Videospeler inladen...

“Ik denk niet dat ik de kroon ontbloot heb”: oud-medewerkers spreken voor het eerst over koning Filip in Canvas-reeks

Lang is hij bekritiseerd als klungelprins, nu zien vriend en vijand hem als een kundige koning. Hoe heeft koning Filip zich ontwikkeld als mens, prins en koning? Daarop focust de nieuwe Canvas-documentaire "Filip van België: de lange weg naar de troon", die vanavond te zien is op Canvas en ook op VRT NU. Bijzonder is dat voor het eerst oud-medewerkers van Filip of van het paleis spreken voor de camera. “Het was tijd om bepaalde kwakkels uit de wereld te helpen,” zegt kolonel Jacques De Kimpe, een van Filips eerste medewerkers.

“Een van die broodjeaapverhalen is dat prins Filip na de dood van koning Boudewijn op zijn kamer zat te wachten op een telefoontje dat hem zou vertellen dat hij koning zou worden,” vertelt kolonel Jacques De Kimpe. “Klopt niks van. Als hij al alleen op zijn kamer zat dan zal het eerder geweest zijn om te wenen om het grote verdriet dat zijn geliefde oom er plots niet meer was.”

Acht jaar lang heeft kolonel De Kimpe voor Filip gewerkt. Hij was zijn allereerste voltijdse medewerker, en was er onder meer bij in de dagen van Boudewijns dood. Drie jaar eerder is hij door Boudewijn aangesteld als Filips ordonnansofficier.

Bekijk hier het fragment over de dood van Boudewijn (en lees voort onder de video):

Videospeler inladen...

Eerstelijnsgetuigen

“U weet dat kritiek de prins niet bespaard werd. In de meeste gevallen was dat onterecht,” zegt De Kimpe. “Dat in veel reportages getuigenissen opdoken van mensen die geen getuigen waren, vond ik soms toch wel frustrerend. Soms waren dat verhalen ontstaan in de fantasie van de één of ander, en telkens opgepikt en aangedikt. Als eerstelijnsgetuigen kunnen wij vertellen wat er echt gebeurd is.”

De documentairereeks zoomt in vier afleveringen in op de sleutelmomenten in het leven van koning Filip. Schrik om de kroon te ontbloten had De Kimpe niet. “We zijn natuurlijk allemaal gebonden door een discretieplicht, maar we weten wel allemaal hoe ver we kunnen en mogen gaan. We wilden wel graag de Belgen meer laten weten over hun koning. Er zijn ook dingen die ik niet zou vertellen. Privédingen, en uiteraard zaken die betrekking hebben op politieke thema’s.”

“Dat we spreken, past ook in de open, modernere communicatiepolitiek van koning Filip en zijn medewerkers,” gaat De Kimpe voort. De koning zelf is inderdaad op de hoogte van de documentairereeks. De makers hebben er maandenlang over overlegd met de persdienst van het paleis. Tegelijk benadrukken ze dat het paleis geen inhoudelijke inspraak had.

(Lees voort onder de foto)

Koning Filip als kind

De Britse humor van de prins

Filip was er 30, De Kimpe 36 toen hij aan het hof begon. Hij en zijn baas waren dus generatiegenoten. De Kimpe stippelde Filips agenda mee uit en organiseerde activiteiten in binnen- en buitenland, waarop de prins kon netwerken en dingen leren kennen.

“Ons contact was ongedwongen. Er werd geregeld gelachen. De prins is iemand met enorm veel Britse humor. Zo gaf ik op een bepaald moment eens commentaar op de benoeming van een internationale figuur door te zeggen: "Het enige aan verdienste dat we van die man kennen, is zijn vader." Waarop de prins mij onmiddellijk schaakmat zette door te repliceren: "Ja, dat kan je dus van mij ook zeggen" (lacht).”

(Lees voort onder de foto)

Prins Filip met zijn ordonnansofficier Jacques De Kimpe begin jaren '90

“En in het buitenland als we samen op zending waren, dronken we ’s avonds wel eens een pintje om de dag te overlopen. Daar was de wereld helemaal anders dan hier. Maar dat wil niet zeggen dat wij in het binnenland niet af en toe mosselen met friet gingen eten op de kaai in Oostende hoor. Tot grote verbijstering van de serveuse.”

Alleen in het paleis

De Kimpe spreekt in de docureeks ook over hoe prins Filip in die tijd woonde in een appartement in het paleis in Brussel. Filip was toen net terug uit Stanford, in de VS, waar hij gestudeerd had. “Boven de Brabantkoer, op de tweede verdieping van het paleis, met enkel de rijkswachters aan de poort en de militairen voor de deur als gezelschap. Op verschillende momenten dacht ik, hij mag het hebben. Ik kan me niet inbeelden dat het aangenaam was om in dat grote appartement helemaal alleen naar tv te zitten kijken en boeken te zitten lezen. Ik weet niet of hij daar echt gelukkig was.”

