Jambon geeft ‘communicatiefout’ toe, maar laat vooral vragen open

Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) had op 30 mei 2018 een gesprek met de Slowaakse ambassadeur in ons land, Stanislav Vallo, over de dood van de Slowaak Jozef Chovanec. Eerder had Jambon ook het politieverslag van de gebeurtenissen op de luchthaven van Charleroi per mail ontvangen. Dat blijkt uit een reconstructie die Jambon de afgelopen dagen zelf maakte. Nochtans had hij vorige week gezegd “nooit, met geen woord” van de zaak gehoord te hebben.

“Ik heb mezelf in nesten gewerkt”, zo gaf de Vlaamse minister-president zaterdag toe op een persconferentie. Zijn bewering dat niemand hem had ingelicht over de dood van de Slowaak Jozef Chovanec, werd de voorbije dagen steeds moeilijker te geloven. Eerst bleek dat de toenmalige Slowaakse ambassadeur, Stanislav Vallo, met twee kabinetsmedewerkers van Jambon over de zaak had gepraat. Dat gesprek vond plaats begin maart 2018, enkele dagen na het incident op de luchthaven van Charleroi. Later bleek ook dat Vallo Jambon persoonlijk had gesproken. Al kon die zich daar naar eigen zeggen niets van herinneren. 

De voorbije dagen gingen Jambon en zijn voormalige medewerkers aan het puzzelen. Uit hun reconstructie blijkt dat Jambon inderdaad een gesprek had met Vallo over het lot van Jozef Chovanec. Dat gebeurde op 30 mei 2018. “Ik herinner mij, met de hand op het hart, geen ontmoeting,” aldus Jambon. De verklaring daarvoor: Op 29 mei werd er een aanslag gepleegd in Luik. Benjamin Herman schoot er 2 agentes en een studente neer. “De ochtend van 30 mei heeft IS die aanslag opgeëist. Mijn aandacht is toen volledig naar de aanslag in Luik gegaan. Wellicht verklaart dat ten dele waarom ik mij dat gesprek niet meer herinner.”

Volgens Jambon heeft hij in dat “kort” gesprek enkel gezegd dat de zaak nog steeds deel uitmaakte van gerechtelijk onderzoek. Dat leidt hij af uit de verklaringen die ambassadeur Vallo de afgelopen dagen zelf afgelegd heeft.

‘Essentie van het verhaal’

Dat het zo lang duurde voor Jambon sporen van dat gesprek terugvond, heeft te maken met het feit dat hij niet langer minister van Binnenlandse Zaken is. “U zal begrijpen dat ik vandaag geen toegang meer heb tot de volledige archieven, politierapporten en mailverkeer van mijn toenmalig kabinet.”

De nieuwe ontwikkelingen veranderen voor Jambon weinig aan de zaak. “De essentie van het hele verhaal is dat het dossier door mijn kabinet volledig correct behandeld is.” Toen Jambon en zijn kabinet op de hoogte werden gebracht van de gebeurtenissen, zat het dossier al bij de onderzoeksrechter en bij Comité P, dat toezicht houdt op de werking van de politiediensten. “Dat is nu het cruciale onderdeel. Vanaf dat moment is het geen zaak meer van de minister van Binnenlandse Zaken. Hij moet zich dan terughoudend opstellen, het verder onderzoek is dan in gerechtelijke handen,” aldus Jambon.

Communicatiefout

De Vlaamse minister-president gaf wel toe dat hij te snel beweerde niet ingelicht te zijn. “Door overhaaste uitspraken te doen, heb ik alleen maar mezelf in de nesten gewerkt. Dit is een communicatiefout waar ik de gevolgen maar van moet dragen.” Die gevolgen hebben volgens Jambon alleszins weinig uitstaans met zijn functioneren als regeringsleider. Hij ziet geen reden om ontslag te nemen. Hij had daarover ook overleg met zijn coalitiepartners; niemand vroeg daarbij om zijn ontslag, klinkt het.

Tegelijk blijven er veel vragen bij wat Jambon exact wist, en wat hij had moeten weten. Op 26 februari – drie dagen nadat Chovanec in een cel zat op de luchthaven van Charleroi, en één dag voor hij in het ziekenhuis overleed – kreeg het kabinet-Jambon een verslag van de gebeurtenissen, opgesteld door de luchthavenpolitie.

Dat verslag belandde ook in de persoonlijke mailbox van Jambon. Hij blijft erbij dat het relaas van de feiten in dat verslag “in niets lijkt op de beelden die we nu kennen.” Zo zou er met geen woord gerept worden over een Hitlergroet, en zou uit de tekst ook niet blijken dat het om een gespierd politieoptreden ging. Daardoor legde Jambon aanvankelijk geen verband tussen de beelden en de zaak die in 2018 op zijn kabinet belandde.

Op de vraag of het verslag het ingrijpen van de agenten minimaliseert, wou Jambon niet ingaan. Als de gerechtelijke autoriteiten het toestaan, wil hij dinsdag wel het verslag publiek maken. Dan wordt Jambon gehoord in de commissie Binnenlandse Zaken van de Kamer, samen met Marc De Mesmaeker en Catherine De Bolle het huidig en voormalig hoofd van de federale politie.