Permanent ‘out of office’: bedrijven zien thuiswerk als blijvertje

Echt harde meetbare cijfers over thuiswerk zijn er vooralsnog niet. Voorlopige indicaties en enquêtes zijn er wel. Zo bleek uit de Grote Coronastudie van de Universiteit Antwerpen dat 43 procent van de respondenten thuiswerkte tijdens de laatste week van juni: meer dan een verdubbeling met de net geen 19 procent die Statbel in 2019 in de vergelijkbare periode noteerde. Het komt ook overeen met de bevraging van werkgeversfederatie VBO. “Afhankelijk van bedrijf en sector lag de bezettingsgraad op kantoor in juni tussen de 25 en maximum 50 procent”, weet directeur-generaal Monica De Jonghe. “Bedrijven geven aan dat thuiswerk een essentieel onderdeel is geworden in hun organisatie, als dat nog niet het geval was.”

Tal van bedrijven hebben inmiddels te kennen gegeven dat hun personeel beter thuis blijft werken, alvast tot de pandemie in de kiem is gesmoord. Onder meer Nike stuurde zijn mensen – zowel in Europa als in de Verenigde Staten – met die boodschap naar het eigen home office. Ook de techbedrijven, denk aan Uber, Facebook of Google, bleken op dat vlak pioniers. Maar het zijn heus niet alleen de hippe vogels die dat doen. In Gent en Antwerpen wordt het administratief personeel aangemaand om voor de rest van het jaar van thuis uit te werken. Eerder al liet minister voor Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) verstaan dat thuiswerken de norm mag worden bij ambtenaren.

Sinds de verplichte lockdown halfweg maart waren lege kantoorruimten een vertrouwd gezicht. Volgens Kasper Demol, woordvoerder van werkgeversfederatie Voka, heeft dat een en ander in beweging gezet. “Bedrijven zijn gaan inzien dat thuiswerk een valabel instrument kan zijn. Verschillende bedrijven zijn bezig met het opmaken van een beleid daarvoor. We werden aanvankelijk een beetje overvallen door de lockdown, maar nu krijgt thuiswerk stilaan zijn plaats in de bedrijfscultuur.”

Koudwatervrees overwonnen

Uit een online enquête bij thuiswerkende Vlaamse ambtenaren blijkt een grote tevredenheid. 74 procent vindt dat het werken vanop afstand vlot verloopt. Het maakt een betere afstemming tussen werk en privé mogelijk, oordeelt ruim 71 procent. Alleen het gebrek aan sociaal contact tussen collega’s is soms lastig. Dat is ook wat Monica De Jonghe van het VBO vaststelt. “Veel bedrijven hebben hun koudwatervrees overwonnen en zien positieve zaken zoals minder pendeltijd en weinig tot geen impact op de productiviteit. Maar het vergt wel een andere aanpak, zeker op plekken waar mensen vaak in teams werken. Ik merk zelf binnen mijn team dat het soms moeilijker is om de vinger aan de pols te houden van wat er leeft.”

Hannelore Van Meldert, manager consult en hr-specialiste bij Acerta, stelt dat het de taak is van de hr-afdelingen om daar aandacht aan te besteden. “Social distancing mag niet leiden tot sociale afstand. We merken dat veel bedrijven nu op een kantelpunt staan wat betreft thuiswerken. Eerder werd het gezien als een incentive om zich te onderscheiden en mensen aan zich te binden, nu is het ingeburgerd geraakt. Uit ons onderzoek blijkt dat 55 procent van de bedrijven zegt structureel te blijven inzetten op thuiswerk.” Waar vroeger regeltjes werden opgemaakt om thuiswerk te officialiseren, merkt Van Meldert nu het omgekeerde: bedrijven denken hardop na over waarvoor het nog nodig is om fysiek contact te organiseren. “Thuiswerk is een blijvertje, ook omdat het soelaas biedt voor structurele problemen zoals de vele uren tijdverlies in het woon-werkverkeer.”

Ook voor dure kantoorruimte is het een oplossing, zegt Kasper Demol. “Minder personeel op kantoor betekent dat je minder ruimte nodig hebt, en dus minder kosten moet maken.” Al waarschuwt Monica De Jonghe dat thuiswerken niet als een besparingslogica mag gezien worden. “Het gaat over de organisatie van werk. Als je vertrekt vanuit een besparingsidee maak je een foute redenering.”