Egbert Lachaert gaat voor Vivaldi: "Maar je voelt aan alles dat er nog veel hindernissen in de weg staan"

Beluister hier de analyse van Ivan De Vadder of lees daaronder het bericht: 

Vandaag heeft Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert verslag uitgebracht bij koning Filip, van wie hij tien dagen geleden een preformatie-opdracht kreeg. Even over de middag heeft het staatshoofd de opdracht van Lachaert verlengd tot 4 september.

Lachaert begon zijn taak met een "open vizier", maar kiest er nu voor om in eerste instantie een federale regering te vormen met liberalen, socialisten, groenen en christendemocraten. De zogenoemde Vivaldi-coalitie, zónder de N-VA dus. Dat heeft hij gisteren laten weten.

Alles lijkt in de steigers te staan voor een coalitie met die vier partijen, "maar je kan echt nog niet zeggen dat het al rond is", zegt Wetstraatjournalist Ivan De Vadder in "De ochtend" op Radio 1.

"Je merkt bij de socialisten bijvoorbeeld ergernissen over de vraag waarom het gesprek dat ze gisteren met Lachaert hadden, vandaag in de kranten moet staan. Socialisten vallen ook terug op de beloftes van voorzitter Bart De Wever van de N-VA en dat is niet zo eenvoudig."

"We zijn nog niet toe aan Vivaldi, je voelt dat er nog heel wat hindernissen in de weg staan."

In De Krant van West-Vlaanderen zegt SP.A-voorzitter Conner Rousseau dat er nieuwe verkiezingen moeten komen als er halfweg september, wanneer de regering van premier Sophie Wilmès (MR) opnieuw het vertrouwen moet vragen aan het parlement, geen nieuwe regering is. "Ik wil geen nieuwe fase van lopende zaken. Dan is het aan de mensen om de partijen af te straffen die geen verantwoordelijkheid willen nemen."

"Ik denk dat dat stilaan het algemene gevoel is in de Wetstraat", zegt De Vadder. "Wat Rousseau zegt, sluit aan bij andere voorzitters. Paul Magnette (PS) bijvoorbeeld heeft iets gelijkaardigs gezegd. Van Vlaams Belang en de PVDA is al lang bekend dat zij nieuwe verkiezingen willen. En bij de groenen hoor ik dezelfde stemmen opgaan."

"Als je die allemaal bij elkaar legt, heb je een meerderheid en zouden er normaal gezien verkiezingen kunnen ontstaan als er op 17 september geen akkoord is. De druk wordt door dit soort uitspraken alleen maar groter."

Is paars-geel, een coalitie met liberalen, socialisten en de N-VA, dan definitief dood en begraven? "In een normale situatie zou dat inderdaad zo zijn, maar je voelt ook aan alles dat alle opties nog steeds open staan. Ook bij de liberalen. Egbert Lachaert wil naar eigen zeggen in eerste instantie Vivaldi verkennen, maar je weet maar nooit. En dus is er geen enkele optie uitgesloten op dit moment."

"Dat is een beetje de ellende van de voorbije 15 maanden", zegt De Vadder. "Je kan het zelfs geen 15 maanden onderhandelen noemen, maar 15 maanden proberen om tot een akkoord te komen om een regering te vormen. Er zijn nooit opties gesloten. Iedereen is altijd blijven uitgaan van alles is mogelijk. Er is nooit een keuze gemaakt. Iedereen verschuilt zich achter mogelijkheden en problemen. En zo staan we 15 maanden na de verkiezingen nog nergens." 

En dan is er de heisa die ontstaan is na de dood van de Slovaak Jozef Chovanec, die in 2018 overleed in een politiecel. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA), toentertijd federaal minister van Binnenlandse Zaken, komt meer en meer onder vuur te liggen. In hoeverre heeft dat invloed op de federale formatie?

"Het lijkt mij dat het op dit moment een zaak van de Vlaamse regering is", zegt De Vadder. "Daar zitten twee partijen mee in de regering, CD&V en Open VLD, die over die zaak heel weinig uitspraken doen. In het begin was er in de gemengde commissie Binnenlandse Zaken-Justitie wel vrij forse commentaar, maar die is intussen stilgelegd."

Het lijkt erop of men wacht tot Jambon komende week uitleg zal komen geven in de commissie, zegt De Vadder. "Ik heb de indruk dat men probeert om dit te scheiden van de formatie, dat men probeert om dit geen rol te laten spelen in de regeringsvorming."

Zoals nog al eerder het geval was, is het CD&V die de sleutel in handen heeft. "Zij moeten beslissen of ze mee in een Vivaldi-coalitie stappen. Ook al is er dan geen meerderheid aan Vlaamse zijde in de federale regering (wat CD&V altijd vooropstelde, red). Het is niet zo evident: wat met de staatshervorming, wat met ethische dossiers..."

Hoe dan ook gaat het allemaal nog heel snel moeten gaan als er tegen 17 september een akkoord en een regering moeten komen, om zo verkiezingen te vermijden. "Het is in al die maanden al vaker gezegd, maar het worden weer cruciale uren en dagen."