om de grenzen met Mali te sluiten.

Mali heeft voorlopig ook geen plaats meer in de beslissingsorganen van Ecowas, meldt de organisatie nog in een communiqué. Ook de geldstromen tussen Mali en de andere lidstaten worden opgeschort. Er moeten, wat betreft Ecowas, "onmiddellijk sancties getroffen worden tegen alle coupplegers". Het samenwerkingsverband, bestaande uit 15 landen, weigert voorts elke legitimiteit van de coupplegers te erkennen.

Morgen houden de Ecowas-staatshoofden een teleconferentie over de situatie in Mali. Die conferentie zal worden voorgezeten door de Nigerese president Mahamadou Issoufou. Eerder raakte al bekend dat de VN-Veiligheidsraad vandaag in spoed bijeenkomt, op vraag van Frankrijk en Niger.

Het is echter onduidelijk hoe het nu verder moet in het West-Afrikaanse land. Frankrijk heeft er een grote troepenmacht, in de strijd tegen islamterreur, en de VN zijn er aanwezig met de Minusma-missie. Ook vanuit New York werd de staatsgreep veroordeeld door VN-secretaris-generaal Antonio Guterres.

De militairen die in Mali de macht hebben gegrepen, zeggen dat ze een “civiele politieke transitie” op gang willen brengen die moet leiden tot verkiezingen “binnen een redelijke termijn”. 

Ruim drie uur na de aankondiging van Keïta, om 3u40 lokale tijd (5u40 Belgische tijd), verschenen mannen in legeruniform op de publieke zender ORTM. “Wij, de vaderlandslievende krachten gegroepeerd binnen het Nationaal Comité voor het Heil van het Volk (CNSP), hebben besloten onze verantwoordelijkheid te nemen voor het volk en voor de geschiedenis”, zei de woordvoerder van het leger, kolonel Ismaël Wagué, plaatsvervangend stafchef van de luchtmacht.

Wagué hekelde onder meer het “politieke cliëntelisme”, “het wanbeheer, de diefstal en de willekeur”, en de moordpartijen op dorpen. Hij nodigde het maatschappelijk middenveld en en sociaal-politieke bewegingen uit om mee de voorwaarden te creëren voor de overgangsperiode die tot eerlijke verkiezingen moet leiden. Hij reikte ook de hand naar internationale en subregionale organisaties. “De Minusma (de VN-missie in Mali, red.), de Barkhane-strijdmacht (de Franse antiterreuroperatie, red), de G5 Sahel, en de Takuba-strijdmacht (een Europese troepenmacht die de Malinese militairen moet begeleiden in de strijd tegen terroristen) blijven onze partners”, klonk het.

Hij bevestigde dat alle internationale overeenkomsten van Mali zullen worden gerespecteerd, zoals het Akkoord van Algiers dat Bamako en de gewapende groepen uit het noorden in 2015 ondertekenden.

In 2012 kwam het Malinese leger uit woede over slechte bewapening ook in opstand tegen de regering, wat leidde tot een staatsgreep. Radicaalislamitische rebellen maakten van de situatie gebruik door een groot deel van Mali te veroveren. Frankrijk, dat Mali ooit als kolonie had, besloot toen militair in te grijpen. Uiteindelijk werd een vredesakkoord gesloten, nadat Franse troepen de controle heroverden, maar de uitvoering van dat akkoord bleef aanslepen.

Inmiddels heeft de Afrikaanse Unie (AU) heeft het lidmaatschap van Mali opgeschort. De maatregel geldt “tot de terugkeer van de constitutionele orde”. De AU vraagt ook om “de vrijlating van president Boubacar Keita, de eerste minister en andere regeringsvertegenwoordigers die opgepakt werden”.