‘Zonder beelden was dit gepasseerd, net als toen’: Jan Jacobs zoon stierf ook in politiecel na interventie
‘Je voelt aan alles: als er geen beelden waren en geen pers om die publiek te maken, dan was ook dit gewoon gepasseerd. Net zoals toen, met Jonathan.’ In 2010 verloor Jan Jacob zijn zoon na een interventie in een politiecel in Mortsel.
De gelijkenissen zijn griezelig, vindt de Aalsterse kunstenaar Jan Jacob (69). Het filmpje waarin de Slowaak Jozef Chovanec (38) in een politiecel op de luchthaven van Charleroi wordt verstikt, toont ongeveer hetzelfde als de interventie van het Antwerpse Bijzondere Bijstandsteam (BBT) in een politiecel in Mortsel, begin 2010. Na zeven jaar procederen werden zeven agenten en ook de directeur en de psychiater van een instelling schuldig bevonden en veroordeeld tot celstraffen van 6 tot 9 maanden met uitstel.
Wat dacht u?
Jan Jacob: “Ja, verschrikkelijk. Wij waren daar de hele dag niet goed van. Zo’n agente die de Hitlergroet brengt, die plezier maakt, dat verzin je toch niet? Wat ik zo pijnlijk vind, is dat de nabestaanden net als wij tot op een punt zijn gebracht dat er geen andere keuze meer was dan de pers te contacteren en de hele wereld te vragen om mee te kijken naar die beelden. In ons geval vorderde het parket destijds eerst de buitenvervolgingstelling voor die agenten. Tot Panorama met die beelden kwam. Je voelt aan alles: als er geen beelden waren en geen pers om die publiek te maken, dan was ook dit gewoon gepasseerd. Net zoals toen, met Jonathan.”
Na de zaak-Jonathan zouden er toch lessen worden getrokken?
“Ik herinner mij dat we een brief kregen van de politieschool, waarin men zei dat er nieuwe richtlijnen waren uitgevaardigd door deze procedure. Er was ook een rapport van het Comité P. En er was een brief van de Orde van Geneesheren. Wat mij nog het meeste stoort in deze nieuwe beelden, is de arts die je ziet. Die geeft die man een injectie zonder hem eerst te onderzoeken. Dat gebeurde ook bij Jonathan. Achteraf was iedereen het erover eens dat dat met geen mogelijkheid mag. Een arts mag niet zomaar iets bij je inspuiten zonder je vooraf te hebben onderzocht op allergieën en risico’s op bijwerkingen. Maar hier zie je het wéér gebeuren.”
Hoe was het om te beslissen om iets pijnlijks en intiems als dit te delen?
“Het is de allerlaatste stap in een proces. Je doet dat omdat je voelt dat er via de geijkte procedures niks gaat bewegen. Ik heb er geen seconde spijt van gehad. Ik ben in totaal 28 keer voor een of andere rechtbank moeten verschijnen, vanwege een klacht over schending van het geheim van het onderzoek. Ik ben benieuwd hoe het verder gaat gaan met die Slowaakse vrouw, maar als de top van de federale politie laat weten dat ze tot woensdag geen weet had van deze beelden, dan zit er toch iets grondig fout? Deze agenten denken écht dat ze onaantastbaar zijn. Het pijnlijke is dat je nu moet beseffen dat dat ook gewoon zo is. Zijn er geen beelden, dan sta je als nabestaande nergens.”
Wanneer zag u de beelden van Jonathan zelf voor het eerst?
“Op 8 april 2010, goed twee maanden nadat het was gebeurd. Jef Vermassen, onze advocaat, heeft die toen nog opgevraagd, want je wist maar nooit dat ze door een of ander technisch falen verloren zouden gaan. Net als die vrouw hebben we twee jaar gewacht om ze publiek te maken. Want je denkt: het kan toch niet dat ze dit laten gebeuren? Maar er zijn nog altijd krachten die het willen laten passeren. Dat maakt het zo pijnlijk. Wij hebben altijd gezegd dat het ons niet om strenge straffen te doen was. Wij wilden niemand opgesloten zien worden of iets dergelijks. Wij wilden enkel dat na Jonathan niemand nog iets van deze strekking zou kunnen overkomen. Dat was onze enige inzet.
“Ik ben vrij zeker dat er veel meer George Floyd-drama’s zijn. Denk aan die jongen in Roeselare, Lamine Bangoura. Er zijn geen beelden en dus laat het parket iedereen vrijuit gaan. Zonder beelden kun je het gewoon vergeten.”