Eerst moet CD&V beslissen waar ze heen wil. Dan kan ze misschien in Vivaldi stappen

Gaat CD&V op paars-groen avontuur? Na een nieuw overleg tussen voorzitter Joachim Coens en koninklijk opdrachthouder Egbert Lachaert (Open Vld) is de partij er nog steeds niet uit. Eerst heeft ze een aantal garanties nodig. “De bal ligt in het kamp van Lachaert”, klinkt het op het hoofdkwartier. Als hij CD&V in de coalitie wil, dan moet hij hen overtuigen. “Anders kan hij nog altijd gaan voor een oplossing zonder ons.”

Vier belangrijke voorwaarden werden maandag door federaal boegbeeld Koen Geens (CD&V) geschetst op het partijbestuur: een communautaire hervorming die onder andere de bevoegdheid voor de gezondheidszorg bij de regio’s legt. Respect voor het CD&V-standpunt in ethische dossiers. Een versterking van de koopkracht van de Belgen. En de bescherming van het interprofessioneel overleg.

Al is de keuze vooral existentieel. Scheurt de partij zich los van N-VA of niet? “Al sinds hun kartel, zestien jaar geleden, is er een verwantschap tussen CD&V en N-VA. Ze zijn allebei redelijk conservatief en hebben een Vlaamse eigenheid. Op dat vlak hebben 70 procent van hun kiezers dezelfde samenleving voor ogen”, zegt mediastrateeg en Wetstraat-watcher Jan Callebaut. “Die band is moeilijk zomaar door te knippen.”

Premierschap

Dat is niet het enige onbekende aan Vivaldi. In zo’n coalitie moet CD&V aan de ethische rem trekken, terwijl de paars-groene partijen er anders over denken. Op socio-economisch vlak is er de tegenstelling tussen socialisten en liberalen. Welk verhaal valt daarvan te brouwen? En kan CD&V zich profileren? Het zijn vraagtekens waar de christendemocraten mee geconfronteerd worden op het moment dat de peilingen hen amper 12 procent geven.

Het premierschap klinkt aanlokkelijk. Zo kan de partij zich profileren als een degelijke bestuurspartij. Maar dan moet er een coherente ploeg op het veld staan. Vivaldi omvat minstens zeven partijen van vier politieke families. Langs Franstalige kant vechten Georges-Louis Bouchez (MR) en Paul Magnette (PS) om het marktleiderschap. Met andere woorden: als Geens premier wordt, is er geen garantie op succes.

Wat CD&V in al deze afwegingen nog het meest parten speelt, is de twijfel over waar de partij naartoe moet. Is ze in de eerste plaats een Vlaamse partij, een gezinspartij, een sociale partij of een conservatieve partij? Zolang die onduidelijkheid overheerst, is het ook onduidelijk of de partij haar nieuwe identiteit kan opbouwen rond Vivaldi.

Nieuwe start

Partijvoorzitter Joachim Coens draagt een zware verantwoordelijkheid. “Dit is een nieuwe start voor de christendemocratie”, zei hij toen hij in december 2019 verkozen werd tot CD&V-voorzitter. De West-Vlaming haalde het nipt van de jonge, stedelijke Sammy Mahdi en beloofde diens achterban een stem te geven. “We gaan nieuwe thema’s zetten en nieuwe leden aantrekken.” De militanten zouden meer invloed krijgen op de standpunten.

Vandaag valt er van de vernieuwing nog niet veel te merken. Voor een stuk omdat Coens na zijn verkiezing gebombardeerd werd tot informateur, waardoor hij amper tijd had om aan de partij te timmeren. Voor een stuk omdat hij niet de echte leider is. Dat is vooral Hilde Crevits. Zolang zij niet mee is, is het voor Coens moeilijk om door te duwen. “Maar dit kan een kans zijn om de vraag om vernieuwing vast te pakken”, zegt Callebaut.

Met of zonder CD&V, paars-groen is nog niet vertrokken. Sp.a maakte maandag drie eisen over aan Lachaert. De eerste is een onvoorwaardelijke verhoging van de minimumpensioenen naar 1.500 euro netto, terwijl de liberaal dat wil laten afhangen van de budgettaire context. De tweede is een groeinorm van 2,5 procent in de gezondheidszorg, tegenover de 1,5 procent die Lachaert voorziet. De derde is een effectentaks of andere belasting op vermogen.