Stijging zeeniveau door afsmelten ijskappen volgt nachtmerriescenario's klimaatverandering

Als de ijskappen aan dit versnellende tempo blijven afsmelten, wordt verwacht dat die afsmelting alleen al de zeeniveaus tegen het einde van de eeuw met 17 cm zal doen stijgen. Dat zal maken dat nog eens 16 miljoen mensen die aan de kust leven, blootgesteld zullen worden aan jaarlijkse overstromingen. 

De cijfers staan in een nieuwe studie van de University of Leeds en het Danmarks Meteorologiske Institut. 

Sinds de ijskappen voor het eerst geobserveerd werden met satellieten in de jaren 90, heeft het smeltwater van Antarctica de zeeniveaus doen stijgen met 7,2 mm terwijl Groenland 10,6 mm heeft bijgedragen aan de stijging. Uit de laatste metingen blijkt dat het niveau van de oceanen nu elk jaar met 4 mm stijgt, niet alleen door het smelten van de ijskappen maar ook door andere oorzaken. 

"Hoewel we verwacht hadden dat de ijskappen steeds grotere hoeveelheden ijs zouden verliezen door de opwarming van de oceanen en de atmosfeer, is de snelheid waarmee ze aan het afsmelten zijn sneller toegenomen dan we ons ooit hadden kunnen voorstellen", zei doctor Tom Slater, de belangrijkste auteur van de studie en een klimaatonderzoeker aan het Centre for Polar Observation and Modelling van de University of Leeds. 

"Het afsmelten is de klimaatmodellen die we gebruiken als leidraad, aan het voorbijsteken, en we lopen het risico onvoorbereid te zijn op de risico's die de stijging van het zeeniveau met zich meebrengt", zo zei hij. 

De studie vergelijkt de recentste satellietgegevens van de Ice Sheet Mass Balance Intercomparision Exercise (IMBIE) met de berekeningen van klimaatmodellen. 

De auteurs benadrukken dat de ijskappen ijs verliezen aan een snelheid die voorspeld werd door de worstcasescenario's, de nachtmerriescenario's, over de opwarming van de aarde in het meest recente grote rapport van het IPCC uit 2014.

"Als het smelten van de ijskappen onze nachtmerriescenario's over de opwarming blijft volgen, kunnen we een bijkomende stijging van de zeespiegel met 17 cm verwachten, alleen al van de ijskappen. Dat is voldoende om de frequentie van overstromingen door stormvloeden te verdubbelen in veel van de grootste kuststeden ter wereld", zei doctor Anna Hogg, mede-auteur van de studie en klimaatdeskundige aan de School of Earth and Environment van de University of Leeds. 

Tot voor kort werd het grootste deel van de stijging van het zeeniveau veroorzaakt door een mechanisme dat thermische expansie wordt genoemd, wat betekent dat het volume van het zeewater toeneemt naarmate het water warmer wordt. Maar in de laatste 5 jaar heeft het afsmelten van de ijskappen en de gletsjers in de bergen de thermische expansie voorbijgestoken en is het de belangrijkste oorzaak geworden van de stijging. 

"Het zijn niet enkel Antarctica en Groenland die het zeeniveau doen stijgen. De laatste jaren zijn duizenden kleinere gletsjers beginnen te smelten of zelfs volledig verdwenen, zoals we gezien hebben met de Ok-gletsjer in IJsland die in 2014 'dood' is verklaard. Dit betekent dat het smelten van ijs nu de belangrijkste bijdrage levert aan de stijging van het zeeniveau", zei doctor Ruth Mottram, mede-auteur van de studie en klimaatexpert aan het Danmarks Meteorologiske Institut. 

De nieuwe studie is verschenen in Nature Climate Change. Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van de University of Leeds.