‘Nee, jij gaat niet vertrekken’: Gentse dokter op huisbezoek bedreigd door antivaxer
‘Dokters worden gesubsidieerd om over corona te liegen’, kreeg een arts in Gent te horen. Ook bij ons roert de antivaccinatiebeweging zich. Naarmate een coronavaccin dichterbij komt, wordt het belangrijk om met antivaxers in gesprek te gaan. Maar hoe doe je dat?
“Nee, jij gaat niet vertrekken.” Toen een jonge dokter uit Gent op huisbezoek ging, trof ze geen zieke aan. De vrouw die haar had laten komen was geen patiënt, maar een antivaxer die haar de les wou spellen. Vaccins brengen mensen in gevaar, zei de vrouw. Corona bestaat niet. En dokters krijgen subsidies om mensen ervan te overtuigen dat het virus wel echt is.
“Het begon al toen de huisdeur achter mij sloot”, vertelt de dokter, die liever anoniem blijft. “‘Wie denk je wel dat je bent’, zei ze. Blijkbaar wist ze dat ik dit weekend gepost had op sociale media over een discussie met een antivaxer. Ik wilde weggaan, want er was duidelijk geen medische noodzaak. Maar ze begon te roepen over covid en subsidies. Ze zei dat ik moest blijven.”
De arts voelde zich bedreigd, aangedaan door het gedrag van de vrouw. Uiteindelijk raakte ze toch het huis uit. Ze stapte in haar wagen, deed die op slot en reed weg. De dokter wil wel een verklaring afleggen bij de politie, maar is er nog niet uit of ze ook een klacht gaat indienen. “Ik ben er echt niet goed van”, zegt ze. “Ik wil even bekomen en dit verwerken. Het liefst zou ik het zo snel mogelijk achter me laten.”
Dat een patiënt twijfels heeft bij vaccins of niet ‘gelooft’ in corona, hebben zij en de andere artsen uit de praktijk al vaker meegemaakt. Maar zo hevig was het nog nooit. Sinds enkele weken merkt ze dat de antivaccinatiebeweging zich heel erg aan het roeren is en krijgt ze berichten binnen via sociale media.
Ook vaccinoloog Pierre Van Damme (UAntwerpen) krijgt wel vaker berichten van antivaxers in zijn mailbox. “Die zijn sinds de coronacrisis niet sterk toegenomen”, zegt Van Damme. “Ik krijg wel meer haatmails. Maar die gaan eerder over de economische gevolgen van de coronamaatregelen. Bijvoorbeeld dat wij als experts verantwoordelijk zouden zijn voor de faillissementen van bedrijven, terwijl eerder het virus het land onderuithaalt.”
Mazelen
De antivaccinatiebeweging baart Van Damme wel zorgen en moet goed in de gaten worden gehouden. Maar de Grote Coronastudie, de peiling die de UAntwerpen om de twee weken bij de bevolking houdt, stelt hem enigszins gerust. “Daaruit blijkt dat meer dan 85 procent van de bevolking zich wil laten inenten met een coronavaccin, wanneer dat beschikbaar is”, zegt Van Damme. “De bereidheid is dus heel groot en de groep antivaxers in ons land blijft heel klein.”
Internationale cijfers tonen dat het vooral mensen in rijkere landen zijn die twijfels hebben bij vaccins. Volgens een wereldwijde studie van de liefdadigheidsorganisatie Wellcome uit 2018 vindt maar 59 procent van de West-Europeanen vaccins veilig. In armere delen van de wereld, zoals in Zuid-Azië (95 procent) en in Oost-Afrika (92 procent) is dat veel meer.
De verklaring is dat mensen er minder in contact komen met vaccinsceptici, schrijft The Economist. Tegelijk zien ze vaker wat ziektes die bij ons met de hulp van vaccins zo goed als uitgeroeid zijn, kunnen aanrichten.
“Als in een maatschappij 20 procent van de mensen besluit om zich niet te laten inenten, heb je een probleem”, zegt emeritus professor huisartsengeneeskunde Jan De Maeseneer (UGent). “Dan gaat een virus weer meer circuleren in een samenleving.”
Door de vaccintwijfel maken gezondheidsorganisaties zich zorgen over de mazelen in Europa. Die ziekte was bijna uitgebannen, maar kent de laatste jaren een flinke opmars. Vorig jaar moest de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de ‘mazelenvrije status’ van het VK en enkele andere Europese landen weer intrekken. In Vlaanderen ligt de vaccinatiegraad, mede door campagnes van Kind en Gezin, wel nog zeer hoog.
Coronavaccin
Wanneer een coronavaccin er precies zal zijn, is voorlopig koffiedik kijken. Al heeft de Europese Commissie wel al een akkoord bereikt met de farmagigant AstraZeneca voor de aankoop van 300 miljoen dosissen. Dat vaccin wordt ontwikkeld door de universiteit van Oxford.
“De onderhandelingen over dat vaccin moeten zo transparant mogelijk verlopen”, zegt Van Damme. “Je wil niet dat achteraf blijkt dat er iets is achtergehouden. Artsen en apothekers moeten, voor het er is, voldoende opgeleid worden om er informatie over te verstrekken. Elke patiënt heeft recht op goede antwoorden. Op zich is er niets mis met bezorgdheid.”
Gezondheidspersoneel moet dus op een goede manier in gesprek gaan met wie een prik eventueel zou weigeren. Ook volgens De Maeseneer moeten artsen op dat bezorgdheidsgevoel inpikken en wetenschappelijke feiten aanreiken. Al erkent hij dat het niet makkelijk is om in dialoog te gaan met mensen voor wie het eindresultaat bij voorbaat al vaststaat.
De arts uit Gent heeft dat online al vaker meegemaakt. “Als je leugens ziet passeren, wil je daarop ingaan”, zegt ze. “Maar wanneer je dan met wetenschappelijke feiten komt, gaan ze gewoon verder in hun eigen verhaal. Dus uiteindelijk is dat zinloos. Ze zitten te sterk vast in hun eigen gedachten.”
