"Jullie zullen een zware prijs betalen": waarom zit het er bovenarms op tussen China en Tsjechië? 

Het waren vrolijke beelden zondag, tijdens de ontvangst van een 90-koppige delegatie op de luchthaven in Taipei. Parlementsvoorzitter Milos Vystrcil en Zdenek Hrib, de burgemeester van Praag, kregen een speciaal mondkapje voorgebonden met de Tsjechische en de Taiwanese vlag erop.  Ze wisselden een elleboogje uit met de Taiwanese minister van Buitenlandse Zaken Joseph Wu. 

De Tsjechische delegatie is de grootste ooit en bestaat uit politici, academici en zakenmensen. De bedoeling is om de banden tussen beide landen te versterken. Er staat ook een ontmoeting op het programma met de Taiwanese president Tsai Ing-wen. Maar voor China is dat onverteerbaar: het beschouwt Taiwan als een deel van zijn grondgebied en duldt dus niet dat andere landen "bilaterale" relaties onderhouden met de Taiwanese regering. 

(Lees verder onder de tweet)

De reactie van China liet dan ook niet lang op zich wachten. De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi, toevallig op bezoek in Duitsland, sprak duidelijke taal: hij noemde het bezoek een "open provocatie" die de Chinese regering en het Chinese volk niet zullen tolereren. "Hij (Vystrcil) zal een zware prijs betalen voor zijn kortzichtig gedrag en politiek opportunisme", zo klonk het.

(Lees verder onder de foto)

De Tsjechische regering reageert voorlopig behoedzaam. Volgens minister van Buitenlandse Zaken Petricek zijn de woorden van Wang "te sterk" voor een bezoek dat niet uitgaat van de regering en zal de Chinese ambassadeur op het matje worden geroepen. In een mededeling herhaalde Vystrcil dat het bezoek louter economisch is en geen politieke agenda heeft.

Ondanks de pro-Chinese koers van de Tsjechische president Milos Zeman, zijn de relaties tussen China en Tsjechië de afgelopen jaren flink afgekoeld. De beloofde Chinese investeringen in Tsjechië in het kader van de nieuwe Zijderoute zijn verdampt. Er ontstond weerstand tegen het binnenhalen van Huawei voor de ontwikkeling van het 5G-netwerk. En vorig jaar verbrak Shanghai de banden met zusterstad Praag, nadat die laatste een overeenkomst had getekend met Taipei.   

Voor zijn vertrek zei Vystrcil dat de reis naar Taiwan ook symbolisch belangrijk is omdat Tsjechië er de erfenis van voormalig president Vaclav Havel mee eert. Havel was een van de leiders van de fluwelen revolutie die in 1989 een einde maakte aan het communistisch regime. Tsjechië is trouwens maar een van de Oost-Europese landen die de afgelopen tijd afstand hebben genomen van China, na niet ingeloste beloftes. Ook de hardhandige onderdrukking van de protesten in Hongkong doet een aantal Oost-Europese leiders terugdenken aan hun eigen strijd met Rusland. 

Tijdens zijn toespraak aan de universiteit van Taipei prees Vystrcil de transparante Taiwanese aanpak van de coronacrisis en het respect voor democratie en mensenrechten. "Onthoud dat vrijheid, waarheid en rechtvaardigheid het scherpste zwaard én het beste schild is", zei Vystrcil aan de studenten. "Ik smeek jullie,  zorg goed voor jullie zwaard en schild." 

De Tsjechische missie is de tweede meevaller voor Taiwan op korte tijd, na het bezoek van de Amerikaanse minister van Gezondheid Alex Azar, begin deze maand. Officieel onderhoudt Taiwan geen diplomatieke relaties met beide landen, slechts 19 landen erkennen het als een soevereine staat. Daardoor is Taiwan bijvoorbeeld ook geen lid van de Wereldgezondheidsorganisatie. China gaat ervan uit dat Taiwan - al dan niet onder dwang- op termijn zal terugkeren naar "het moederland".