Leerplicht vanaf 5 jaar, meer duale studierichtingen en de strijd tegen corona: deze regels zijn nieuw dit schooljaar

Midden augustus is beslist dat in de eerste week van het schooljaar (van 1 tot en met 4 september) de zogenoemde code geel van kracht is, een kleurcode die aangeeft hoe sterk de corona-epidemie in ons land is. Code geel houdt in dat in die eerste week alle leerlingen voltijds naar school kunnen gaan. Maar leerlingen, leerkrachten en personeelsleden moeten zich wel aan een aantal regels houden.

Basisonderwijs:

• Volwassenen moeten een mondmasker dragen in het bijzijn van andere volwassenen. Leerkrachten moeten afstand bewaren van de leerlingen of een mondmasker dragen als ze niet voldoende afstand kunnen bewaren.
• Klaslokalen moeten verschillende keren per dag voldoende verlucht worden.
• Verder zijn er - onder code geel - niet zoveel beperkingen. Klassen mogen zich vermengen in de pauze bijvoorbeeld en activiteiten buiten de school zijn toegelaten. De leerlingen moeten ook geen afstand houden van elkaar.

Secundair onderwijs:

• Leerkrachten én leerlingen moeten een mondmasker dragen in de klas. Tijdens pauzes in open lucht en sportactiviteiten mag het masker af.
• Leerkrachten moeten anderhalve meter afstand bewaren van de leerlingen en andere volwassenen. Leerlingen moeten ook van elkaar afstand houden.
• Klasbubbels moeten van elkaar gescheiden blijven. Leerlingen van eenzelfde klas kunnen tijdens de pauze met elkaar optrekken, maar niet met leerlingen van een andere klas.
• Activiteiten buiten de schoolmuren zijn niet toegelaten.
• Klaslokalen moeten verschillende keren per dag voldoende verlucht worden.

Voorts geldt voor zowel het basis- als secundair onderwijs dat de lessen zoveel mogelijk in de klas gegeven moeten worden. Afstandsonderwijs wordt niet aangemoedigd. (Tot spijt van de voorstanders.) Alle leerlingen zullen in het begin van het schooljaar ook getest worden om te kijken of en in welke mate ze geleden hebben onder de lockdown tijdens de laatste maanden van het voorbije schooljaar.

Als een leerling, leerkracht of personeelslid besmet blijkt te zijn, moet die minimum 7 dagen in isolatie. De school moet niet meteen gesloten worden. Het Centrum voor Leerlingenbegeleiding regelt de contactopsporing binnen de school en moet dus nagaan met wie de besmette leerkracht/leerling contact heeft gehad, om mogelijk daarna verdere maatregelen te nemen. Moet een deel van de klas in quarantaine of de hele klas? Of niemand? Dat zoekt het CLB uit.

Wie ziek is, blijft beter thuis. Leerlingen die op school ziek worden, moeten opgevangen worden en door de ouders opgehaald worden. Alle materiaal dat de leerling heeft aangeraakt en de klas waarin hij les kreeg, moeten ontsmet worden.

Als de corona-epidemie onder controle blijft, zou ook de rest van het schooljaar onder code geel moeten kunnen verlopen. Zijn er echter te veel besmettingen in een regio, dan kunnen lokale overheden vanaf de tweede week van september beslissen om over te schakelen op code oranje. De minister van Onderwijs heeft hierbij het laatste woord.

In het basisonderwijs gelden dan een aantal extra maatregelen, maar alle kinderen kunnen wel voltijds naar school blijven gaan. Dat geldt ook voor de 1e graad van het secundair (1e en 2e middelbaar). Bij de oudere kinderen zullen de klassen bij code oranje opgesplitst worden, waarbij de ene helft naar school gaat en de andere helft op afstandsonderwijs overschakelt, om de week erop de rollen om te draaien. (Lees meer over de kleurcodes in dit artikel.)

Los van de corona-epidemie zijn er ook dit jaar weer een aantal nieuwigheden in het onderwijs.

Leerplicht vanaf 5 jaar
Vanaf vandaag geldt de leerplicht vanaf 5 jaar. Tot nog toe was dat 6 jaar. Ondanks een al zeer grote participatiegraad in het kleuteronderwijs, moet de verlaging van de leerplicht ervoor zorgen dat alle kinderen minstens een jaar kleuteronderwijs hebben gevolgd en ze op die manier goed voorbereid zijn op het lager onderwijs. Want het zijn die weinige kinderen die tot nu niet naar de kleuterklas gingen, die het het meest nodig bleken te hebben.

