Harde brexit dreigt: Britse premier Johnson legt bom onder onderhandelingen over handelsakkoord met EU
Vlak voor de volgende gespreksronde over een handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie heeft de Britse premier Boris Johnson een bom gelegd onder de onderhandelingen. Op 15 oktober moet er een akkoord zijn, anders komt er geen vrijhandelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU, zegt Johnson. Belangrijker nog dan de deadline is Johnsons dreigement om met een wetsontwerp belangrijke onderdelen van het bestaande uitstapakkoord uit de Britse wet te halen. Daardoor staat de delicate douaneregeling rond Noord-Ierland op de helling.
De Britse premier Johnson heeft via regeringsbronnen aan verschillende media zijn plannen uit de doeken gedaan. Eén dag voor de nieuwe ronde in de handelsonderhandelingen, legt Johnson een deadline vast. Als er op 15 oktober geen vrijhandelsakkoord is gesloten met de Europese Unie, dan stapt zijn regering uit de onderhandelingen. Dat zou de premier vandaag aankondigen. Het is al lang geweten dat Johnson er zijn hand niet voor zou omdraaien als er geen akkoord komt. Hij was zelf een felle voorstander van de uitstap uit de Unie en is sindsdien in zijn retoriek veel scherper gebleven dan zijn voorganger Theresa May.
"Met zijn deadline bouwt premier Johnson een reservemarge in", zegt professor Internationale Economie Hylke Vandenbussche van de KU Leuven. "Als er tegen die datum geen akkoord is, dan is er geen tijd meer alles nog te ratificeren voor 31 december en dan zit je nog met een "no deal"."
De Britse hoofdonderhandelaar David Frost zei gisteren in de Mail on Sunday dat Groot-Brittannië niets te vrezen heeft van een brexit zonder akkoord. "Ik geloof niet dat dat ons op een of andere manier angst aanjaagt", zei Frost in een interview. "De Britse regering heeft overigens een tegenvoorstel klaar, een vrijhandelsakkoord zoals de Europese Unie dat met Australië aan het onderhandelen is", zegt Hylke Vandenbussche, professor Internationale Economie van de KU Leuven. Nu al heeft Australië met Europa een akkoord volgens de maatstaven van de Wereldhandelsorganisatie, maar met een aantal voorkeurstoezeggingen. Dat betekent bijvoorbeeld dat er onderling is afgesproken dat technische normen voor een aantal goederen, ook in Europa gelden en andersom.
Douane-afspraken rond Noord-Ierland ondermijnd
De Britse regering houdt nog een andere stok achter de deur. Volgens de Financial Times wil ze woensdag een wetsontwerp lanceren over de interne markt in het Verenigd Koninkrijk. Met dat wetsontwerp komen belangrijke onderdelen van het uitstapakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie in gevaar: het gaat om afspraken rond staatssteun én over de grens tussen Noord-Ierland en Ierland. Volgens professor Hylke Vandenbussche is de Britse regering in de coronaperiode gaan beseffen dat die afspraken haar niet goed uitkomen. "De Britten willen de handen meer vrijhebben om bepaalde bedrijven en sectoren te gaan steunen. Ze willen ook terugkomen op de afspraak over de grens tussen Noord-Ierland en Ierland, zonder grensposten, maar met controles in Groot-Brittannië."
Oppositiepartij Labour reageert boos en zegt dat de regering een gevaarlijk spel speelt in Noord-Ierland. De Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier reageert bezorgd. Hij zegt dat Groot-Brittannië "het beste van twee werelden" wil verkrijgen. Het is nu wachten op wat premier Johnson zal vertellen. Regeringsleden hebben op verschillende media de zaken al geminimaliseerd en gezegd dat gewoon het een en het ander juridisch moet worden uitgeklaard.
Het Verenigd Koninkrijk stapte op 31 januari uit de EU. Maar in een overgangsfase tot eind dit jaar behoort het land nog tot de Europese interne markt en de douane-unie, zodat er in de praktijk nog bijna niets veranderd is. Als er geen verdrag komt over de toekomstige relaties, kan het begin 2021 tot een harde economische breuk komen met toltarieven en andere handelsbelemmeringen. Dat scenario zou slechter zijn voor de Britse economie dan voor die van de Europese lidstaten. Maar toch zou onder meer ons land, dat veel handel voert met het VK, er flink wat schade van oplopen.