Heeft Jan Jambon (N-VA) nog een toekomst als Vlaams minister-president? Dit zeggen partijen uit meerderheid en oppositie

Een bommetje was het wel dat huidig minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V) dropte in de commissie Binnenlandse Zaken, toen hij meldde dat zijn voorganger Jan Jambon of zijn kabinet wel degelijk op de hoogte was van de dood van de Slovaakse man in een politiecel op de luchthaven van Charleroi. Zeker toen Jambon een bocht maakte: eerst wist hij er niets over, en dan herinnerde hij het zich niet meer of zijn kabinet hem op de hoogte had gebracht. 

De reacties op dit soort van gebeurtenissen waren te voorspellen. Ofwel wist Jambon het inderdaad niet, maar zijn kabinet wel, en dan is de vaststelling dat hij als minister van Binnenlandse Zaken zijn kabinet niet onder controle had. Ofwel wist hij het wel, en dan heeft hij vlakaf gelogen. En in beide gevallen is dat een majeur probleem - het tweede nog veel meer dan het eerste, uiteraard.

Zeker de oppositie vertelt dat verhaal. Jessika Soors bijvoorbeeld, die voor Groen-Ecolo in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken zit. "In beide gevallen werkte dat kabinet niet zoals het hoort. Als Jambon dit niet wist,  kun je je afvragen welke andere zaken hij niet wist en hoe zo'n minister dan gefunctioneerd heeft. En als hij het wel wist, dan moet de kwestie van een ontslag als minister-president op tafel belanden. Misschien zou het wel de elegantste oplossing zijn dat Jambon zelf ontslag neemt."

Net zoals Soors ziet ook Hannelore Goeman, de fractieleider van de SP.A in het Vlaams Parlement, problemen met de geloofwaardigheid van Jambon. "Dit moet tot op het bot uitgespit worden, zodat we zeker weten of Jambon liegt of niet." En als dit nu niet gebeurt, als er met andere woorden twijfel zou blijven bestaan de komende weken, dan zien de socialisten een onderzoekscommissie in de Kamer als een mogelijke oplossing. 

Maar onomwonden zijn ontslag vragen? Nee, dat nu ook weer niet. Toch niet op dit moment. Iedereen wil afwachten tot volgende week dinsdag, wanneer Jan Jambon als Vlaams minister-president zijn opwachting in de federale Kamercommissie Binnenlandse Zaken maakt.

Bij CD&V lijken ze er ondertussen al uit dat Jambon de waarheid spreekt, en dat er dus geen majeur politiek probleem is. Dat zegt althans Franky Demon, het CD&V-Kamerlid dat voor zijn partij de honneurs waarneemt in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken. Op de vraag of er voor hem en zijn partij een politiek probleem is, antwoordt hij ontkennend. 

"De communicatie is niet goed geweest", zegt hij. "Maar ik geloof Jambon wel: het kan perfect dat hij op de hoogte was van wat er is gebeurd, maar er gebeurt heel veel in die gevangenissen. Ik denk niet dat hij wist wat de werkelijke omvang was van de feiten, zoals die op de beelden te zien was. Dus ja, hij heeft slecht gecommuniceerd, maar laat ons menselijk blijven en niet meteen beginnen te bashen. Ik denk niet dat er een politiek probleem is."

Met andere woorden: als het van de CD&V'er afhangt, kan Jambon gewoon blijven zitten als minister-president. "Tenzij alsnog blijkt dat hij gelogen heeft, dan is er wel een zwaar probleem, natuurlijk. Maar ik kan niet geloven dat je, als je die beelden ziet, zoiets zou willen verzwijgen als politicus."

Of dat ook het partijstandpunt is? In de partij is te horen dat CD&V voorlopig geen standpunt inneemt en wacht tot de commissie van volgende week dinsdag. 

Het lijkt erop dat niet iedereen bij CD&V op dezelfde lijn zit. Sammy Mahdi bijvoorbeeld, tot voor kort nog kandidaat-voorzitter van de partij, liet via Twitter weten dat de zaak tot op het bot uitgespit moet worden. Het hoeft niet tegenstrijdig te zijn met wat Demon zegt, maar de toon is toch helemaal anders.

De grootste oppositiepartij in het Vlaams Parlement, Vlaams Belang, is alvast niet van plan om het aftreden van Jan Jambon als Vlaams minister-president te eisen. Niet omdat voorzitter Tom Van Grieken geen kritiek heeft op Jambon, integendeel. "Sterke Jan heeft geknoeid en erg slecht gecommuniceerd. Als hij nu nog minister van Binnenlandse Zaken was, dan zou hij politiek verantwoordelijk zijn."

Maar Jambon heeft nu een andere job, en Van Grieken vindt ook dat je daarin niet gestraft kunt worden voor fouten uit een vorige job. "Als hij minister van Binnenlandse Zaken was, zou ik zijn ontslag vragen, maar hij is het niet meer. Ik wil wel, maar je moet een beetje serieus blijven. Maar dit moet natuurlijk wel tot op het bot uitgespit worden."

En Open VLD? De partij, die woensdag in de Kamercommissie Jambon nog grove fouten aanwreef? De liberalen geven ondertussen geen commentaar meer, en zeggen dat ze tot volgende week dinsdag "voorzichtig" zullen zijn. 

Volgens sommigen speelt Open VLD spelletjes. Bij sommige CD&V'ers is te horen dat voorzitter Egbert Lachaert als opdrachthouder om een regering te vormen, de landing aan het inzetten is met een regering zonder de N-VA en daarom zo uithaalde in de Commissie. Een standpunt dat Van Grieken overigens onderschrijft. "Men wil een links paars-groen verhaal door de strot van de Vlamingen duwen en in dat verband is de ijverigheid waarmee Open VLD op de kar springt zeer opmerkelijk."

Ook bij de N-VA spreekt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts over het "vereffenen van rekeningen". "Ik kan me niet van die indruk ontdoen. Er wordt een politiek spel gespeeld, laat ons hier niet in meegaan." En hij wijst, enigszins cryptisch naar andere ministers. "Jambon zegt dat hij de Slovaakse ambassadeur niet persoonlijk gesproken heeft. Andere federale ministers hebben dat wel gedaan. Daar is nooit enige ruchtbaarheid aan gegeven, die worden niet ter verantwoording geroepen. Zij lijken de dans te ontspringen. De discussie over de federale regeringsvorming speelt hier ook mee."