Oncoloog UZ Leuven waarschuwt: "Ik zie tumoren waarvan ik dacht dat ze enkel nog in geschiedenisboeken stonden"
In april werden bijna de helft minder kankergevallen opgespoord dan een jaar ervoor, een gevolg van de coronamaatregelen. De gewone zorg moest toen plaats ruimen, waardoor veel afspraken en controles afgezegd werden. Ook nu nog stellen mensen controles uit. Dat is gevaarlijk, waarschuwt radiotherapeut-oncoloog Gert De Meerleer. "We moeten nu geavanceerdere tumoren proberen te genezen, met zwaardere, complexere therapieën. We gaan de gevolgen hiervan op lange termijn zien, met een oversterfte door kanker. Laat je alsjeblieft onderzoeken."
Half juli luidde de Stichting Kankerregister de alarmbel. In april van dit jaar, toen de coronacrisis volop woedde, lag het aantal kankerdiagnoses 44 procent lager dan in april 2019. Een daling die alles te maken had met de noodmaatregelen ter bestrijding van het coronavirus. Op dat moment waren alle niet-noodzakelijke onderzoeken en ingrepen in de ziekenhuizen opgeschort. En ook de grote preventieve bevolkingsonderzoeken naar borst-, dikkedarm- en baarmoederhalskanker waren stopgezet.
Maar patiënten bleven ook na de hervatting van de activiteiten in artsenpraktijken en ziekenhuizen begin mei meer thuis uit vrees voor een besmetting. Ze annuleerden hun afspraken en stelden doktersbezoeken en behandelingen uit. Experts en overheden waarschuwden toen enkele keren voor de risico's daarvan.
Toen het aantal besmettingen begon te dalen, gingen de kankerdiagnoses weer de hoogte in. Maar een tiental dagen geleden sloeg de Stichting tegen Kanker opnieuw alarm. Door de nieuwe stijging van de besmettingen deze zomer merkten artsen opnieuw dat mensen hun afspraken annuleerden of uitstelden.
Bekijk hier het verslag van "Het Journaal" en lees voort onder de video:
"Tumoren die veel groter zijn dan vroeger"
Gert De Meerleer, kliniekhoofd radiotherapie-oncologie UZ Leuven, hoogleraar aan KU Leuven en voorzitter van BRAVO ("Belgian Radiotherapy Awareness & Visibility Organisation") maakt zich ernstige zorgen. Het uitstel van afspraken en controles leidt op de oncologie-afdelingen van de ziekenhuizen tot drama's. "We moeten nu geavanceerdere tumoren proberen te genezen, met dikwijls zwaardere therapieën, complexere, duurdere. En wat veel van mijn collega's aangeven, het moet allemaal nu en snel en we hebben daar niet altijd de tijd en de ruimte voor."
"Ik zie de laatste weken in de praktijk tumoren waarvan ik dacht dat ze alleen nog in de geschiedenisboeken stonden. Collega-oncologen zien borsttumoren die veel groter zijn dan vroeger. Ik heb collega's die zich afvragen, ik zie nauwelijks patiënten, waar zijn die mensen? En dat omdat mensen noodzakelijke screenings en opvolgingsonderzoeken hebben uitgesteld."
We moeten geavanceerdere tumoren proberen te genezen, met zwaardere therapieën, complexere, duurdere. Ik zie de laatste weken tumoren waarvan ik dacht dat ze enkel nog maar in geschiedenisboeken stonden.
De Meerleer waarschuwt dat je de effecten van uitstel niet alleen nu al ziet, maar ook jarenlang zal merken. "Het is logica: hoe later je een tumor vindt, hoe complexer, hoe moeilijker te behandelen, hoe groter ook de kans op herval later. Dat zien we niet in de eerste maanden, de meeste tumoren kunnen we jarenlang goed houden. We vrezen voor een oversterfte door kanker binnen enkele jaren."
De arts verwijst naar een onderzoek in het Verenigd Koninkrijk. Daar hebben ze voor vier types tumoren (borst, dikke darm, long, slokdarm) de oversterfte over enkele jaren becijferd. Dat zou nu al over 4.000 mensen gaan. "En andere types tumoren zoals blaas, prostaat, nieren zijn daar nog niet in opgenomen. We moeten daar wel beducht voor zijn."
Daling in aantal kankerdiagnoses ten gevolge van corona: "Vrees voor oversterfte"
"Collega: ik verlies mensen die ik niet mag verliezen"
Niet alleen voor patiënten, ook voor artsen is dit zwaar om te dragen. "Ik kan de dingen meestal wel vrij goed van me afzetten, maar vorige week maandag kwam ik thuis na een dramatische dag, ik had tumoren gezien die ik nog nooit gezien had. Toen dacht ik, waar gaan we naartoe, waar zijn we mee bezig?"
"Intussen gaat het weer beter, maar ik heb collega's die op de rand zitten. Een collega van mij, die keihard werkt, zegt, dit wordt dramatisch, ik verlies mensen die ik niet mag verliezen. Dat begint mentaal toch wel zwaar door te wegen."
Vorige week kwam ik thuis na een dramatische dag, ik had tumoren gezien die ik nog nooit gezien had. Toen dacht ik, waar gaan we naartoe, waar zijn we mee bezig?
"Wees niet bang voor een ziekenhuisonderzoek"
Onze grootste vraag, aan de overheid, alstublieft, communiceer dit ook. Er is meer dan Covid-19 alleen.
Het is druk op de kankerafdelingen, maar mensen hoeven zich ook geen zorgen te maken dat ze maandenlang op een afspraak moeten wachten. "Op de meeste kanker- en chirurgische afdelingen is er wel een mate van flexibiliteit. Wij draaien hier op 140 procent van onze normale bezetting, we werken extra. Denken dat het toch nog lang zal duren voor je op afspraak zal kunnen komen, is geen reden om niet te komen."
"Als je op een maandag belt, zal je niet op dinsdag kunnen langskomen, maar een afspraak binnen de paar weken zal er wel zijn. Bedenk: hoe vroeger de diagnose gesteld wordt, hoe minder complex de therapie, voor de patiënt, maar ook voor ons, we kunnen beter nieuws brengen. En dat is een positieve cirkel."
Stel een nazicht en een follow-up niet uit. Laat je alsjeblieft onderzoeken als je je zorgen maakt. Je hoeft niet bang te zijn voor een coronabesmetting.