Bekijk hier het fragment over Filips appartement in het paleis (en lees voort onder de video):

Videospeler inladen...

Opgegroeid in gebroken gezin

Filips eenzame bestaan begon eigenlijk al als kind. Een warm nest heeft hij thuis niet gekend, dat zien we uitgebreid in de eerste aflevering "Het gebroken gezin". Zijn vader Albert was veel in het buitenland en had een affaire waaruit Delphine is geboren. Ook moeder Paola werd gelinkt aan andere mannen, en was veel bij haar familie in Italië.

(Lees voort onder de foto)

Koning Filip als kind

Intussen laten ze hun drie kinderen aan hun lot over. Filip, zus Astrid en kleine broer Laurent worden opgevangen door gouvernantes en gastgezinnen, zelfs op kerstavond, omdat Albert en Paola het te druk hebben met hun affaires. Eind jaren ’60 is op het Belvédère geen sprake meer van een normaal gezinsleven. Daarover getuigt ook diplomaat Marc Van Craen, die de woordvoerder was van koning Boudewijn.

“Het gezin was opgedeeld in een verdieping waar prins Albert verbleef en een verdieping waar prinses Paola verbleef,” vertelt Van Craen. “Je weet dat er toen ook twee pogingen zijn geweest om tot een scheiding te komen, en die tweede poging dateert van 1976 als ik mij niet vergis. Wel precies in die periode waren zijn ouders eigenlijk weinig beschikbaar en zeker niet samen beschikbaar voor de kinderen.”

Bekijk hier het fragment over het gebroken gezin (en lees voort onder de video):

Videospeler inladen...

De druk van de kroon

Als in 1967 duidelijk is dat koning Boudewijn en koningin Fabiola kinderloos blijven, ontfermt Boudewijn zich meer en meer over zijn neef. Filip is zeven als Boudewijn hem voor het eerst meeneemt op officieel bezoek. De druk op de jonge prins neemt toe, terwijl hij klaargestoomd wordt voor de troon.

(Lees voort onder de foto)

Foto van prins Filip in de Abdijschool van Zevenkerken, waar hij naar de middelbare school is geweest

Daarom moet hij ook Nederlands leren, en daarvoor stuurt Boudewijn hem op internaat in West-Vlaanderen. Naar een eliteschool in Zevenkerken, bij Loppem. Ook een aantal van zijn leerkrachten getuigen in de reeks voor het eerst. “Al die vakken doen in een taal die niet de jouwe is, dat moet niet gemakkelijk geweest zijn,” vertelt Filips lerares Nederlands en Engels, Micheline De Cloedt. “Voor hem was de uitdaging twee keer zo groot als voor de anderen.”

“Ik had me voorgesteld dat hij als eerste de klas zou binnenkomen, en dat de andere leerlingen hem zouden laten voorgaan,” vertelt Filips leraar Duits Albert Dhondt. “Maar nee, ik heb hem moeten zoeken, hij liep tussen de jongens in.”

Videospeler inladen...

“Hij kan het niet”

Filips parcours, als prins en als kroonprins, verliep niet over rozen. Veel critici twijfelden aan zijn capaciteiten. De zin "hij kan het niet”, uitgesproken door een oud-grootmaarschalk, achtervolgde hem zijn hele leven.

“Die uitspraak heeft heel lang nagezinderd, en heeft mijns inziens geleid tot een karikatuur,” zegt Jacques De Kimpe. “Twee woorden typeren voor mij de koning. Plichtsbesef, en diepgang. Plichtsbesef heeft hij ingelepeld gekregen door zijn oom, al was het maar door het voorbeeld van zijn oom. En wat men dikwijls niet weet, of niet wil weten, is dat de koning heel veel leest, vooral veel filosofie. Ik geloof dat het zijn vroegere kabinetschef Frans Van Daele was die zei: hij is de enige man die ik ken die het boek van de Franse econoom Thomas Piketty helemaal gelezen heeft.”

(Lees voort onder de foto)

Prins Filip met zijn oom koning Boudewijn en zijn vader prins Albert

Intussen zijn vriend en vijand het erover eens dat koning Filip zijn rol als staatshoofd kundig vervult. In de docu leren we Filip kennen als kind, als tiener, als student, als prins op zoek naar zijn plaats, en als koning die zijn plaats gevonden heeft, in vier afleveringen, die de chronologie volgen van zijn leven.

“Filip van België. De lange weg naar de troon”, vanaf maandag 21 september, om 21.20 uur, vier weken lang op Canvas en via VRT NU.

Bekijk hieronder de reportage uit "Het Journaal" over de documentaire.

Videospeler inladen...

Bekijk hieronder de trailer van Canvas.

Videospeler inladen...

Meest gelezen