Wordt Kim Jong-un opgevolgd door zijn zus?

De Zuid-Koreaanse inlichtingendiensten hebben deze week meegedeeld dat Kim Jong-un een deel van zijn bevoegdheden zou hebben afgestaan aan zijn jongere zus Kim Yo-jong. Dankzij die voorname promotie zou ze nu verantwoordelijk zijn voor de ‘Organisatie en de Begeleidingsdienst’ van de regerende Arbeiderspartij. Indien dat klopt, versterkt dat haar status als de op één na machtigste figuur van Noord-Korea. 

Dat deze nieuwe benoeming niet publiek verkondigd werd, is evenwel geen verrassing. De Koreaanse Arbeiderspartij schreeuwen dergelijke veranderingen meestal niet van de daken en discretie is een sleutelwoord in het beleid. Door een gebrek aan persvrijheid en een streng gereguleerd internetgebruik, bereikt dergelijke bestuursinformatie de buitenwereld slechts mondjesmaat, en vooral onder toeziend oog van de autoriteiten.

Toch speculeren experten al langer over een nieuwe benoeming nadat het takenpakket van Kim Yo-jong de laatste tijd stelselmatig werd uitgebreid. Ook de immer discrete Kim Jong-un steekt zijn vertrouwen voor zijn jongere zus niet onder stoelen of banken. Door die leidende functie en de steun als rechterhand van de dictator wordt ze door experten “de facto leider nummer twee” genoemd. 

Hechte band met Kim Jong-un

Ondanks de opvallende manier waarop Kim Yo-jong op de politieke ladder omhoog weet te klimmen, is over haar leven, zoals bij iedereen van de Kim-Clan, weinig bekend. Zelfs over haar leeftijd is er geen eensgezindheid. De vermoedelijk 32-jarige groeide op in de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang in het huis van haar moeder. Daar zou ze al van jongs af aan een grote interesse in politiek hebben getoond.

Eind jaren jaren negentig trok de jonge Kim Yo-jong met Kim Jong-un en enkele andere familieleden naar een kostschool in Zwitserland. Ver weg van haar vertrouwde omgeving, zouden de twee sterk naar elkaar zijn toegegroeid en een hechte band hebben gecreëerd. 

In 2000 keerde ze terug naar Noord-Korea, waar ze een diploma in de computerwetenschappen binnenhaalde. Ze zou gehuwd zijn met overheidsambtenaar Choe Ryong-hae, met wie ze in 2015 een kind gekregen zou hebben.

In de schaduw

Heel haar leven werd Kim Yo-jong achter de schermen gehouden, tot ze in 2010 voor het eerst plots opdook op een foto van de Koreaanse Arbeiderspartij. Nadien bleef het opnieuw enkele maanden stil, tot ze eind 2011 opnieuw in beeld kwam op de begrafenis van haar vader, Kim Jong-il. Een grootse verschijning was dat evenwel niet. Hoewel ze in verschillende media werd getoond, werd ze door Noord-Korea niet bij naam genoemd.

Pas in 2014 kwam ze bij name op het schouwtoneel toen ze Kim Jong-un vergezelde tijdens de verkiezingen voor de hoogste volksvergadering. De tot dan onbekende zus werd plots opgevoerd als een belangrijk figuur binnen de Arbeiderspartij. 

Sindsdien verschijnt ze meer en meer in beeld, waarbij ze actief met haar broer blijkt samen te werken. Ze vergezelt hem hem regelmatig bij politieke bezoeken, zoals tijdens een ontmoeting met Donald Trump. Voor Kim Jong-un is ze een vertrouwde rechterhand, voor de buitenwereld een symbool van een mogelijke jonge en charismatische nieuwe wind.

Dat vertrouwen van Kim Jong-un zou niet gebaseerd zijn op een pure familieband, maar op een uniek politiek inzicht waarover zijn zou zus zou beschikken. Kim Jong-un toonde al eerder dat leiderschap boven familie komt. Zo gaf hij zelf de opdracht tot de executie van zijn oom en wordt hij verdacht van betrokkenheid bij de moord op zijn halfbroer in Kuala Lumpur.

Personencultus

Hoewel ze voornamelijk in de schaduw werkt van broer Kim Jong-Un, is Kim Yo-jong toch geen onbekende op het politieke terrein. Ze zette haar eerste stappen in de politieke wereld toen ze in 2007 tot junior lid van de Koreaanse Arbeiderspartij werd benoemd. Een tijdlang werkte ze daar achter de schermen, tot ze in 2015 een belangrijke rol bij het Departement van Propaganda en Agitatie kreeg. Daar werd ze verantwoordelijk voor “het versterken van de macht van Kim Jong-un” door het uitvoeren van “verafgodingsprojecten”. 

Daarbij zou ze het brein geworden zijn achter het zorgvuldig geconstrueerde imago van de dictator. Ze zou een leidende rol gehad hebben bij het boetseren van zijn beeld naar dat van hun grootvader Kim Il-sung, de stichter van Noord-Korea, die verafgood wordt in het land. Daarvoor zou ze hem persoonlijk aanmoedigen om “een man van het volk” te zijn. Om hem af te schilderen als welwillend en toegankelijk leider maande ze hem bijvoorbeeld aan een bezoek te brengen aan de kermis, scholen of verzorgingstehuizen.

Dat ze die functie als belangrijkste propagandist goed uitvoerde, staat vast. De personencultus van Kim Jong-un zou volledig van haar hand zijn. Ook Kim Jong-un is tevreden over haar taak, dat blijkt uit haar benoeming in 2017 tot mede-directeur van Politburo, het hoogste beslissingsorgaan van de regerende Arbeiderspartij. Volgens experten was die uiterst belangrijke promotie het teken dat Kim Jong-un een groot vertrouwen had in zijn jongere zus en persoonlijk adviseur.

Eerste Noord-Koreaanse bezoek aan Zuid-Korea

De laatste jaren treedt Kim Yo-jong meer en meer uit de schaduw en wordt ze bij belangrijke gebeurtenissen naar voren geschoven. Zo mocht ze in 2018 de openingsceremonie van de Olympische Winterspelen in Zuid-Korea bijwonen. Ze was daarmee het het eerste lid van de regerende familie van Noord-Korea dat Zuid-Korea bezocht sinds het einde van de Koreaanse oorlog van 1950-53. Dat was evenwel geen pleziertrip. De doordachte politica kreeg een strategische plaats vlakbij vicepresident Mike Pence.

Ondanks die tactische promoties en belangrijke bezoeken, kwam een eerste echte publieke verklaring er pas dit jaar. In maart hekelde Kim Yo-jong hoe Zuid-Korea de Noord-Koreaanse raketproeven bekritiseerde. In haar explosieve speech noemde ze Zuid-Korea een “bange blaffende hond”. Dat ze een dergelijke belangrijke verklaring over de relatie met Zuid-Korea persoonlijk mocht voeren, is volgens experten uniek.

Hoewel  Kim Jong-un nog geen verklaringen heeft gedaan over welke functies hij nog voor zijn zus in petto heeft, is het duidelijk dat haar invloed niet te onderschatten valt. Officieel is ze nog niet benoemd tot mogelijke opvolger, al maakt haar macht als rechterhand haar tot “de facto leider nummer twee”. Ook grootmacht VS erkent haar zeggenschap. Daar staat ze op de zwarte lijst voor “ernstige schendingen van de mensenrechten”.