Wie is Aleksej Navalny, de "vergiftigde" Russische oppositieleider en luis in de pels van president Poetin?

Aleksej Navalny staat bekend als de grootste criticus van de Russische regering en de machthebbers in het Kremlin. In 1998 behaalde hij een diploma in de rechten aan de "Universiteit van de Vriendschap der Volkeren" in Moskou, waarna hij zich specialiseerde in corruptie. 

De 44-jarige oppositieleider weet maar al te goed dat de corruptie in Rusland dé achilleshiel is van het politieke systeem. Er wordt wel eens gezegd dat de Russische president Poetin voor niemand bang is, maar dat is buiten Aleksej Navalny gerekend. 

Aleksej Navalny begon zijn anticorruptiecampagne in 2008 met blogs gericht op door de staat gecontroleerde bedrijven. De Russische activist staat aan het hoofd van een onderzoeksteam dat het luxeleventje van de Russische elite graag aan het licht brengt. Zijn YouTube-kanaal heeft miljoenen - vooral jonge - aanhangers die een einde willen aan het presidentschap van Poetin. 

In 2013 stelde Navalny zich verkiesbaar voor het ambt van burgemeester in Moskou. Navalny eindige tweede, met 27 procent van de stemmen, achter Poetin-bondgenoot Sergej Sobjanin. Die poging werd al snel door de Russische autoriteiten beantwoord met een beschuldiging van fraude. Zijn veroordeling werd uiteindelijk door het Russische Hooggerechtshof vernietigd na een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. 

Maar zijn allergrootste doel is om Poetin uit te dagen bij de verkiezingen. Tot nu toe heeft hij die droom nog niet kunnen verwezenlijken. Met een strafblad is dat ook geen evidentie. Opiniepeilingen van het onafhankelijke onderzoeksbureau Levada plaatsten Navalny in januari 2020 op de zevende plaats, als eerste oppositiepoliticus. 

Navalny werd in het verleden meermaals gearresteerd wegens onder meer het opzetten van protesten. Na de verkiezingen van 2011, waarbij het "Verenigd Rusland" van Poetin won, werd Navalny gearresteerd nadat hij een protestgolf had opgestart. Tienduizenden demonstranten trokken toen de straat op in Moskou en andere Russische grootsteden om te protesteren tegen het Russische bewind. 

In 2017 werd Navalny drie keer gearresteerd voor het organiseren van anti-Poetin-protesten. Hij kreeg een voorwaardelijke straf van vijf jaar, maar werd uiteindelijk begin 2018 korte tijd vastgehouden. Later in 2018 zei Navalny dat hij zich kandidaat zou stellen voor het presidentschap, maar een rechtbank veroordeelde de opposant toen opnieuw voor fraude, waardoor hij zich geen kandidaat meer zou kunnen stellen. Navalny ontkende de aanklacht met klem en noemde de zaak "belachelijk".

Niet alleen het Kremlin moet niets weten van Navalny. De 44-jarige opposant krijgt ook kritiek vanuit de oppositie zelf. Zo bekritiseren sommige Russische liberalen Navalny vanwege zijn ultranationalistische sentimenten. Hij heeft in het verleden op heel wat ultranationalistische bijeenkomsten gespeecht. 

Voor velen is Navalny een controversieel persoon. In 2014 werd hij gevraagd naar de annexatie door president Poetin van het Oekraïense schiereiland de Krim, in een interview met het radiostation Echo Moskvy. Navalny zei dat hoewel de annexatie van de Krim in strijd is met het internationale recht, "de Krim nu tot Rusland behoort". 

In 2019 zat Aleksej Navalny korte tijd in de gevangenis. Toen beweerde de Russische opposant dat hij "vergiftigd" was door een "onbekend chemisch product" en overgebracht was naar het ziekenhuis. De Russische overheid beweerde dat het om een "allergische reactie" ging en dat er "geen enkele giftige substantie" werd aangetroffen. 

Vorige week donderdag raakte Navalny vergiftigd op weg van Tomsk naar Moskou. Hij wordt sinds afgelopen weekend verzorgd in het Berlijnse Charité-ziekenhuis, waarnaar hij vanuit Rusland werd overgebracht. De Russische criticus ligt in een kunstmatige coma, maar zou niet meer in levensgevaar zijn.