Britse regering zwabbert voort

De Britse minister Gavin Williamson piekerde er niet over de omstreden beoordeling van eindexamens aan te passen. “Geen U-turn,” verklaarde de bewindsman vrijdag, “geen verandering van koers.” Boris Johnson herhaalde deze vastberadenheid: “Laat er geen twijfel over bestaan,” zei de premier vanaf zijn vakantieadres weten, “de examenresultaten zijn robuust, ze zijn goed en werkgevers kunnen erop vertrouwen.”

Na enkele dagen van scholierenprotesten en negatieve krantenkoppen kwam toch de ommezwaai: Williamson liet maandag weten dat er een herziening komt, waarna hij zich verontschuldigde jegens studenten en de schuld bij ambtenaren legde. Johnson zelf had geen commentaar. Waar Margaret Thatcher ooit de harten van de partijgetrouwen stal met het ferme ‘You turn if you want to. The lady’s not for turning’ doet de regering-Johnson niet anders.

Dat de Britse regering geen goede coronacrisis doormaakt is duidelijk. Wat het sterftecijfer betreft behoren de Britten tot de Europese koplopers, terwijl de economische klap groter is dan elders. Bij het aankondigen van maatregelen, zoals het invoeren van een speciale corona-app, beloven ministers de bevolking dat de wereld met bewondering naar de Britten zal kijken, om er vervolgens achter te komen dat het toch niet werkt zoals gehoopt.

Voetballer Marcus Rashford

Wat opvalt is hoezeer de regering-Johnson de publieke opinie volgt. Toen er dit voorjaar ophef bestond over het feit dat migranten die in de Britse zorg gaan werken voortaan zelf moeten opdraaien voor hun zorgkosten, bond de regering snel in. Ze zwichtte ook voor de voetballer Marcus Rashford, die er campagne voor voerde om dit coronajaar ook tijdens de zomer gratis schoolmaaltijden te verstrekken aan achtergestelde kinderen.

In juni kwam onderwijsminister Williamson terug van zijn belofte om alle lagere scholen nog voor de zomer te heropenen. Twee maanden later zit deze bewindsman weer in de problemen. In maart had de regering-Johnson, in paniek, besloten om scholen te sluiten. Dat omstreden besluit zou tot problemen leiden voor eindexamenscholieren, maar inmiddels is gebleken dat de regering niet goed heeft nagedacht over de gevolgen daarvan.

Er werden geen pogingen gedaan om alternatieve testen of examens te organiseren, hoewel afstand houden geen probleem zou zijn geweest. Williamson vertrouwde op een ingewikkeld algoritme, het soort waar regeringsadviseur Dominic Cummings dol op is. Niet alleen de inschatting van de docent woog mee, maar ook eerdere resultaten op een bepaalde school en zelfs de eigenschappen van leerlingen, zoals sekse en etnische afkomst.

De regering wilde niet blindvaren op het oordeel van docenten, bang dat hun ‘overoptimisme’ zou zorgen voor cijferinflatie. Het gevolg was dat 40 procent van de leerlingen lagere beoordelingen kreeg dan docenten hadden voorspeld. Met name pientere scholieren uit achterstandswijken bleken te zijn benadeeld. ‘Fuck the algorithm’ stond onder meer te lezen op borden die demonstrerende studenten zondag met zich meedroegen bij Downing Street.

Hard getroffen door lockdown

De scholieren kregen volop steun, omdat het gevoel heerste dat ze extra hard zijn getroffen door de lockdown en daarom het voordeel van de twijfel zouden moeten krijgen. Nadat de regeringen in Schotland, Noord-Ierland en Wales overstag waren gegaan, kon Williamson niet achterblijven. Vroeger zou een minister zijn opgestapt of ontslagen, maar als brexiteer en belangrijke speler achter de schermen van de macht kan hij aanblijven.

De zwabberpolitiek is het gevolg van een door Cummings ingevoerde werkwijze waarbij het oordeel van focusgroepen centraal staat bij het nemen van politieke beslissingen. Strategisch gezien is er een probleem ontstaan. Docenten hebben de houding van Williamson ervaren als een motie van wantrouwen en dat terwijl de regering steun vanuit de onderwijswereld nodig heeft om over twee weken alle scholen te openen, een cruciale regeringsbelofte.

Een nieuwe ommezwaai hangt in de lucht. Of zoals een Engelse krant het in koeienletters omschreef: Another fine mess.