De verlaging van de leeftijd houdt in dat kleuters in de derde klas 290 halve dagen verplicht op school moeten zijn (op een totaal van 320 à 330 halve dagen). Men kiest voor halve dagen omdat volledige dagen voor sommige kinderen op die leeftijd nog te vermoeiend kunnen zijn. De leerplicht vanaf 5 geldt voor alle kinderen vanaf 1 september in het kalenderjaar waarin ze 5 jaar worden, dus ook voor kinderen die bijvoorbeeld pas in oktober of zelfs eind december 5 worden. (Ouders die hun kind thuis willen onderwijzen in plaats van naar een school te sturen, moeten dat melden aan de overheid.)

Recht op godsdienst en zedenleer in derde kleuterklas
De verlaging van de leeftijd van de leerplicht heeft tot gevolg dat kleuters in de derde klas (van het officiële onderwijs) voortaan ook recht hebben op twee uur godsdienst of zedenleer. Dat recht is namelijk grondwettelijk verbonden met de leerplicht. De godsdienst- of zedenleerlessen in de derde kleuterklas zijn niet verplicht, ouders kunnen/moeten ze zelf aanvragen. Je bent ook niet verplicht om een vrijstelling aan te vragen als je de lessen niet wil. Wie ze wel wil, moet zijn of haar kleuter voor die lessen dan wel laten aansluiten in een lagere school. (Meer informatie over de leerplicht vindt u op deze website van de Vlaamse overheid: onderwijs.vlaanderen.be.)

Proefproject taaltest in derde kleuterklas
Ook nieuw in het kleuteronderwijs: dit jaar start een proefproject met taaltesten in de derde kleuterklas, om de kennis van het Nederlands te testen. Een eerste versie van die taaltest wordt uitgeprobeerd bij 1.500 kleuters. Volgend jaar zou de test bij elke kleuter in de derde klas afgenomen moeten worden. Met de test wil de Vlaamse regering voorkomen dat er nog kinderen met een taalachterstand starten in het lager onderwijs. Een achterstand die in de hogere klassen van het lager anders alsmaar dreigt op te lopen.

Duaal leren wordt uitgebreid
Leerlingen in het gewoon secundair onderwijs hebben vanaf vandaag de keuze uit 140 duale studierichtingen, in plaats van 79 vorig schooljaar. Duaal leren houdt in dat leerlingen de helft van de tijd les volgen op school en de andere helft ervaring opdoen in een bedrijf.

Proefproject duaal lesgeven
Dit schooljaar start ook een twee jaar durend proefproject omtrent duaal lesgeven. Ervaringsdeskundigen in een bedrijf krijgen de mogelijkheid om deeltijds les te geven op een secundaire school. Op die manier wil de Vlaamse regering meer interactie creëren tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt.

Zij-instromers worden nog meer aangemoedigd
Wie vanuit een ander beroep in het onderwijs stapt om les te geven in een knelpuntvak (de zogenoemde zij-instromers), kan vanaf dit schooljaar 8 jaar anciënniteit meenemen (verloning naar het aantal dienstjaren). Op die manier moet het onderwijs financieel aantrekkelijker worden en kan het lerarentekort voor een aantal vakken aangepakt worden. De nieuwe regeling kan tot 300 euro netto per maand meer opleveren.

Nieuwe eindtermen in 2e middelbaar
Dit schooljaar worden ook de nieuwe eindtermen in het 2e middelbaar van kracht. Eindtermen zijn een aantal minimumdoelen die leerlingen op het einde van dat schooljaar bereikt moeten hebben (wat betreft kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes). Vorig schooljaar gingen de nieuwe eindtermen voor het 1e middelbaar al van kracht. Over de eindtermen voor de 2e en 3e graad (3e, 4e, 5e en 6e middelbaar dus) wordt nog onderhandeld. Die zouden in de loop van dit schooljaar goedgekeurd moeten worden om dan volgend schooljaar (september 2021) in te gaan voor de 2e graad. Die voor de 3e graad zouden in september 2023 moeten ingaan.